วายร้ายอีโคไล

ข้อมูลน่าสนใจเกี่ยวกับเชื้ออีโคไล ต้นตอของอาการป่วยรุนแรงที่อาจถึงขึ้นเสียชีวิตได้จากมูลนิธิคุ้มครองผู้บริโภค

ช่วงไม่กี่เดือนก่อนหน้านี้มีข่าวที่สร้างความตกใจไปทั่วโลกว่า พบการปนเปื้อนของ “เชื้ออีโคไล” ในผัก ซึ่งแพร่ระบาดไปทั่วยุโรป มีผู้ป่วยเป็นพันคน หลายคนมีอาการรุนแรงถึงขั้นเสียชีวิต โดยเป็นเชื้อโรคชนิดรุนแรง ทำให้เกิดอาการเม็ดเลือดแดงแตกและไตวาย

ในบ้านเราเองก็ไม่ได้นิ่งนอนใจ มีการออกมาตรการเฝ้าระวังผักผลไม้ที่นำเข้าจากยุโรป กระทรวงสาธารณสุขเองก็สั่งเข้มงวดเรื่องการตรวจรักษา ซึ่งที่ผ่านมายังไม่พบผู้ป่วยที่ติดเชื้ออีโคไลชนิดนี้ในประเทศไทย

อีโคไลถือเป็นดัชนีบ่งชี้สุขลักษณะของอาหารหรือน้ำดื่ม กระทรวงสาธารณสุขจึงประกาศในกฎกระทรวงหลายฉบับเพื่อกำหนดมาตรฐานอาหารและน้ำดื่มชนิดต่างๆ จะต้องปราศจากอีโคไล

อีโคไล (E. coli หรือ Escherichia coli) เป็นเชื้อแบคทีเรียที่มีมากกว่า 700 สายพันธุ์ ปกติอาศัยอยู่ในลำไส้ของสัตว์เลือดอุ่น เช่น คน วัว ควาย เป็นต้น ไม่ก่อให้เกิดโรค จัดเป็นเชื้อประจำถิ่น (Normal Flora) อาศัยอยู่ร่วมกับมนุษย์แบบให้ประโยชน์ซึ่งกันและกัน โดยที่มนุษย์จะเป็นผู้ที่ให้อาหารแก่อีโคไล และอีโคไลจะสร้างวิตามินบางชนิด เช่น วิตามินเคให้แก่คน รวมทั้งป้องกันแบคทีเรียที่ก่อโรคอื่นๆ ที่จะมาเกาะลำไส้

แต่เนื่องจากบริเวณที่พบอีโคไลอยู่ในลำไส้ใหญ่ ในอุจจาระจึงมีอีโคไลปนเปื้อนออกมาด้วยเสมอ ดังนั้นการพบอีโคไลในอาหารจึงอาจหมายถึงอาหารนั้นปนเปื้อนอุจจาระ แม้ว่าโดยปกติแล้วอีโคไลที่พบปนเปื้อนในอาหารจะไม่ก่อให้เกิดโรค แต่เป็นไปได้ว่ายังมีแบคทีเรียอื่นปนเปื้อนด้วย

นอกจากนี้ ยังมีอีโคไลนอกคอกอยู่จำนวนหนึ่งที่สามารถก่อให้เกิดโรครุนแรงได้ เช่น อีโคไลสายพันธุ์ O157:H7 ซึ่งก่อให้เกิดอาการท้องเสียรุนแรง ถ่ายเป็นเลือด ทำให้ไตวายเฉียบพลัน เป็นอันตรายต่อเด็กเล็กและผู้สูงอายุ เชื้ออีโคไลชนิดนี้จะสร้างสารพิษที่เรียกว่า ชิกาทอกซิน (Shiga Toxin) คล้ายกับสารพิษที่ผลิตจากแบคทีเรียที่ทำให้เกิดโรคบิด ซึ่งมีผลต่อลำไส้ ทำให้เลือดออกในลำไส้ใหญ่ จึงเรียกว่าเป็นพวก Enterohemorrhagic E. coli (EHEC) โดยนักวิทยาศาสตร์เชื่อกันว่า อีโคไลที่ร้ายกาจเหล่านี้เกิดมาจากอีโคไลสายพันธุ์ปกติที่อยู่ในคนป่วยเป็นโรคบิด และเกิดกลายพันธุ์ไปเป็นอีโคไลสายพันธุ์รุนแรง

อีโคไลที่ก่อโรครุนแรงเหล่านี้สามารถอยู่ได้นานหลายสัปดาห์ หรือถ้าบริเวณนั้นมีอาหารอุดมสมบูรณ์ เช่น กองขยะ อาจอยู่ได้นานนับปี และเชื้อยังสามารถเกาะติดผนังลำไส้ได้ดี จึงทำให้เชื้ออยู่ในร่างกายเราได้นานและสร้างสารพิษได้

*****************************

ใครที่อยากรู้ข้อมูลดีๆ เรื่องผู้บริโภค สามารถติดตามและสอบถามได้ที่ นิตยสาร “ฉลาดซื้อ” นิตยสารเพื่อการเปลี่ยนแปลงที่ดีขึ้นของผู้บริโภค www.ฉลาดซื้อ.com, www.facebook.com/chaladsue โทร. 02-248-3737