อาทิตย์ตกทะเลเจดีย์ วันยาว คืนนาน ที่พุกาม

โดย...ภัทระ คำพิทักษ์

ฝันมานานว่าวันหนึ่งจะไปให้ถึงพุกาม

พุกามเป็นสถานที่แห่งหนึ่งในโลกที่อยู่ในห้วงคิดคำนึงของผมตลอดมา เรื่องมันเริ่มขึ้นเมื่อไปสะดุดตาภาพวาดสีน้ำมันใบหนึ่งในร้านขายของเก่าแถวคลองหลอดโดยบังเอิญ ภาพใบนั้นเป็นวิวมุมกว้างมีโคเทียมเกวียนกำลังเยื้องย่างมาตามทางดินคดเคี้ยว มีพระเจดีย์รูปทรงแปลกตาตระหง่านเป็นฉากหลัง เจ้าของบอกได้แต่เพียงว่าศิลปินเจ้าของผลงานเป็นนักศึกษาลี้ภัยซึ่งไม่ทราบชื่อ

เขาคงคิดถึงบ้านเลยถ่ายทอดความรู้สึกถวิลหามาตุภูมิออกมาในภาพ แล้วผมก็มาสะดุดเอาความงามและความโดดเดี่ยวนั้น ประทับแน่นจนกลายเป็นแรงบันดาลใจว่าวันหนึ่งจะไปให้ถึงพุกาม จะไปดูทะเลเจดีย์ให้เห็นกับตา ไม่นึกเลยว่าต้องรอคอยนานถึงสิบกว่าปี

 

สมัยโน้นบรรยากาศโลกยังไม่เป็นใจ กระทั่งพม่าเปิดประตูเต็มบานแล้ว พอผมออกปากชักชวนพรรคพวกว่าไปเที่ยวพม่ากัน ขณะกำลังขยับนั่นเองพม่าก็จัดประกวด Miss Myanmar 2013 โม แซด วาย ชนะเลิศเป็นมิสเมียนมาร์ เตรียมไปชิงนางงามจักรวาล “ไทย สมายล์” สายการบินน้องใหม่ ซึ่งคลอดออกมาจากการบินไทยหมาดๆ ก็โทรมาชวนไปมัณฑะเลย์พุกาม

แล้วเวลาที่รอคอยก็สิ้นสุดลง

ผมไปเห็นทะเลเจดีย์มาแล้วครับ

ไทย สมายล์ มีเที่ยวบินกรุงเทพฯมัณฑะเลย์ จากมัณฑะเลย์เราขึ้นเครื่องของสายการบินในประเทศต่อไปอีก 45 นาทีก็ถึงพุกาม แต่ปลายเดือนนี้ใครจะไปพุกามไม่ต้องลุ้นเวลานั่งเครื่องพม่าอีกต่อไป เพราะไทย สมายล์ เขาบินตรงไปถึงที่

เวลาเราคุยกับคนที่เราชอบ ใจเราจะสั่นแปลกๆ ใช่ไหมครับ ตอนเครื่องลดระดับลงที่พุกามและมัณฑะเลย์ก็เป็นแบบเดียวกันเป๊ะ ผมมองผ่านช่องหน้าต่างลุ้นว่าภาพที่ค่อยๆ ปรากฏขึ้นนั้นมันจะเป็นอย่างไร ถ้าใครลงเครื่องที่มัณฑะเลย์ในวันอากาศสดใสจะได้เห็นเจดีย์สีทองเด่นขึ้นมาจากภาคพื้น ส่วนที่พุกามนั้นไม่ต้องกังวลคุณจะได้เห็นแน่ๆ เพราะรอบปีหนึ่งมีฝนสองสามวันเท่านั้นเอง

 

