Village to the World ซีเอสอาร์เอื้อการท่องเที่ยว

โดย...กาญจนา อายุวัฒน์ธนชัย

การส่งเสริมท่องเที่ยวชุมชนให้ประสบความสำเร็จเป็นโจทย์ที่ท้าทายอย่างมาก เพราะประเทศไทยมีชุมชนท่องเที่ยวหลายร้อยชุมชน แต่ละชุมชนมีศักยภาพและอัตลักษณ์ทางการท่องเที่ยวแตกต่างกันไป ซึ่งถ้าเป็นชุมชนที่มีทรัพยากรธรรมชาติ เช่น ทะเล น้ำตก เป็นจุดขาย การส่งเสริมให้คนเข้าไปท่องเที่ยวในชุมชนก็จะไม่ใช่เรื่องยาก คำถามคือ แล้วถ้าเป็นชุมชนที่ไม่มีแหล่งท่องเที่ยวที่ดึงดูดใจ ชุมชนเหล่านั้นจะทำอย่างไร

จากโจทย์ที่ท้าทายนี้ การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) ได้จับมือกับ 9 หน่วยงานพันธมิตร จัดทำโครงการ Village to the World มีภารกิจที่เรียกว่า ปฏิบัติการเพิ่มมูลค่า ยกระดับท่องเที่ยวชุมชน โดยมีเป้าหมายเพื่อสร้างนวัตกรรมทางการท่องเที่ยวรูปแบบใหม่ๆ ให้กับชุมชน เปลี่ยนมุมการนำเสนอจาก Attraction based เป็น Activity based กล่าวคือ ไม่ผูกติดกับแหล่งท่องเที่ยวธรรมชาติ แต่นำเสนอเรื่องราวของกิจกรรมการเรียนรู้ และแลกเปลี่ยนประสบการณ์ในชุมชน ซึ่งเป็นการสร้างมูลค่าเพิ่มด้านการท่องเที่ยว ขยายตลาดนักท่องเที่ยวกลุ่มใหม่ๆ สร้างโอกาสให้ชุมชนมีช่องทางตลาดที่จะหารายได้เพิ่มจากการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน

การทำงานในเรื่องของการท่องเที่ยวชุมชนมานาน ททท.พบว่า ชุมชนส่วนใหญ่ไม่เหมาะกับนักท่องเที่ยวอิสระ หรือ FIT ที่จะเดินเข้าไปเที่ยวเมื่อไหร่ เวลาไหนก็ได้ เพราะชุมชนไม่ได้มีแหล่งท่องเที่ยวไว้พร้อมขาย แต่ชุมชนจะขายกิจกรรมต่างๆ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของวิถีชีวิต ดังนั้นการจะสร้างสินค้าท่องเที่ยวชุมชนจึงต้องดูบริบทในชุมชนว่ามีศักยภาพที่จะขายในมิติไหน ขายให้กับใคร กลุ่มเป้าหมายคนที่ชอบท่องเที่ยวชุมชนไม่ใช่กลุ่มแมส (Mass) แต่เป็นนิชมาร์เก็ต (Niche market) ที่ถึงแม้ว่าจะหายาก แต่ถ้าหาเจอกลุ่มคนที่ใช่ ก็จะเป็นตลาดที่ยั่งยืนของชุมชน

 

กลุ่มเป้าหมายที่ “ใช่” สำหรับการท่องเที่ยวชุมชน คือ กลุ่มองค์กร (Corporate) เพราะจากการที่กลุ่มองค์กรและบริษัทต่างๆ มีการจัดกิจกรรมพาพนักงานไปเที่ยวประจำปี (Outing) และเทรนด์ที่องค์กรต่างๆ ต้องการผนวกกิจกรรมเพื่อสังคม (CSR) จิตอาสาให้พนักงานได้บำเพ็ญประโยชน์ จากโจทย์นี้ ททท.จึงได้วางกรอบแนวทางในการทำงานพร้อมทั้งทำการสำรวจความต้องการของกลุ่มองค์กร เพื่อค้นหาข้อมูลเชิงลึกเพื่อนำไปพัฒนาสร้างนวัตกรรมท่องเที่ยวชุมชนที่ตอบโจทย์กลุ่มองค์กร

