posttoday

แค่ขยับเท่ากับอายุยืน

13 ธันวาคม 2561

การออกกำลังกายเป็นสิ่งสำคัญ แต่สำหรับกิจกรรมเบาๆ อย่างการเดินขึ้นบันได กวาดใบไม้ หรือการทำงานบ้าน ก็ช่วยพัฒนาสุขภาพ บำรุงสุขภาพจิต และช่วยให้อายุยืน

เรื่อง : กาญจนา ภาพ : เอเอฟพี

การออกกำลังกายเป็นสิ่งสำคัญ แต่สำหรับกิจกรรมเบาๆ อย่างการเดินขึ้นบันได กวาดใบไม้ หรือการทำงานบ้าน ก็ช่วยพัฒนาสุขภาพ บำรุงสุขภาพจิต และช่วยให้อายุยืน

ล่าสุด มีข้อแนะนำด้านสุขภาพของอเมริกา (Physical Activity Guidelines) ฉบับใหม่ แนะนำให้ประชาชนออกกำลังกายสัปดาห์ละ 75 นาที เล่นโยคะสัปดาห์ละ 2 ครั้ง ร่วมไปกับการสร้างกล้ามเนื้อ พบว่ามีชาวอเมริกันเพียงร้อยละ 23 เท่านั้นที่ทำได้ และ 1 ใน 4 ของชาวอเมริกันวัยผู้ใหญ่มีพฤติกรรมนั่งอยู่กับที่มากกว่าวันละ 8 ชั่วโมง

สรุปใจความสำคัญได้ว่า “เคลื่อนไหวให้มาก นั่งให้น้อย” โดยไม่ต้องกังวลว่าการเคลื่อนไหวนั้นเป็นประเภทอะไรและต้องทำนานขนาดไหน ก็สามารถทำให้มีสุขภาพดีได้เช่นกัน ยกตัวอย่างกิจกรรมที่ไม่คิดว่าเป็นการออกกำลังกาย เช่น การวิ่งไปทำธุระ หรือการขัดห้องน้ำ เป็นต้น

การศึกษาเกี่ยวกับผู้หญิงสูงวัยที่ตีพิมพ์ในวารสารผู้สูงอายุแห่งอเมริกัน (JAGS-Journal of the American Geriatrics Society) ระบุว่า การเคลื่อนไหวร่างกายด้วยการทำงานบ้านหรือกิจกรรมในชีวิตประจำวันทุกๆ 30 นาที ช่วยลดอัตราเสี่ยงเสียชีวิตลงร้อยละ 12 เมื่อเทียบกับคนที่ไม่ชอบเคลื่อนไหวร่างกายและชอบอยู่กับที่ ทั้งยังมีการศึกษาล่าสุดปีนี้เกี่ยวกับผู้สูงอายุเพศชาย พบว่า การเคลื่อนไหวร่างกาย เช่น การเดิน และการทำสวน ช่วยลดอัตราเสี่ยงเสียชีวิตได้ร้อยละ 17

แจ๊กกี้ คร็อกฟอร์ด เทรนเนอร์สาวชาวอเมริกัน กล่าวว่า กิจกรรมในชีวิตประจำวันอย่างการยืนบนรถไฟใต้ดิน หรือเดินขณะคุยโทรศัพท์ล้วนส่งผลกระทบต่อสุขภาพ กิจกรรมเหล่านี้เรียกว่า การเผาผลาญพลังงานด้วยกิจกรรมที่ไม่ใช่การออกกำลังกาย (NEAT-Non-Exercise Activity Thermogenesis)

“เราจำเป็นที่จะต้องตระหนักถึงความแตกต่างระหว่างการออกกำลังกายที่มีแบบแผนกับการใช้ชีวิตให้แอ็กทีฟ ซึ่งมีคนจำนวนไม่น้อยที่คิดถึงแต่การออกกำลังกายในยิม จนลืมการเคลื่อนไหวในชีวิตประจำวัน” แจ๊กกี้ กล่าว

