ตะลิงปลิงเปรี้ยวจี๊ด ปรุงอาหารได้จี๊ดจ๊าด

โดย...เมธี เมืองแก้ว

ชาวชุมชนบ่อสีเสียด ต.นาท่ามเหนือ อ.เมืองตรัง ร่วมใจกันอนุรักษ์ “ต้นตะลิงปลิง” ไม้ผลชื่อดังของภาคใต้ พร้อมทั้งยังคงนำมารับประทาน และปรุงเป็นอาหารหลากหลายชนิด เพื่อมิให้สูญหายไป

ชาวชุมชนหมู่ 6 บ้านบ่อสีเสียด ต.นาท่ามเหนือ อ.เมืองตรัง ยังคงร่วมใจกันอนุรักษ์ต้นตะลิงปลิง หรือที่มีชื่อท้องถิ่นเรียกกันอีกมากมาย อาทิ มูงมัง ที่เกาะสมุย, ลิงปลิง ที่ จ.ระนอง, บลีมิง ที่ จ.นราธิวาส รวมทั้งเรียกว่า หลิงปลิง หรือมะเฟืองตรน ในหลายจังหวัดของภาคใต้ โดยเป็นไม้ผลประจำถิ่น ซึ่งในอดีตเคยมีการปลูกกันทั่วไปแทบทุกบ้าน แต่ในช่วงระยะหลังกลับมีจำนวนน้อยลงไปมาก อันเนื่องมาจากความนิยมที่ลดลงในการนำผลตะลิงปลิงไปบริโภค หรือนำส่วนต่างๆ ไปใช้ประโยชน์ในด้านอื่น

ตะลิงปลิง ถือเป็นพืชร่วมวงศ์กับมะเฟือง แต่จะแตกต่างกันอย่างชัดเจนตรงขนาดของผล โดยผลมะเฟือง จะมีขนาดใหญ่กว่าผลตะลิงปลิง ขณะที่เนื้อข้างในผลจะเหลว มีรสเปรี้ยว และมีเมล็ดเล็กๆ สีขาว ซึ่งสามารถรับประทานได้ โดยชาวใต้จะรู้จักตะลิงปลิง ในแง่ของสรรพคุณทางสมุนไพรที่มีมากมายนับ 20 ชนิด เช่น ช่วยลดไข้ ขับเหงื่อ ละลายเสมหะ แต่ที่น่าสนใจและเป็นภูมิปัญญาพื้นบ้านด้านอาหารที่กำลังจะสูญหายไปก็คือ การนำผลมารับประทานแบบสดๆ และปรุงเป็นอาหารได้อย่างหลากหลายชนิด

เมนูยอดฮิตของตะลิงปลิง ได้แก่ ตะลิงปลิงจิ้มพริกเกลือ ซึ่งจะให้รสชาติเปรี้ยวอมหวาน แบบกินเท่าไหร่ก็ไม่รู้จักเบื่อ หรือยำตะลิงปลิงปลาทูสมุนไพร โดยมีส่วนผสมคล้ายยำทั่วไป คือ หอมแดง มะกรูด พริกชี้ฟ้า ตะไคร้ และกุ้งแห้ง เพียงแค่จะไม่ใส่ขิง หรือมะนาว เช่นเดียวกับน้ำพริกตะลิงปลิงกุ้งสด ก็เป็นอีกเมนูที่น่าลิ้มลอง โดยมีส่วนผสมเหมือนน้ำพริกทั่วไป คือ พริกแดง หอมแดง และกะปิ แต่ทั้งสองเมนูจะมี
จุดเด่นตรงที่มีการใส่ตะลิงปลิง ลงไปเพื่อให้ความเปรี้ยว นอกจากนั้นก็ยังมีแกงส้มตะลิงปลิง อีกหนึ่งในเมนูชื่อดังด้วย

ห่วง สมาธิ อายุ 68 ปี ชาวชุมชนหมู่ 6 บ้านบ่อสีเสียด กล่าวว่า ตะลิงปลิง ที่เหมาะต่อการนำมารับประทานแบบสดๆ และปรุงเป็นอาหารนั้น จะเป็นผลที่แก่จัด แต่ถ้าเป็นผลสุกจะให้รสชาติที่เฝื่อนๆ ออกไป โดยมักจะออกผลดกในช่วงหน้าร้อน และสามารถเก็บไปขายในตลาดท้องถิ่นได้ โดยปีนี้มีราคาพุ่งขึ้นจากกิโลกรัมละ 25 บาท เป็น 30 บาท เนื่องจากปีก่อนได้รับผลกระทบจากภัยแล้งจัด

อย่างไรก็ตาม ตะลิงปลิงนับเป็นไม้ผลที่ปลูกง่าย ดูแลรักษาง่าย เพียงแค่ 3 ปีก็ให้ผลผลิตแล้ว และเก็บผลขายได้ต่อเนื่องไปยาวนาน