ยุทธศักดิ์ สุภสร ผู้ว่าการ ททท. กล่าวว่า โครงการวิลเลจ ทู เดอะ เวิลด์ เป็นโครงการที่จัดขึ้นตามยุทธศาสตร์สานพลังประชารัฐเพื่อสร้างความเข้มแข็งให้กับชุมชน โดยมีเป้าหมายเพื่อสร้างนวัตกรรมทางการท่องเที่ยวใหม่ให้เหมาะสมกับศักยภาพและอัตลักษณ์ของแต่ละชุมชน ช่วยเพิ่มโอกาสทางการตลาดให้ชุมชนสามารถสร้างรายได้จากการท่องเที่ยวชุมชนได้อย่างยั่งยืน โดยในปีนี้ทางโครงการเปิดตัวโปรแกรมแรกภายใต้ชื่อ MEET IN THE VILLAGE #Best CSR Outing Ever เป็นโปรแกรมท่องเที่ยวรูปแบบ CSR Outing สำหรับตลาดกลุ่มองค์กร (Corporate) โดยนำอัตลักษณ์ เอกลักษณ์ ที่มีอยู่เดิมของชุมชนนำมาสร้างสรรค์ต่อยอดพัฒนาใหม่ให้เป็นโปรแกรมท่องเที่ยวใหม่สำหรับลูกค้าองค์กรในรูปแบบ CSR Outing ที่รับรองได้ว่าจะเป็นประสบการณ์สุดพิเศษที่จะทำให้ทุกองค์กรสนุกสนานกับอัตลักษณ์และเสน่ห์ของวิถีชุมชนที่หลากหลาย และที่สำคัญทุกคนในองค์กรจะมีความสุขที่ได้แบ่งปัน และทำกิจกรรมอาสา CSR ที่เป็นประโยชน์กับชุมชน  

โดยในปี 2559 ทางโครงการได้คัดเลือก 10 ชุมชน ที่มีรายได้ต่อปีต่ำกว่า 1 ล้านบาท เป็นชุมชนท่องเที่ยวขนาดเล็กที่ยังไม่เป็นที่รู้จักมาก และไม่มีจุดขายด้านแหล่งท่องเที่ยว (Attraction) แต่มีศักยภาพด้านกิจกรรมทางศิลปวัฒนธรรม และวิถีชีวิตในชุมชนที่สามารถต่อยอดได้ (Activity based) ได้แก่ ภาคเหนือ 3 ชุมชน ภาคอีสาน 2 ชุมชน ภาคกลาง 3 ชุมชน ภาคใต้ 2 ชุมชน ดังนี้ ชุมชนบ้านไร่กองขิง จ.เชียงใหม่ ชุมชนเมืองเก่า จ.สุโขทัย ชุมชนพระบาทห้วยต้ม จ.ลำพูน ชุมชนกู่กาสิงห์ จ.ร้อยเอ็ด ชุมชนบ้านโคกโก่ง จ.กาฬสินธุ์ ชุมชนบ้านดงเย็น จ.สุพรรณบุรี ชุมชนบ้านถ้ำเสือโฮมสเตย์ จ.เพชรบุรี ชุมชนบ้านริมคลองโฮมสเตย์ จ.สมุทรสงคราม ชุมชนลีเล็ด จ.สุราษฎร์ธานี และชุมชนวิสาหกิจราไวย์ จ.ภูเก็ต

นพดล ภาคพรต รองผู้ว่าการด้านสินค้าและธุรกิจท่องเที่ยว ททท. กล่าวว่า ทางโครงการได้ร่วมกับสำนักงานส่งเสริมการจัดประชุมและนิทรรศการ (องค์การมหาชน) และสมาคมผู้ประกอบการนำเที่ยวไทย หรือ สนท. เชิญบริษัทจัดทัวร์ บริษัทจัดสัมมนาสำหรับองค์กรชั้นนำของไทย เพื่อมาร่วมขยายผลช่วยทำตลาดขายโปรแกรมท่องเที่ยว CSR Outing ให้กับลูกค้าองค์กรทั้งในและต่างประเทศ โดยทางโครงการตั้งเป้าว่าโมเดลท่องเที่ยว CSR Outing นี้จะสามารถสร้างรายได้ 1 ล้านบาท/ชุมชน ภายในปี 2560 และเป้าหมายสูงสุดของโครงการวิลเลจ ทู เดอะ เวิลด์ คือ การสร้างคุณค่าและมูลค่าเพิ่มทางการท่องเที่ยวรูปแบบใหม่ๆ ให้ชุมชน สร้างโอกาสให้ชุมชนมีช่องทางที่จะหารายได้เพิ่ม เพราะการท่องเที่ยวเป็นเครื่องมือที่จะช่วยให้ชุมชนเข้มแข็งและสามารถพึ่งพาตัวเองได้ยั่งยืนต่อไป