ด้วยสภาพอากาศที่ร้อนแล้งของพุกามและประเพณีของคนพม่าที่มีศรัทธาในพุทธศาสนาอย่างลึกซึ้งนี้เอง ทำให้พุกามดารดาษไปด้วยเจดีย์องค์เล็กองค์น้อยไปจนถึงเจดีย์ขนาดใหญ่เต็มเมืองไปหมด ในทางราบนั้นการเช่ารถมอเตอร์ไซค์ไฟฟ้า หรือเช่ารถม้าลัดเลาะไปตามทางไปชมพระเจดีย์ซึ่งจะทำให้ได้เห็นภาพสวยงามในมุมแปลกๆ แล้ว ถ้าจะดูในมุมสูงนอกจากอาศัยชมวิวเวลาเครื่องบินขึ้นหรือลง ซึ่งอาจจะดูได้ไม่ฉ่ำใจนักก็มีทางเลือกอื่นให้เราได้เห็นภาพมุมสูงของพุกามอีก เช่น ขึ้นบอลลูนชมเมือง หรือไม่ก็ปีนขึ้นไปบนยอดพระเจดีย์องค์สูงๆ

สถานที่หนึ่งซึ่งเป็นจุดยอดนิยม คือ เจดีย์ชเวซานดอว์ ซึ่งมีชานพักให้เลือกถึง 4 ชั้น โดยมากก็จะออกันอยู่ที่ชั้น 3 และชั้น 4

ขนลุกครับ

ผมขึ้นถึงชานพักชั้นที่ 4 ขณะพระอาทิตย์กำลังโรยตัวลงยังขอบฟ้า คนจำนวนมากออกันอยู่ด้านทิศตะวันตก แต่ด้วยความโลภมาก หลังพล่านไปทั้ง 4 ทิศ พบว่าแต่ละมุมก็มีความอลังการต่างๆ กัน สุดท้ายก็มาหามุมสงบๆ นั่งดูพระอาทิตย์ลับขอบฟ้าด้านทิศตะวันตก ท่ามกลางลมเย็นอ่อนๆ ที่พัดมา อยากจะบอกว่าเวลาชั่วโมงสองชั่วโมงบนนั้นจะเป็นช่วงเวลาที่เราจะไม่ลืมเลย ไม่อยากบอกว่ายิ่งถ้าคนที่อยู่เคียงข้างเป็นคนที่เราพึงใจ ชั่วโมงนั้นจะเป็นช่วงเวลาของความสุขแห่งชีวิตเลยทีเดียว

หนึ่งวันในพม่านั้นยาวนานมาก เพราะเราสามารถไปที่ต่างๆ ได้อย่างรวดเร็ว เนื่องจากไม่มีสภาพรถติดเลย ที่พุกามนั้นใครมีรถก็วิ่งกันได้แบบเจ้าถนน แต่เวลานั้นสั้นมากสำหรับการละเลียดความงามจากประวัติศาสตร์และธรรมชาติ

 

นอกจากอารมณ์แล้วมีเหตุผลหลายเหตุผลที่ผมขอชวนคุณๆ ไปพม่า

ประการแรก ไปแสวงหาโอกาสใหม่ๆ

ด้วยเหตุผลทางการเมืองการปกครองทำให้อาเซียนเราปิดประตูบ้านใส่กันมานานจนมองข้ามซึ่งกันและกัน เมื่อเพื่อนบ้านเปิดประตู เราทำไมไม่ไปเยี่ยม ไปดูให้เห็นว่าเพื่อนอยู่อย่างไร จะทำมาหากินร่วมกันอย่างไร มันเป็นประตูแห่งโอกาสโดยแท้

สอง ไปดูของจริงในประวัติศาสตร์

เพื่อจะได้เข้าใจอะไรๆ มากขึ้น พม่าเป็นประเทศที่อุดมไปด้วยความแตกต่างทางชาติพันธุ์และมีประวัติศาสตร์รบพุ่งกันมาอย่างยาวนาน การได้ศึกษาประวัติศาสตร์และไปเยี่ยมชมสถานที่ต่างๆ จะทำให้เรามองเห็นความหลากหลายของชาติพันธุ์ในอุษาคเนย์นี้มากขึ้น ซึ่งจะเปิดโลกทัศน์ให้เราเห็นความเชื่อมโยงและความเป็นมาของกันและกันยิ่งขึ้น

 

