โลกของนกที่แก่งกระจาน

โดย...สมาน บุญความดี

อมร ลิ่วกีรติยุตกุล นายกสมาคมอนุรักษ์นกและธรรมชาติแห่งประเทศไทย บอกกับผมว่า นกที่พบเห็นในเมืองไทยมีประมาณ 1,010 ชนิด แต่ที่พบที่แก่งกระจานมีกว่า 500 ชนิด เขาบอกว่าที่นกมีปริมาณมาก ก็เพราะว่าแก่งกระจานเป็นป่ารอยต่อระหว่างเหนือกับใต้ที่สมบูรณ์นั่นเอง

เมืองไทยนั้นเป็นที่ดูนกที่ดีแห่งหนึ่งในโลก ดูได้ทั้งที่เขาใหญ่ อินทนนท์ และตามริมทะเลทั่วไป เดือน ก.ย.-พ.ย. เรามีเหยี่ยวอพยพให้เราดู เรามีนกอินทรีหนีหนาวมาให้เราเห็นที่เพชรบุรี ระหว่างเดือน พ.ย.ไปจนถึง ก.พ. เช่นเดียวกัน เรามีนกชายเลนปากช้อนที่หายากบ้านปากทะเล เพชรบุรี ในช่วงหนาวเดียวกัน

ไปเที่ยวแก่งกระจานก่อนที่เขาจะปิดป่าเมื่อหลายสัปดาห์ก่อน แต่แทนที่จะได้ภาพทะเลหมอกที่สวยงามเหมือนทุกครั้งที่ไป กลับได้ป่าเขียวๆ แทน ทราบว่าปีนี้แล้งนัก

แต่แม้ว่าผมจะไม่ได้ภาพทะเลหมอกตามที่ตั้งใจเอาไว้ แต่ก็ได้รูปชะนี ได้รูปชะนีแล้วยังได้รูปฝูงลิง (ที่ผมไม่เคยถ่ายได้) ตามทางก่อนที่จะถึงแคมป์บ้านกร่างอีกด้วย ลิงฝูงนี้มีสมาชิกทั้งเล็กและใหญ่หลายสิบตัว จ่าฝูงตัวใหญ่หน้าแดงตูดแดงเข้ม เวลาผมหยุดรถดูมัน มันทำทีเป็นไม่สนใจ แต่ก็แอบสั่งให้ลูกฝูงแอบหนีไปอีกด้านหนึ่ง หลังจากลูกฝูงหนีไปข้ามอีกช่วงหนึ่งของถนนแล้ว มันจึงเดินตามระวังหลังให้ฝูง การกระทำของสัตว์ตัวนี้ทำให้ผมนึกถึงความกล้าหาญและความเสียสละเพื่อลูกน้องของมันอย่างยกย่อง

ผมแวะไปหาคุณสมาน คุณความดี ช่างภาพฝีมือดีที่สมานเบิร์ดแคมป์ พี่สมานทำแคมป์ดูนกขึ้นมาหลังจากรีไทร์จากธนาคารแห่งหนึ่งแล้ว และด้วยความรักต่อธรรมชาติเขาจึงผันตัวเองมาเป็นไกด์ดูนกที่แก่งกระจาน ไปพร้อมๆ กับการทำรีสอร์ตไปด้วย

เริ่มทำก็มีคนมาไม่มาก แต่ทำไปนานๆ เข้าก็มีคนรู้จัก วันนี้คุณสมานมีสภาพเดียวกับอีกหลายๆ คนที่เป็นไกด์ดูนก ก็คืองานมีไม่ขาดมือ

รีสอร์ตของคุณสมาน ซึ่งอยู่ตีนป่าแก่งกระจาน จะเอากล้วยมาแขวนไว้ให้นกบินมาจิกกิน นกกินกล้วยทั้งหลายหาอาหารที่ไหนไม่ได้ก็บินมากินที่นี่ แย่งกันบ้าง ตีกันบ้าง เป็นไปตามธรรมชาติ ผมเองดูนกไปถ่ายรูปไปด้วยความเพลิดเพลิน

ขอรูปนกของพี่สมานเอามาลงให้ท่านผู้อ่านได้ชื่นชมไปกับความงามของนกในธรรมชาติของป่าแก่งกระจาน สมัยก่อนเขานิยมถ่ายภาพนกกำลังป้อนลูกกันในรัง แต่เดี๋ยวนี้ไม่เป็นที่นิยม เพราะถือว่าเป็นการคุกคามนก ซึ่งถือได้ว่าเป็นความก้าวหน้าอย่างหนึ่งในวงการดูนก ถ่ายภาพนกในบ้านเรา

ภาพนกทั้งหมดเป็นฝีมือของคุณสมานแห่งสมานเบิร์ดแคมป์ ผมเอาฝีมือภาพถ่ายของคุณสมานมาให้ท่านผู้อ่านได้ชื่นชม ชื่นชมว่าป่าแก่งกระจานแห่งนี้ยังมีความสวยงามให้เราดูต่อไป ตราบใดที่ชาวบ้านยังไม่ถางป่าเพื่อปลูกกัญชาและพืชไร่เหมือนที่เกิดขึ้น ทั้งที่นี่และในส่วนอื่นๆ ของประเทศ