นอกจากนี้ ทางโครงการยังได้เชิญซีอีโอชื่อดังให้ร่วมเชิญชวนไป Outing ในชุมชนด้วย เช่น ดร.วีรพงศ์ ไชยเพิ่ม ผู้ว่าการนิคมอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย กล่าวว่า “ลำพูน แม้จะเป็นจังหวัดเล็กๆ แต่ก็เป็นแผ่นดินประวัติศาสตร์ล้านนามาอย่างยาวนาน ในฐานะดินแดนแห่งพระพุทธศาสนาที่มีความเจริญรุ่งเรืองมากว่า 600 ปี ทำให้ลำพูนมีความหลากหลายทางวัฒนธรรม และวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของผู้คนที่น่าสนใจ โดยเฉพาะที่ชุมชนพระบาทห้วยต้ม เป็นชุมชนชาวปะเกอกะเญอที่ศรัทธาในพุทธศาสนาอย่างมาก ผู้คนในชุมชนถือศีลห้า และกินมังสวิรัติ ผมคิดว่าบริษัทที่มีผู้บริหารและพนักงานชอบเข้าวัด ทำบุญ เสริมมงคลชีวิต เรียกได้ว่าเป็นแนวสายบุญจะต้องชอบที่นี่แน่นอน”

ด้าน พุฒิพงศ์ ปราสาททองโอสถ กรรมการผู้อำนวยการใหญ่ บริษัท การบินกรุงเทพ กล่าวว่า “ตอนนี้สิ้นปีแล้ว ถ้า Corporate ไหนกำลังวางแผนพาพนักงานไป Outing ผมขอนำเสนอชุมชนเมืองเก่าสุโขทัย จ.สุโขทัย มีประวัติศาสตร์ อารยธรรมยาวนาน มีเรื่องเล่าสถานที่ อาหารท้องถิ่นสุโขทัยก็อร่อยมากๆ กรุงเทพฯ-สุโขทัย ชั่วโมงเดียวถึงนะครับ นั่งรถเมื่อย ไปทางเครื่องบินครับ เราทำสิ่งที่ทำให้ชุมชนยืนอยู่ได้อย่างยั่งยืน สิ่งดีๆ ของสุโขทัยมีมากมาย นอกจากสถานที่ซึ่งอยู่ในบริเวณประวัติศาสตร์ สุโขทัยชนะเลิศทั้งโบราณสถาน ชาวบ้านมีกิจกรรมวัฒนธรรมที่เป็น Signature ของสุโขทัยให้แข่งประลองฝีมือ มี Photo scenery สวยมากๆ ให้ถ่ายรูป และก็อย่าลืมพาพนักงานไปนั่งรถคอกหมูสุโขทัยกันนะครับ”

 

ยุทธศักดิ์ กล่าวสรุปว่า ขอเรียนเชิญทุกองค์กรร่วมเป็นส่วนหนึ่งในการสานพลังประชารัฐเพื่อสร้างความเข้มแข็งให้กับชุมชน ด้วยการไปจัดกิจกรรมซีเอสอาร์ เอาต์ติ้ง (CSR Outing) เพราะการที่แต่ละองค์กรเข้าไปเที่ยวทำกิจกรรมในชุมชน เท่ากับเป็นการทำ CSR ช่วยเหลือชุมชน เพราะชุมชนนำรายได้ไปพัฒนาในด้านต่างๆ สร้างความเข้มแข็งและยั่งยืน

ทั้งนี้ ชุมชนจะได้รับประโยชน์จากโครงการ Village to the World โดยจะได้สินค้าท่องเที่ยวรูปแบบใหม่แบบ CSR Outing ไว้เสนอขายสำหรับกลุ่มเป้าหมายใหม่คือกลุ่มนักท่องเที่ยวองค์กร ซึ่งเป็นสินค้าที่ขายได้ตลอดไม่มีข้อจำกัดเรื่องฤดูกาล โปรแกรมท่องเที่ยวรูปแบบ CSR Outing จะทำให้ชุมชนมีรายได้เพิ่มขึ้นประมาณ 5 เท่า จากการท่องเที่ยวรูปแบบเดิมๆ ที่ชุมชนเคยได้รับ และชุมชนจะได้รับโอกาสที่ดีมาก ที่จะได้พบกับกลุ่มผู้บริหารองค์กรบริษัทต่างๆ ที่มาเที่ยวและทำกิจกรรมในชุมชน ซึ่งถ้าหากชุมชนได้แสดงให้เห็นถึงความตั้งใจดี ความมุ่งมั่นที่จะพัฒนาชุมชนอย่างเข้มแข็ง เชื่อได้ว่ากลุ่มองค์กรเหล่านั้นก็ยินดีที่จะมาช่วยชุมชนพัฒนาต่อยอดในด้านต่างๆ ต่อไป

หน่วยงานใดที่สนใจ CSR Outing สามารถสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ ธันยพร ศิรประภาเดโช โทร. 09-4842-4545 นันท์ดาภัทร ธนสุคนธสิทธิ์ โทร. 06-4242-3555 อิชย์ชญา ธีราทรง โทร. 08-1354-5827