posttoday

‘MONGKUT’ นิทรรศการศิลปะ สะท้อนความสัมพันธ์สยาม-ฝรั่งเศส

28 มกราคม 2561

ในช่วงเวลาที่โลกตะวันตกขยายอาณานิคมครอบครองพื้นที่จำนวนมากในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

โดย พริบพันดาว

ในช่วงเวลาที่โลกตะวันตกขยายอาณานิคมครอบครองพื้นที่จำนวนมากในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ในวันที่ 27 มิ.ย. 2404 มงกุฎจำลององค์ที่ 2 ถูกนำมาถวายแด่จักรพรรดินโปเลียนที่ 3 โดยคณะราชทูตของสยาม ที่พระราชวังฟงแตนโบล

พามาชมนิทรรศการศิลปะ “MONGKUT” ของ อริญชย์ รุ่งแจ้ง ที่นำเสนอถึงเหตุการณ์ประวัติศาสตร์ของสยามในยุคอาณานิคมครองโลก ถือเป็นนิทรรศการที่คนไทยที่ชื่นชอบศิลปะในแนวสะท้อนสังคมและประวัติศาสตร์รอคอยมานาน

เพราะนิทรรศการชุดนี้เคยจัดแสดงมาแล้วหลายที่ในประเทศฝรั่งเศส นั่นคือที่ The Jeu de Paume แล้วมาแสดงที่ the Maison d’Art Bernard Anthonioz และที่ The CAPC muse d’art ตามลำดับในปี 2558 และในปี 2560 ที่ผ่านมา ถูกจัดแสดงที่หอศิลปะแห่งมหาวิทยาลัยเมืองเกียวโต @KCUA ประเทศญี่ปุ่น

‘MONGKUT’ นิทรรศการศิลปะ สะท้อนความสัมพันธ์สยาม-ฝรั่งเศส

 

นิทรรศการที่ประกอบด้วยศิลปะจัดวาง วิดีโอ และประติมากรรม ซึ่งศิลปินได้จำลองเครื่องมงคลราชบรรณาการจากรัชกาลที่ 4 เพื่อเปิดเผยประวัติศาสตร์ที่น้อยคนรู้ เกี่ยวกับอำนาจอธิปไตยในความสัมพันธ์ของสยามและฝรั่งเศส เป็นการสะท้อนความสัมพันธ์ระหว่างสยามกับฝรั่งเศส ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 กับจักรพรรดินโปเลียนที่ 3

ในนิทรรศการนี้ไม่มีงานมากมายจัดแสดง แต่องค์ประกอบรวมทั้งหมดคืองานแนวคอนเซ็ปชวล อาร์ต ที่ขมวดรวมความคิดมาเล่าเรื่องในประวัติศาสตร์มานำเสนอ และให้ขบคิดตีความในแง่มุมทางศิลปะทั้งคนสร้างงานและผู้ชมงาน

งานที่จัดแสดงประกอบด้วย มงกุฎจำลองพระมหามงกุฎจำลองที่ส่งมอบให้จักรพรรดินโปเลียนที่ 3 ทำโดย วรลักษณ์ ศุขสวัสดิ ณ อยุธยา

ภาพวาดจำลองจากภาพวาดของ ฌอง-เลออง เฌโรม เป็นภาพจักรพรรดินโปเลียนที่ 3 และพระจักรพรรดินีเออเฌนี รับการเข้าเฝ้าจากราชทูตสยามเมื่อวันที่ 27 มิ.ย. 2404

หนังสือพิมพ์ เลอ มงด์ อิลลุสเทร่ ฉบับวันที่ 6 ก.ค. 2404 ลงพาดหัวข่าว “การต้อนรับอันทรงเกียรติของจักรพรรดินโปเลียนที่ 3 ต่อคณะราชทูตสยาม ณ พระราชวังฟงแตนโบล เมื่อวันที่ 29 มิ.ย.” ซึ่งมาจากภาพร่างของชาร์ลส อีครียาร์ท และลูอิส มูแลง ในปี 2404

