ช้างเผือกพม่า

โดย...จำลอง บุญสอง ชมรมผู้สื่อข่าวท่องเที่ยวอาเซียน เรื่อง/รูป

ระหว่างที่คนไทยกำลังตามข่าวว่า ช้างตัวนวลในป่าแก่งกระจาน จะเป็นช้างเผือกหรือไม่นั้น ขบวนคาราวานของพวกผมก็เดินทางไปถึงปางช้างเผือกที่เมืองหลวงเนปิดอว์ใกล้เจดีย์ชเวดากองจำลองพอดี

ไปเห็นช้างเผือกพม่า 4 ช้าง แล้วก็เห็นว่าช้างเผือกของเขานั้น “เผือกจริง” เผือก “อมชมพู” แบบเดียวกับควายเผือกนั่นแหละ

ช้างเผือกมีทั้งพม่า ไทย ลาว และศรีลังกา (อาจจะรวมอินเดียและที่อื่นๆ ในเซาท์อีสต์เอเชียด้วย) พม่ากับไทยนิยามความเป็นช้างเผือกคล้ายๆ กัน และเชื่อกันว่าประเทศใดมีช้างเผือกจะเป็นมงคลแก่ชาติบ้านเมืองนั้น

“คชลักษณะ” ช้างเผือกของพม่า เช่น สีตาเป็นสีไข่มุก กลีบนิ้วเป็นสีชมพู หลังดังใบกล้วยคว่ำ ขนตัวและปลายหางขาว หางทอดตรง ใบหูใหญ่ เล็บเท้าข้างละ 4 เล็บ งวงยาวจรดพื้น หนังตาเป็นสีชมพู ขนตาขาว อวัยวะเพศขาว แล้วถ้าเราเอาคชลักษณะดังกล่าวมาจับช้างที่ผมเห็นคร่าวๆ ช้างทั้ง 4 ช้างนั้น “เข้าข่าย” เป็นช้างเผือกจริงๆ ส่วนมีช้างเผือกแล้วจะดีตามพวก “จิตนิยม” เชื่อหรือไม่ ผมไม่ทราบจริงๆ ก็ขิ่นยุนต์ที่ไปฉลองให้กับช้างเผือกตอนเป็นนายกรัฐมนตรีก็ถูกจับติดคุกเพิ่งออกจากคุกมาได้ไม่นาน สมเด็จพระมหาจักรพรรดิเสียสมเด็จพระศรีสุริโยทัยไปก่อนอยุธยาจะเสียกรุงก็เพราะช้างเผือกนั่นแหละ คนที่คิดเป็นวิทยาศาสตร์ไม่เชื่อว่าช้างเผือกจะดีอย่างโน้นอย่างนี้ หลายคนเห็นว่าช้างเผือกไม่ต่างอะไรกับควายเผือก คนเผือก ลิงเผือก อีกาเผือก เก้งเผือก นกกรงหัวจุกเผือก โลมาเผือก จระเข้เผือก ปลาไหลเผือก งูเห่าเผือก เต่าเผือก กระรอกเผือก ที่เกิดจากลักษณะด้อยทางพันธุกรรม (ALBINO) นั่นเอง สัตว์เผือกพวกนี้จะมีดวงตาสีแดงคล้ายๆ กัน ตาจะไม่สู้แดดด้วย ฉะนั้นจึงมักจะเห็นพวกนี้หยีตาเสมอเมื่ออยู่กลางแดด

แต่สำหรับตำราช้างเผือกไทยที่เขียนขึ้นมาในสมัยสมเด็จพระนารายณ์ (ซึ่งสืบทอดตระกูลมาจากพระเพทราชา ซึ่งเป็นตระกูลเกี่ยวข้องกับช้าง) และใช้มาเป็นตำราดูคชลักษณ์ของประเทศไทยเวลานี้เขาว่าจะไม่ดูคชลักษณ์แบบ ALBINO คือไม่ได้มองช้างเผือกภายใต้ทัศนะของความด้อยทางพันธุกรรม

ตอนนี้ช้างเผือกไทยมีอยู่ประมาณ 10 ช้าง (แต่เดิมมี 11 พระเศวตล้มไป 1 ช้าง) ตอนนี้ขึ้นชื่อว่าคุณพระเศวตมี 2 ช้าง จึงเหลือ 10 ส่วนใหญ่อยู่ที่ลำปาง ที่เหลือเป็นพังหรือตัวเมียอยู่ที่สกลนคร พม่าตอนนี้มีอย่างน้อย 8 ผมว่าพม่ายังมีช้างเผือกอีกมาก

ใครจะเชื่อเรื่องช้างเผือกอย่างไรก็ตาม ผมขอให้ดูพม่าเสียกรุงเป็นตัวอย่าง พม่าก่อนเสียให้อังกฤษนั้นก็มีช้างเผือก แต่ช้างเผือกก็ไม่ได้ทำให้พม่าป้องกันการรุกรานจากอังกฤษได้ หนำซ้ำอังกฤษยังเอาช้างเผือกพม่าไปเสียอีก ตอนหลังพม่าจึงไม่ได้นับถือช้างเผือกแบบในอดีต