อบซาวน่า 15-20 นาทีดีอย่างไร? แล้วคนมีโรคประจำตัวควรทำหรือไม่?

ประโยชน์และอันตรายของการซาวน่า พร้อมผลการวิจัยที่เป็นข่าวดีต่อผู้ที่เป็นโรคหลอดเลือดสมอง

"ซาวน่า" คือการอบตัวด้วยอุณหภูมิประมาณ 65-90 องศาเซลเซียส โดยแหล่งกำเนิดความร้อนมีหลายรูปแบบ ทั้งการเผาท่อนไม้ ใช้เครื่องทำความร้อนด้วยไฟฟ้า รวมถึงการใช้รังสีอินฟราเรด โดยการอบซาวน่าจะทำให้ร่างกายขับเหงื่อออกมาในปริมาณมาก ปกติแล้วจะใช้เวลาประมาณ 15-20 นาทีต่อครั้งเท่านั้น เพราะหากนานเกินไปอาจเป็นอันตรายได้

ซาวน่ามีประโยชน์อย่างไรบ้าง?

• ช่วยคลายเครียด ซึ่งอาจเป็นเหตุผลหลักที่ทำให้คนไปซาวน่าเลยก็ว่าได้ เพราะเมื่ออุณหภูมิในร่างกายเพิ่มสูงขึ้น หลอดเลือดก็จะขยายตัวทำให้เลือดไปเลี้ยงส่วนต่าง ๆ ของร่างกายได้มากขึ้น จึงทำให้รู้สึกสดชื่นและผ่อนคลายจากความเครียด
• ฟื้นฟูกล้ามเนื้อหลังจากทำงาน หลังเหนื่อยล้าจากการทำงานหรือการออกกำลังกาย การไปซาวน่าถือเป็นการฟื้นตัวชั้นดีเลยทีเดียว เพราะเมื่อระบบไหลเวียนเลือดทำงานเพิ่มขึ้นก็จะช่วยให้กล้ามเนื้อและข้อต่อต่าง ๆ ได้รับการฟื้นฟูตามไปด้วย
• ดีต่อผู้ที่เป็นโรคหัวใจ เพราะหลอดเลือดที่ขยายตัวขณะอยู่ในห้องซาวน่าทำให้หัวใจต้องใช้แรงสูบฉีดเลือดมากขึ้น จึงเหมือนได้บริหารกล้ามเนื้อหัวใจไปด้วย โดยมีการศึกษาที่พบว่าผู้ที่ไปซาวน่าเป็นประจำมีความเสี่ยงเสียชีวิตจากโรคหัวใจน้อยลงด้วย
• ลดความเสี่ยงโรคหลอดเลือดสมอง จากการศึกษากลุ่มตัวอย่างที่ประเทศฟินแลนด์ พบว่าผู้ที่ไปซาวน่าเป็นประจำจะมีความเสี่ยงเป็นโรคหลอดเลือดสมองลดลงเมื่อเทียบกับผู้ที่ไปซาวน่าเพียงชั่วครั้งชั่วคราว

นอกจากนี้ หลายคนอาจเคยได้ยินมาว่าการซาวน่านั้นช่วยลดน้ำหนักได้ อาจเพราะมีเหงื่อปริมาณมากที่ไหลออกมาขณะอบตัว จึงคิดว่าซาวน่าอาจช่วยลดน้ำหนักได้ แต่ในความเป็นจริงแล้วกลับไม่เป็นเช่นนั้น เพราะน้ำหนักตัวที่หายไปหลังจากการซาวน่านั้น คือ น้ำหนักของน้ำในร่างกายที่ถูกขับออกมาในรูปแบบเหงื่อ เมื่อดื่มน้ำเข้าไปหลังจากซาวน่าเสร็จ น้ำหนักก็จะกลับมาเท่าเดิม ดังนั้น การซาวน่าแทบไม่มีผลต่อการลดน้ำหนักเลย โดยการเผาผลาญพลังงานขณะซาวน่าก็อยู่ในระดับใกล้เคียงกับการนั่งพักเท่านั้นเอง

