ละองหลงทาง

โดย...ปริญญา ผดุงถิ่น

อาทิตย์ก่อน เห็นข่าวทางทีวีและอินเทอร์เน็ต บอกมีกวางวิ่งเตลิดออกมาโดนรถชนบนถนนใหญ่ที่ จ.ลำปาง

ผมเห็นปุ๊บก็เมนต์ปั๊บไปว่า เมืองไทยนี่ชักจะคล้ายๆ อเมริกาแล้วแฮะ แทนที่รถจะชนหมา กลายเป็นชนกวางแล้ว

แต่พอเห็นรูปชัดๆ ก็ร้องเอ๊ะ นี่น่าจะไม่ใช่กวางซะแล้ว แต่เป็นละมั่งนี่หว่า

เพื่อให้แน่ใจ ก็เอารูปไปโพสต์ถามเซียนๆ สิงสาราสัตว์ใน FB ต่างยืนยันเป็นเสียงเดียวกัน ละมั่งแน่นอน

สำหรับผมถือเป็นเรื่องน่าประหลาดใจมากทีเดียว เพราะละมั่งอยู่ในเกรดของสัตว์สงวน และในอดีตก็แทบสูญสิ้นเผ่าพันธุ์ไปจากเมืองไทยแล้วด้วย เพิ่งจะมีการเพาะพันธุ์ฟื้นฟูประชากรพวกมันขึ้นมาในช่วงหลัง

อีท่าไหนมาถูกรถชนตายที่ จ.ลำปาง?

 

จริงๆ แล้วผมแยกแยะความแตกต่างระหว่างละมั่งกับกวางไม่ค่อยได้ เหมือนกับที่ผู้สื่อข่าวท้องถิ่น จ.ลำปาง เข้าใจผิดนั่นแหละ

ถ้าไม่ใช่เพราะช่วงวันหยุดจักรี ผมไปพักแรมที่ห้วยขาแข้ง แล้วก็มีเวลาสังเกตรูปร่างหน้าตาของละมั่งอย่างพินิจพิเคราะห์

ภาพรวมของละมั่งในความจำของผมก็คือ เป็นกวางที่ขายาวโย่งราวกับขานางแบบ แต่ขนยาวหยาบพิลึก สีขนก็ออกซีดกว่ากวาง

ในเมื่อละมั่งเคราะห์ร้ายเป็นตัวผู้เขาของมันก็เป็นจุดแยกที่ชัดเจนทีเดียว โดยเฉพาะเขาอันที่ยื่นไปข้างหน้าที่เรียกว่า “กิ่งรับหมา” ต่างจากกวางอย่างสิ้นเชิง

ส่วนขนาดตัวนั้น ละมั่งอยู่ตรงกลาง คือสูงกว่าเนื้อทราย แต่เตี้ยกว่ากวาง

ถ้าว่ากันตามแบบแผนเป๊ะ ละมั่งยังแยกเป็นละองกับละมั่งด้วย ละองหมายถึงละมั่งตัวผู้ ส่วนละมั่งหมายถึงละมั่งตัวเมีย (เฮ้อ วุ่นนัก เรียกรวมๆ ว่าละมั่งน่ะดีแล้ว)

หากเขางอกเต็มที่ ละมั่งจะเป็นกวางที่มีเขางามที่สุด เป็นรองก็แค่เนื้อสมันเท่านั้น เขางามๆ ของมันส่งผลให้มีนิสัยชอบอยู่ตามทุ่งหรือป่าโปร่ง ไม่ชอบป่าทึบอันรุงรังคล้ายๆ กัน

ผลก็คือ โดนล่าตายเป็นใบไม้ร่วงเนื้อสมันชะตาร้ายที่สุด เพราะถึงกับสูญพันธุ์จากโลกเลยทีเดียว แต่ละมั่งก็หวุดหวิดจวนเจียน

ตอนเรียนประถม ผมซึ่งเป็นแฟนนิตยสาร “สวนสัตว์” จำได้ถึงสกู๊ปอันน่าเศร้าของพวกละมั่ง สลดใจกับภาพละมั่งป่าตัวสุดท้ายที่ซากห้อยไว้บนท้ายรถจี๊ปพราน

เพื่อฟื้นประชากรละมั่ง ไทยต้องขอยืมละมั่งจากสวนสัตว์ในอเมริกา ชื่อว่า จอห์นนี มาเป็นพ่อพันธุ์ (อายเขาไหมล่ะ!) ผสมกับบรรดาละมั่งตัวเมียที่ยังพอหลงเหลือตามสวนสัตว์ต่างๆ

จนเมื่อปี 2551 จึงมีการปล่อยละมั่งโขยงใหญ่สู่ป่าห้วยขาแข้ง ซึ่งโดนเสือจับกินไปก็เยอะ

แต่ก็มี “ผู้อยู่รอด” หลายตัว ที่ยังอยู่ท้าทายพวกเสือจนทุกวันนี้