วัดใหญ่ชัยมงคล อนุสรณ์แห่งชัยชนะ

โดย...สืบสิน

ผมตั้งปณิธานกับตัวเองไว้ว่า หนึ่งเดือนผมจะต้องมีเวลากลับบ้านที่ต่างจังหวัดหนึ่งครั้ง นอกจากจะได้ไปเยี่ยมพ่อแม่ พี่น้องและหลานๆ แล้ว คือผมจะได้เอาทรัพย์ประจำเดือนไปให้คุณแม่สุดที่รักโดยไม่ต้องโอนเงินผ่านธนาคารอีกด้วย

ทุกครั้งผมจะมุ่งตรงหอบเอาความรัก ความถวิลหา และความห่วงใยหลานๆ ไปที่บ้านโดยไม่ได้แวะที่ใด แต่ทว่าคราวนี้ผมออกเดินทางไวเพื่อจะไปนมัสการพระที่วัดใหญ่ชัยมงคล เพื่อสุขภาพใจจะได้แช่มชื่นพร้อมที่จะต่อสู้กับสิ่งที่จะมาเป็นปฏิกูลทางใจต่อไป

 

วัดใหญ่ชัยมงคล แต่ก่อนสมัยยังร่ำเรียนอยู่ผมกับเพื่อนฝูงมักไปนมัสการพระ และหาที่ร่มเย็นพักผ่อนกันเป็นประจำ ถึงวันนี้วัดใหญ่กลายเป็นวัดที่มีผู้คนเรียกว่าเกือบทั่วโลกไปเยี่ยมชม กลายเป็นหนึ่งใน 9 วัดดังในอยุธยาที่ใครมาเที่ยวต้องมาแวะ

จะว่าไปแล้ววัดใหญ่ชัยมงคลถือว่าเป็นวัดที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์มากที่สุดวัดหนึ่งของ จ.พระนครศรีอยุธยา สร้างขึ้นในสมัยอยุธยาตอนต้น คือในรัชสมัยของสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 หรืออีกพระนามหนึ่งคือ สมเด็จพระเจ้าอู่ทอง

 

เดิมชื่อวัดป่าแก้วหรือวัดพระยาไทย ตั้งอยู่ทางฝั่งตะวันออกของแม่น้ำป่าสัก วัดนี้ตามข้อมูลประวัติศาสตร์สันนิษฐานว่าพระเจ้าอู่ทองทรงสร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 1900 สำหรับเป็นสำนักของพระสงฆ์ซึ่งไปบวชเรียนมาแต่สำนักพระวันรัตน์มหาเถรในประเทศลังกา คณะสงฆ์ที่ไปศึกษาพระธรรมวินัยเรียกนามนิกายในภาษาไทยว่า “คณะป่าแก้ว” วัดนี้จึงได้ชื่อว่า วัดคณะป่าแก้ว ต่อมาเรียกให้สั้นลงว่า “วัดป่าแก้ว”

ต่อมาคนเลื่อมใสบวชเรียนพระสงฆ์นิกายนี้ สมเด็จพระเจ้าอู่ทองจึงทรงตั้งอธิบดีสงฆ์นิกายนี้เป็นสมเด็จพระวันรัตน์ มีตำแหน่งเป็นพระสังฆราชฝ่ายขวาคู่กับสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ ซึ่งมีตำแหน่งเป็นสังฆราชฝ่ายคันถธุระ จึงเปลี่ยนนามใหม่ว่า “วัดเจ้าพระยาไทย”

 

ครั้งเมื่อ พ.ศ. 2135 เมื่อสมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงทำศึกยุทธหัตถีชนะพระมหาอุปราชแห่งพม่าที่ ต.หนองสาหร่าย จ.สุพรรณบุรี ทรงสร้างพระเจดีย์ใหญ่ขึ้นที่วัดนี้เป็นอนุสรณ์แห่งชัยชนะ การสร้างพระเจดีย์อาจสร้างเสริมพระเจดีย์เดิมที่มีอยู่หรืออาจสร้างใหม่ทั้งองค์ก็ได้ ไม่มีหลักฐานแน่นอน ขนานนามว่า “พระเจดีย์ชัยมงคล” แต่ราษฎรเรียกว่า “พระเจดีย์ใหญ่” ฉะนั้นนานวันเข้าวัดนี้จึงเรียกชื่อเป็น “วัดใหญ่ชัยมงคล” คราหนึ่งวัดนี้ร้างไปเมื่อคราวเสียกรุงครั้งสุดท้าย และเพิ่งจะตั้งขึ้นเป็นวัดที่มีพระสงฆ์อยู่จำพรรษาเมื่อภายหลัง

