เทอร์คอยส์ อัญมณีประจำเดือน ธ.ค.

เทอร์คอยส์ เป็นหนึ่งในอัญมณีที่รู้จักกันมานานตั้งแต่ 3,200 ปีก่อนคริสตกาล ถือว่าเป็นสัญลักษณ์แห่งท้องฟ้าและอำนาจอันยิ่งใหญ่

มีอิสระเสรีดังเช่นความกว้างใหญ่ไพศาลของท้องฟ้า สีฟ้าของเทอร์คอยส์ถูกเชื่อว่ามีพลังวิเศษมักจะมีการให้แหวนเทอร์คอยส์เป็นของขวัญเพื่อเป็นการย้ำเตือนว่า “อย่าลืมฉัน”

คำว่าเทอร์คอยส์ มาจากภาษาฝรั่งเศส หมายถึง Turkish ซึ่งมาจากการค้นพบแร่นี้ครั้งแรกที่เปอร์เซีย และแพร่ไปสู่ยุโรปโดยผ่านประเทศตุรกี เทอร์คอยส์ หรือที่เรียกกันว่า พลอยมูลนกการเวก เชื่อว่าเป็นหินแห่งความโชคดี นำความสำเร็จมาให้ทั้งในด้านความรักและการเงิน เชื่อกันว่าผู้ที่ได้สวมใส่จะมีโชค จึงนิยมนำมาใช้เครื่องรางของขลังอีกด้วย นอกจากนี้ยังมีความเชื่อว่าแร่เทอร์คอยส์เปลี่ยนสีจะเป็นการเตือนถึงอันตรายของผู้สวมใส่ ชนเผ่าอินเดียนแดงในอเมริกาเหนือเชื่อว่าเมื่อสวมใส่เทอร์คอยส์ออกรบทำให้ได้ชัยชนะช่วยปกป้องพวกเขาจากปีศาจ และชาวเอเชียเชื่อว่า เทอร์คอยส์จะคุ้มครองพวกเขาจากสายตาที่ชั่วร้าย

เทอร์คอยส์เป็นอัญมณีที่มีสีฟ้า ถึงสีฟ้าอมเขียว มีองค์ประกอบทางเคมี คือ CuAl6(PO4)4(OH)8.5H2O สีฟ้านั้นเกิดจากธาตุทองแดง (Copper, Cu) ส่วนสีเขียวนั้นเกิดจากธาตุมลทินเหล็ก (Iron, Fe) ประกอบกับธาตุทองแดง มีความแข็งประมาณ 56 ตามระดับความแข็งของโมห์ ค่าดัชนีหักเหประมาณ 1.61 และค่าความถ่วงจำเพาะประมาณ 2.76 โดยทั่วไปเทอร์คอยส์ที่จัดว่ามีคุณภาพสูงเป็นที่นิยมจะมีสีฟ้าสม่ำเสมอ (รูปที่ 1) หรือที่มีลักษณะลวดลายแบบร่างแห (Spider Web) ซึ่งเกิดจากมลทินแร่ชนิดอื่นที่เกิดร่วมกับเทอร์คอยส์ แหล่งเทอร์คอยส์ที่สำคัญในปัจจุบัน ได้แก่ ประเทศอิหร่าน ประเทศสหรัฐอเมริกา และประเทศจีน

เนื่องจากเทอร์คอยส์เป็นอัญมณีที่มีความแข็งไม่สูงและมีความพรุนสูง ทำให้เทอร์คอยส์ธรรมชาติที่พบจะมีเนื้อร่วนซุยไม่สามารถเจียระไนได้ ดังนั้นเทอร์คอยส์ที่ซื้อขายกันในท้องตลาดจึงมักจะผ่านการปรับปรุงคุณภาพมาแล้วแทบทั้งสิ้น การปรับปรุงคุณภาพที่พบได้มาก คือการอัดด้วยสารโพลีเมอร์ ซึ่งอาจจะเป็น แวกซ์ หรือสารเรซิน เข้าไปในเนื้อพลอยเพื่อเพิ่มความคงทนแข็งแรง ทำให้สามารถเจียระไนได้ง่ายขึ้น แต่ก็มีไม่น้อยที่พบว่ามีการย้อมสี หรืออัดด้วยโพลีเมอร์สีร่วมด้วยซึ่งไม่เป็นที่ยอมรับในตลาด

นอกจากเทอร์คอยส์ปรับปรุงคุณภาพแล้วยังมีเทอร์คอยส์เทียม (Imitation Turquoise) ปะปนอยู่ในท้องตลาดอีกเป็นจำนวนมาก เช่น แก้ว พลาสติก หรือพลอยชนิดอื่นนำมาย้อมสีให้มีลักษณะคล้ายเทอร์คอยส์ ดังนั้นการจะเลือกซื้อเทอร์คอยส์นั้นจึงควรอาศัยความระมัดระวังเป็นพิเศษ

สำหรับการดูแลรักษาเครื่องประดับเทอร์คอยส์ ควรแยกเก็บจากเครื่องประดับพลอยชนิดอื่นๆ เนื่องจากความแข็งที่ต่ำกว่ามากจะทำให้เกิดรอยขูดขีดบนผิวเทอร์คอยส์ได้ง่ายๆ และต้องหลีกเลี่ยงการสัมผัสกับน้ำมัน น้ำหอม สารเคมีทำความสะอาดต่างๆ แม้แต่การทำความสะอาดก็ต้องหลีกเลี่ยงการใช้น้ำยาทำความสะอาดเครื่องประดับด้วย ให้ใช้แค่น้ำอุ่นและรีบเช็ดให้แห้งด้วยผ้านิ่มๆ ก็เพียงพอ และหากต้องการฉีดน้ำหอมหรือทาครีมบำรุงผิว ควรทิ้งระยะสักครู่ก่อนใส่เครื่องประดับ เพื่อไม่ให้สีของเทอร์คอยส์เปลี่ยนแปลง