คำว่าปฏิรูปที่ดิน ที่แท้จริงไม่ใช่การเอาที่ป่าของชาติมาจัดสรรเพื่อเอาใจราษฎร เพื่อเอามาเป็นกำลังทางการเมืองให้ แต่การปฏิรูปที่ดินเป็นการเอาที่ดินของเจ้าที่ดิน (Land Lord) มาจัดสรรให้แก่ราษฎรผู้ยากไร้ทำกิน เพื่อการแบ่งปันและการเฉลี่ยรายได้แห่งชาติที่เป็นธรรม

การกระจายทุนและการกระจายที่ดินภายใต้การปกครองของประชาชนเท่านั้น ที่จะนำมาซึ่งความไม่ขัดแย้งระหว่างผู้ปกครองผู้ร่ำรวยกับราษฎรผู้ยากจน

ใครสนใจเรื่องนกในป่าแก่งกระจาน หรือต้องการให้คุณสมานเป็นไกด์ (ดูนก) ให้ ก็ลองโทรไปที่เบอร์ 081-810-7307 ครับ

เทศกาลดูนกเอเชีย ครั้งที่ 3 (3rd Asian Bird Fair)

ในปี พ.ศ. 2555 สมาคมอนุรักษ์นกและธรรมชาติแห่งประเทศไทย ได้รับเกียรติให้เป็นเจ้าภาพในการจัดงานเทศกาลดูนกเอเชียครั้งที่ 3 ซึ่งได้กำหนดชื่องานว่า “The Right to Live” เริ่มวันที่ 10-11 พ.ย. 2555 ณ สถานตากอากาศบางปู ต.บางปูใหม่ อ.เมือง จ.สมุทรปราการ ซึ่งเป็นโอกาสของประเทศไทยที่จะได้เผยแพร่ศิลปและวัฒนธรรมของชาติควบคู่ไปกับการเผยแพร่กิจกรรมดูนก พร้อมกับให้ความรู้และสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ไปพร้อมๆ กัน

การเดินทางไปดูนกหรือการถ่ายภาพนก คือกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการท่องเที่ยวโดยแท้จริง เพราะต้องเดินทางไปยังสถานที่ต่างๆ ตั้งแต่ยอดภูเขาสูงจรดผืนทะเลกว้าง โดยเฉพาะนกที่หาดูได้ยากในประเทศอื่นๆ หลายชนิด สามารถพบได้โดยง่ายในประเทศไทย เช่น นกอัญชันหางดำ (Blacktailed Cake) สามารถพบได้ที่ดอยอินทนนท์ จ.เชียงใหม่ ไก่ฟ้าหางลายขวาง (Mrs. Hume’s Pheasant) สามารถพบได้ที่ดอยหลวงเชียงดาว จ.เชียงใหม่ นกแต้วแล้วท้องดำ (Gurney’s Pitta) พบได้เพียงแห่งเดียวที่เขานอจู้จี้ จ.กระบี่ หรือแม้กระทั่งนกชายเลนปากช้อน (Spoonbilled sandpiper) ซึ่งทั่วโลกเหลืออยู่ไม่ถึง 400 ตัว แต่สามารถพบได้ไม่ยากนักในช่วงฤดูหนาวของประเทศไทยที่ จ.สมุทรสาคร และ จ.เพชรบุรี รวมไปถึงนกที่ใช้ชีวิตส่วนใหญ่อยู่ในท้องทะเล เช่น นกกาน้ำใหญ่ (Great Cormorant) และนกนางนวล (Gull) หลายชนิด ที่ต้องใช้เรือเป็นพาหนะในการเดินทางออกไปชมในท้องทะเลกว้าง ส่งผลให้เกิดการกระจายรายได้ลงไปสู่ชุมชนท้องถิ่นหลายชุมชนตลอดทั้งปี

นอกจากนี้ ภายในงานมีกิจกรรมสำหรับเยาวชนและประชาชนทั่วไปมากมาย อาทิ การเดินต่อจิ๊กซอว์ หรือหา RC จากบูธของเครือข่ายที่มาร่วมงาน การร่วมสนุกกับกิจกรรมสอยดาวเพื่องานอนุรักษ์ การประกวดภาพถ่ายและภาพวาดที่เกี่ยวข้องกับการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมของเยาวชนในระดับประถมปลายและในระดับมัธยมต้น การเล่นเกมเกี่ยวกับการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมหลากหลายสไตล์ และยังเปิดโอกาสให้เยาวชนและประชาชนทั่วไปได้สัมผัสกับกิจกรรมเดินดูนกในธรรมชาติด้วยตนเอง จากวิทยากรนำดูนกชั้นนำของประเทศไทยอีกด้วย

ผู้ที่สนใจสามารถติดต่อผู้ประสานงาน วิชา นรังศรี รักษาการผู้อำนวยการสมาคมอนุรักษ์นกและธรรมชาติแห่งประเทศไทย โทร. 086-895-1858 หรืออีเมล [email protected]