สาม จะเห็นสัจธรรมและเกิดธรรมสังเวช

ในหมู่ประเทศเพื่อนบ้านทั้งหลายที่พรมแดนติดกัน ไทยกับพม่าขับเคี่ยวโรมรันพันตูกันมานาน มีเรื่องราวระหว่างกันมากมายจนเล่าไม่จบ การได้ไปดูสถานที่จริงและชะตากรรมของผู้คนในเวลาที่แตกต่างก็จะทำให้เราเห็นสัจธรรมและธรรมสังเวช เปิดทางให้จิตเราพ้นจากอคติทั้งปวงได้ เช่น เมื่อพระเจ้านันทบุเรงทราบว่า พระโอรสซึ่งทรงตั้งเป็นพระมหาอุปราชถูกพระนเรศวรฟันพระศอจนขาดสะพายแล่ง ก็กริ้วจนถือพระแสงดาบไปฟันพระนางสุพรรณกัลยาและพระราชธิดาจนสิ้นพระชนม์ในพระตำหนัก แต่อีกไม่นานนักเมื่อพระนเรศวรยกทัพไปล้างเมืองหงสาวดี พระเจ้านันทบุเรงก็ต้องหนีไปยังเมืองตองอู โดยมีพระเจ้าตองอูซึ่งเป็นลูกพี่ลูกน้อง คือ เป็นราชบุตรของพระเจ้าอาถวายการรักษาความปลอดภัย แต่เหมือนกงเกวียนกำเกวียนอ้อยถึงปากช้างกลายเป็นพระเจ้าตองอูจับพระเจ้านันทบุเรงกักขังไว้ สุดท้ายก็ลอบวางยาพิษจนสิ้นพระชนม์

ถึงจะไม่ใช่ผู้เชี่ยวชาญทางประวัติศาสตร์ แต่เชื่อเถอะว่าพวกเราต่างเรียนพักลักจำติดหัวอยู่คนละเล็กละน้อยอยู่แล้ว การได้ไปสัมผัสพื้นที่จริงของจริงจะเป็นการต่อยอดบทเรียนประวัติศาสตร์ที่ทำให้เราสนุกเพลิดเพลินและเห็นสัจธรรมยิ่งขึ้น

 

สี่ พม่ามีแหล่งโบราณสถานชั้นยอดที่ควรไปชม

อย่างที่บอกคือ ด้วยลักษณะประจำชาติ ด้วยสภาพอากาศ ด้วยการปิดประเทศ ทำให้พม่ารักษาความบริสุทธิ์ของแหล่งประวัติศาสตร์ไว้ได้อย่างดี อาทิ เจดีย์ชเวลิกอง ซึ่งสร้างขึ้นในสมัยพระเจ้าอโนรธามหาราช ในปี 1614 หรืออานันทวิหารซึ่งเป็นเพชรน้ำเอกแห่งพุทธศิลป์สกุลช่างพุกาม ที่สร้างขึ้นในปี 1633 นั้น ตลอดจนพระตำหนักของกษัตริย์ที่รื้อมาถวายเป็นวิหารที่วัดชเวนันดอร์ ซึ่งเป็นงานไม้ชั้นเลิศนั้น โบราณสถาน โบราณวัตถุเหล่านี้ ล้วนแต่ถูกแช่แข็งผ่านกาลเวลามาเป็นร้อยปี บางแห่งอย่างเจดีย์ชเวลิกอง นั้นมีมาแต่สมัยรวมชาติยุคแรกๆ สถานที่เหล่านี้เป็นที่นำมาซึ่งความรื่นรมย์ใจโดยแท้ แต่ถ้าเป็นขาช็อปปิ้งก็ไปที่อื่นเถอะ

ห้า การเดินทางไปพม่าสะดวกมาก

เวลานี้ขอวีซ่าไปพม่าได้ไม่ยาก ขอได้แล้วจะแบ็กแพ็กไปหรือไปแบบหมู่คณะเล็กๆ หรือคณะใหญ่ จะไปแบบสะดวกสบาย จะไปลำบากไปได้หมด ไปได้ง่าย มีสถานที่ที่จะเลือกชมได้หลายแห่งหลายเมือง บางเมืองก็ยังบริสุทธิ์ไม่เป็นที่รู้จักมากนัก

ผมไปพม่ามา 4 วัน ตอนอยู่ที่นั่น แต่วันเวลายาวนานอย่างที่บอก มันสั้นสำหรับการละเลียดความสุข เลยกำลังคิดว่าปีใหม่นี้จะไปอีกหนครับ