นักวิจัยจากมหาวิทยาลัยบริสตอลแห่งอังกฤษ ได้รายงานในวารสารประสาทวิทยา ว่าหลังจากที่ประเมินความเชื่อมโยงระหว่างการซาวน่าและโรคหลอดเลือดสมอง หรือโรคลมปัจจุบัน (stroke) ของกลุ่มคนวัย 53-74 ปี อาศัยอยู่ทางภาคตะวันออกของฟินแลนด์จำนวน 1,600 คน ซึ่งได้ติดตามพฤติกรรมการใช้ชีวิตนานถึง 15 ปี พบว่าคนที่ใช้เวลาในซาวน่า 4-7 วันต่อสัปดาห์ จะมีความเสี่ยงต่ำกว่า 61% ที่จะเป็นโรคหลอดเลือดสมอง มากกว่าคนที่ไปใช้ซาวน่าสัปดาห์ละครั้ง ส่วนคนที่ไปใช้ซาวน่า 2-3 วันต่อสัปดาห์ "จะมีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมองลดลง 14%" เมื่อเทียบกับผู้ไปใช้ซาวน่า 1 ครั้งต่อสัสัปดาห์

ทั้งนี้ เมื่อนักวิจัยลองปรับปัจจัยอื่นๆ ที่อาจส่งผลต่อความเสี่ยงของโรคหลอดเลือดสมอง เช่น การออกกำลังกาย คอเลสเตอรอลสูง การสูบบุหรี่ และโรคเบาหวานเข้ามา ก็พบว่าการใช้ซาวน่ายังช่วยลดความเสี่ยงโรค ผลลัพธ์ดังกล่าวช่วยชี้ให้เห็นว่าคนที่ไปซาวน่าอาจจะเป็นผลดีต่อสุขภาพคือ ช่วยลดความดันโลหิตที่มีผลต่อโรคหลอดเลือดสมอง

อย่างไรก็ตาม ผู้เชี่ยวชาญบางคนเผยว่าผู้สูงอายุที่มีความดันโลหิตต่ำและผู้ป่วยโรคหัวใจอยู่ แล้วหรือเพิ่งผ่านการรักษาควรหลีกเลี่ยงซาวน่า

อันตรายและความเสี่ยงของการซาวน่า

• เกิดภาวะขาดน้ำ การอยู่ในสถานที่ที่มีอุณหภูมิสูงเป็นเวลานานจะทำให้ร่างกายสูญเสียน้ำมากกว่าปกติ และหากอยู่นานเกินไปก็อาจทำให้เกิดภาวะขาดน้ำ ซึ่งอาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได
• ทำให้โรคบางอย่างรุนแรงขึ้น การซาวน่าหรือการอาบน้ำร้อนจะทำให้อาการของโรคบางชนิดมีความรุนแรงมากขึ้น อย่างโรคโรซาเซีย ซึ่งเป็นโรคที่เกิดการอักเสบบนผิวหนังและบริเวณดวงตา
• ติดเชื้อโรคจากผู้อื่น ห้องซาวน่าที่เปิดให้ใช้บริการโดยทั่วไปนั้นไม่ใช่พื้นที่ส่วนบุคคล ดังนั้น ผู้คนมากมายต่างเข้ามาใช้บริการห้องซาวน่าร่วมกัน จึงทำให้มีความเสี่ยงที่จะติดเชื้อโรคจากผู้อื่นได้ง่ายกว่าปกติ
• เซลล์สืบพันธุ์เพศชายมีจำนวนลดลง แม้จะยังไม่มีหลักฐานยืนยันแน่ชัด แต่ซาวน่าอาจมีผลต่อการทำงานของอัณฑะได้ เพราะอุณหภูมิมีผลกับการผลิตเซลล์สืบพันธุ์ของอัณฑะ การอบซาวน่าเป็นเวลานานเกินไปจึงอาจทำให้อัณฑะผลิตอสุจิได้น้อยลง

ข้อควรระวังของการอบซาวน่า (โดยเฉพาะคนมีโรคประจำตัว)

• ผู้ที่เป็นโรคหอบ โรคลมชัก โรคหัวใจ ผู้ที่กำลังใช้ยาบางชนิด หรือผู้ที่กำลังตั้งครรภ์ ควรปรึกษาแพทย์ก่อนไปซาวน่า
• หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์ทั้งก่อนและหลังซาวน่า
• ไม่ซาวน่านานเกินไป ควรอบตัว 15-20 นาทีก็เพียงพอแล้ว
• หากรู้สึกไม่สบายตัวหรือมีอาการผิดปกติในระหว่างที่อบตัว ให้รีบออกมาจากห้องซาวน่าทันที
• ดื่มน้ำเย็น 2-3 แก้วหลังเสร็จจากการซาวน่า เพื่อป้องกันภาวะขาดน้ำ และไม่ควรอาบน้ำเย็นทันที แต่ควรปล่อยให้ร่างกายเย็นลงสักระยะหนึ่งก่อน

ภาพ : freepik.com