ด้าน ดร.แจ๊ก แร็กลิน ศาสตราจารย์ด้านวิทยาศาสตร์การเคลื่อนไหว (Kinesiology) มหาวิทยาลัยอินเดียน่า กล่าวว่า อุตสาหกรรมฟิตเนสมักโน้มน้าวให้คนมุ่งโฟกัสไปที่การออกกำลังกายในยิม ซึ่งเป็นเรื่องใหญ่สำหรับผู้สูงวัยที่จะเดินทางออกจากบ้าน ดังนั้นทุกคนจึงต้องการสิ่งที่สะดวกสบายที่สามารถทำได้ทุกสถานที่และทุกเวลา

การเคลื่อนไหวร่างกายแบบ NEAT จึงตอบโจทย์คนทุกช่วงวัย ซึ่งข้อดีของการไม่อยู่นิ่งส่งผลดีตั้งแต่สุขภาพจิต คุณภาพของการนอน และระบบความคิดสร้างสรรค์ ทว่าคนส่วนใหญ่มักหวังผลลัพธ์อื่นๆ เช่น การลดน้ำหนัก และการสร้างกล้ามเนื้อ ซึ่งเป็นผลลัพธ์ที่การเคลื่อนไหวแบบดังกล่าวอาจให้ไม่ได้

“เมื่อคุณออกกำลังกายแน่นอนว่ามันจะทำให้ความดันโลหิตลดลง และคอเลสเตอรอลลดลง แต่เมื่อคุณเคลื่อนไหวร่างกายโดยปราศจากความเครียด ไม่อิดโรย และรู้สึกกระฉับกระเฉง มันจะให้ผลลัพธ์ที่ลึกล้ำกว่าแค่ร่างกาย” ดร.แจ๊กกล่าวเพิ่มเติม

แค่ขยับเท่ากับอายุยืน

นอกจากนี้ มีการศึกษาที่ตีพิมพ์ในวารสารการแพทย์ของอังกฤษ เดอะ แลนเซต ฉบับเฉพาะด้านจิตเวชศาสตร์ ระบุว่า การทำกิจกรรมที่ต้องเคลื่อนไหวร่างกายสัปดาห์ละ 2-6 ชั่วโมง เช่น การเดินเล่นท่ามกลางธรรมชาติ และการทำงานบ้าน จะช่วยบำบัดสุขภาพจิต ทำให้จิตใจแจ่มใส คลายเครียดและความกังวลลงได้

เทรนเนอร์สาว แจ๊กกี้ ยังเพิ่มเติมว่า การทำให้คนยอมรับการเคลื่อนไหวร่างกายในชีวิตประจำวันและการทำกิจกรรมแบบเบาๆ ส่งผลดีต่อร่างกายได้นั้น จะช่วยลดความรู้สึกผิดในเรื่องการเข้ายิม หากเขาหรือเธอไม่มีเวลาไปพบเทรนเนอร์ตามนัดหรือไม่ว่างเข้ายิมสักที กิจกรรมเหล่านี้จะช่วยให้รู้สึกผิดน้อยลง ซึ่งเป็นผลดีต่อสุขภาพจิตด้วย

ทิ้งท้ายกับคำพูดของ ไมเคิล ลามอนเต้ รองศาสตราจารย์คณะวิทยาการระบาดและสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยบัฟฟาโล่ ที่กล่าวถึงข้อดีของการเคลื่อนไหวร่างกายว่า อย่ากำหนดเวลา อย่าเอาจริงเอาจัง “เราต้องใช้ชีวิตเหมือนในอดีต ที่การเคลื่อนไหวร่างกายเป็นวิถีชีวิตของมนุษย์”

ปัจจุบันเทคโนโลยีทำให้มนุษย์เคลื่อนไหวตัวน้อยลง อย่างแอพพลิเคชั่นที่ไม่ต้องไปยืนเรียกแท็กซี่ หรือไม่ต้องออกไปซื้ออาหารนอกบ้าน แต่มนุษย์ควรเคลื่อนไหวร่างกายทุกครั้งที่มีโอกาส ยืนเท่าที่จะทำได้ เดินเท่าที่ทำไหว และใช้ชีวิตบนสโลแกน “เคลื่อนไหวให้มาก นั่งให้น้อย” แล้วจะมีอายุยืนยาว