ทรายตาสวย

โดย...ปริญญา ผดุงถิ่น

ตามสนามหญ้าแถวๆ แคมป์และที่ทำการเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง ผมเคยงงๆ เมื่อเห็นกวางตัวแปลกๆ เดินกินหญ้าอยู่

แต่เดี๋ยวนี้เลิกงงแล้ว เพราะให้เวลากับการจดจำรูปพรรณสัณฐานของสัตว์ตระกูลนี้ จนแยกแต่ละชนิดออกจากกันได้ไม่ยาก

เจ้าสัตว์ที่เคยทำผมเป็นงง ที่แท้เป็นเนื้อทราย

หากว่าละมั่งเป็นกวางหุ่นนางแบบ มีความสูงอยู่กึ่งกลางระหว่างเนื้อทรายกับกวางป่า เนื้อทรายก็คือกวางหุ่นมะขามข้อเดียว ที่อยู่กึ่งกลางระหว่างเก้งกับละมั่ง

ชื่อฝรั่งเรียกว่า Hog Deer หรือกวางหมู ไม่เพียงแต่หุ่นที่อ้วนตันคล้ายหมู แต่เขาว่าท่าวิ่งก้มหัวมุดเข้าป่าเข้าพงของเนื้อทราย ยังคล้ายลีลาของหมูด้วย

ตั้งแต่ผมยังเป็นเด็ก ก็อ่านหนังสือพบแล้วว่า เนื้อทรายเป็นสัตว์สงวน ที่แทบไม่หลงเหลือในป่าเมืองไทยอีกแล้ว

 

ชะตากรรมของมันก็คล้ายคลึงกับพวกเนื้อสมันและละมั่ง ดันเกิดเป็นกวางที่ถนัดอยู่ตามทุ่งมากกว่าในป่าทึบ โดยเฉพาะทุ่งริมหนองน้ำนี่โปรดปรานที่สุด

มนุษย์ก็เลยบุกรุกทำลายถิ่นอาศัยของมันได้ง่าย รวมถึงล่ายิงเพื่อความบันเทิงง่ายดายเช่นกัน

อย่างไรก็ดี การที่มันเป็นสัตว์เพาะพันธุ์ได้ง่ายในกรงขัง เนื้อทรายในเมืองไทยจึงไม่สิ้นเผ่าพันธุ์ง่ายๆ

มิหนำซ้ำ เมื่อมีการนำไปปล่อยคืนสู่ธรรมชาติที่ภูเขียว จ.ชัยภูมิ พวกมันก็แพร่พันธุ์ออกลูกหลานมาเป็นจำนวนมาก แม้จะโดนสัตว์นักล่าพวกหมาในรังควานก็ตาม

ก่อนจะมาประสบความสำเร็จอีกครั้งที่ห้วยขาแข้ง ทั้งที่นักล่ามาแบบจัดเต็มมากกว่าภูเขียวด้วยซ้ำ มีทั้งหมาใน เสือดาว เสือดำ เสือโคร่ง

ดังนั้น เนื้อทรายจึงถูกลดเกรดจากสัตว์สงวนเมื่อปี 2535 ลงมาเป็นแค่สัตว์ป่าคุ้มครอง

เท่าที่ผมสังเกตพฤติกรรมเนื้อทรายห้วยขาแข้ง เห็นว่าพวกมันจำนวนมากมักป้วนเปี้ยนหากินตามชายป่ารอบๆ แคมป์ ไม่ยอมไปไหนไกล

พอสิ้นแสง ความมืดหว่านลงมา เนื้อทรายยิ่งเดินชักแถวเข้ามานอนหรือหากินกลางแคมป์กันมากเป็นพิเศษ ส่องไฟทีเห็นตาวาวสลอน

ดูแล้วเนื้อทรายรู้ว่าการอยู่ใกล้ๆ คนปลอดภัยกว่า เพราะพวกสัตว์นักล่าส่วนใหญ่กลัวคน

ในออสเตรเลีย มีเนื้อทรายส่วนหนึ่งถูกนำไปปล่อยทิ้งไว้ในป่าของรัฐวิกตอเรีย จนกลายเป็นสัตว์เกมมีชื่อ แต่ละปีจะเปิดให้ล่าได้เฉพาะเดือนเม.ย. เดือนเดียว

อ้อ เกือบลืมพูดถึงตาเนื้อทรายซะแล้ว กลอนวรรณคดีมักเปรียบเปรยดวงตาหญิงสาวว่า “งามดั่งตาทราย”

หลังจากได้สังเกตตาเนื้อทรายอย่างถี่ถ้วนแล้ว ก็เห็นด้วยว่าเป็นตาสัตว์ที่มีความสวยจริง

แต่ผมว่าตาแบบบิ๊กอาย พร้อมขนตางอนเช้ง ที่ถือกำเนิดหลังวรรณคดีเป็นร้อยๆ ปี

อาจจะเป็นตาที่น่าดูกว่า แหะแหะ