ภายในวัดมีสิ่งที่น่าศรัทธามากมาย ไม่ว่าจะเป็นวิหารพระพุทธไสยาสน์ ซึ่งสร้างในสมัยสมเด็จพระนเรศวรมหาราช เพื่อเป็นที่ถวายสักการะบูชาและปฏิบัติพระกรรมฐาน ปัจจุบันมีการสร้างพระตำหนักสมเด็จพระนเรศวรมหาราช มีผู้นิยมไปนมัสการอย่างสม่ำเสมอเป็นจำนวนมาก

 

รวมไปถึงสถาปัตยกรรมที่โดดเด่น อย่างเจดีย์วัดใหญ่ที่สูงที่สุดในอยุธยา อนุสรณ์แห่งชัยชนะอันยิ่งใหญ่ที่สมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงรบชนะ มังกะยอชวา พระมหาอุปราชของหงสาวดี ที่ ต.หนองสาหร่าย จ.สุพรรณบุรี เมื่อรบชนะแล้วกลับมา สมเด็จพระนเรศวรมหาราชจึงโปรดให้สร้างเจดีย์องค์ใหญ่ขึ้น เพื่อเป็นสัญลักษณ์แห่งชัยชนะ และความมีน้ำพระทัยของพระองค์ที่มีต่อเหล่าทหารเหล่านั้น และพระราชทานนามว่า “เจดีย์ชัยมงคล”

นอกจากนี้ ยังมีพระอุโบสถที่งดงามเดิมสร้างขึ้นในสมัยพระเจ้าอู่ทอง ใช้เป็นสถานที่ปฏิบัติกรรมฐาน รวมทั้งประกอบพิธีกรรมต่างๆ พระอุโบสถหลังนี้เคยถูกใช้เป็นสถานที่นัดพบของเหล่าขุนนาง นำโดยขุนพิเรนทรเทพ และพรรคพวก ซึ่งมาเสี่ยงเทียนเพื่อจะเป็นนิมิตหมายในการไปปราบขุนวรวงศาและท้าวศรีสุดาจันทร์ วิธีการเสี่ยงเทียนคือการฟั่นเทียนขึ้นมา 2 เล่ม เล่มหนึ่งแทนตัวขุนวรวงศา กษัตริย์ที่นักวิชาการหลายท่านไม่นับรวมว่าเป็นหนึ่งในกษัตริย์อยุธยา เทียนอีกเล่มหนึ่งแทนตัวพระเฑียรราชา หน่อเนื้อเชื้อกษัตริย์อันหลบหลีกปัญหาการแย่งชิงบัลลังก์ และไปบวชอยู่ที่วัดราชประดิษฐาน และจุดเทียนขึ้นพร้อมกัน แต่เทียนเล่มที่เป็นตัวแทนของขุนวรวงศามีเหตุให้ดับลงก่อนจึงถือว่าการล้มล้างจะเป็นผลสำเร็จ

 

ภายในอุโบสถมีพระพุทธรูปสำคัญหลายองค์ ส่วนที่เป็นองค์ประธานเป็นพระพุทธรูปซึ่งมีลักษณะเด่นจากที่อื่น คือปั้นด้วยหินทรายตลอดทั้งองค์ ส่วนที่เป็นจีวรถูกลงรักปิดทองประดับแก้ว ส่วนที่ไม่ใช่จีวรนั้นว่างเว้นเห็นเป็นเนื้อหินทรายที่สวยงาม ซึ่งสร้างขึ้นในสมัยพระเจ้าอู่ทอง ลักษณะเป็นปางมารวิชัย หรือปางสะดุ้งมาร

เชื่อกันว่ายามใดที่รู้สึกท้อแท้ พ่ายแพ้ หรือสิ้นหวัง การได้มากราบไหว้พระ และเยี่ยมชมเจดีย์ที่วัดใหญ่ชัยมงคล ถือว่าเราจะผ่านพ้นวิกฤตเหล่านั้นไปได้อย่างสวยงาม และมีพลังกายใจ ที่ทำให้เราพร้อมลุกขึ้นสู้ได้อีกครั้ง

และครั้งนี้ผมก็รู้สึกมีพลังพร้อมที่จะเดินไปตามทางข้างหน้าอย่างมุ่งมั่นอีกครั้งเช่นกัน!!!