การแสดงส่วนประกอบมงกุฎจำลอง ยางรัก เส้นด้ายและไหมทอง อัญมณีสังเคราะห์ และอื่นๆ ในตู้จัดแสดง ห้องดูวิดีโอ “มงกุฎ” ความยาว 28 นาที 48 วินาที (เสียงฝรั่งเศสและไทย) พิมพ์เขียวมงกุฎจำลอง

‘MONGKUT’ นิทรรศการศิลปะ สะท้อนความสัมพันธ์สยาม-ฝรั่งเศส

 

การชมนิทรรศการต้องค่อยๆ เดินชมอย่างช้าๆ เพื่อซึมซาบรสของวัสดุต่างๆ อ่านเรื่องราว ดูและฟังสารคดี แล้วมาขมวดรวมสรุปเรื่องราวในความคิดของตัวผู้ชม ถึงเหตุการณ์ประวัติศาสตร์ครั้งนั้นที่เกี่ยวกับราชอาณาจักรสยามหรือประเทศไทยในปัจจุบัน

ภัณฑารักษ์ กฤษฎา ดุษฎีวนิช ได้เขียนสรุปไว้ว่า ผลงานชุดนี้นำพาไปสืบเสาะข้อมูลที่กระจัดกระจายไว้อย่างมากมาย ทั้งข้อมูลภาคประวัติศาสตร์ที่พาเราย้อนอดีต และข้อมูลร่วมสมัยที่นำชุดความรู้ใหม่ที่กำลังถกเถียงและหลั่งไหลผ่าน

ผลงานการเดินทางของศิลปวัตถุจำลองชิ้นดังกล่าวนี้ อาจเปรียบดังการเดินทางของนักการทูตที่พาเราไปเจรจาต่อรองกับอดีตด้วยชุดความรู้ทางปัจจุบัน เพื่อหาความเป็นไปได้ใหม่ของประวัติศาสตร์ผ่านศิลปะ

อริญชย์ได้เล่นแร่แปรธาตุวัตถุจำลองร่วมสมัยที่มีความงดงามทางศิลปกรรมอันวิจิตรและสามารถยึดโยงเรื่องราวต่างๆ เข้าด้วยกัน ราวกับว่าวัตถุจำลองนี้เป็นศูนย์กลางจักรวาลที่กำลังเคลื่อนตัวแตกกระจายออกไปสู่ชุดความรู้ในมิติที่แปลกใหม่

กฤษฎา ชี้ว่า นิทรรศการศิลปะ “MONGKUT” ในงานของอริญชย์ คือวัตถุที่ข้ามพื้นที่และเวลามาเพื่อการทบทวนความเป็นไปในประวัติศาสตร์ของประเทศไทย ที่ผ่านเรื่องราวของสภาวะแห่งความสัมพันธ์ที่ซับซ้อนว่าด้วยเรื่องการสร้างสมดุลระหว่างการรักษาเอกราชของประเทศตนเอง การค้าและการคานงัดต่อรองกับประเทศอาณานิคมอื่นๆ โดยเฉพาะอังกฤษ หรืออาจเป็นเพียงแค่การถวายความเคารพต่อเจ้าอาณานิคม

สำหรับประสบการณ์ทำงานศิลปะของอริญชย์ เขาเป็นที่รู้จักในฐานะศิลปินร่วมสมัยแนวหน้าของเมืองไทย และเป็น 1 ใน 8 ศิลปินเอเชียที่น่าจับตามอง จบการศึกษาจากมหาวิทยาลัยศิลปากร และทำงานศิลปะทั้งในและนอกประเทศมาตลอด นิทรรศการศิลปะของเขาไปอวดสายตาชาวโลกมาแล้วในหลายประเทศ อาทิ เยอรมนี สิงคโปร์ กัมพูชา นิวซีแลนด์ อิตาลี ออสเตรเลีย ฝรั่งเศส และกรีซ

นิทรรศการจัดแสดงที่หอศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร (วังท่าพระ) กรุงเทพฯ จนถึงวันที่ 24 ก.พ. 2561 ทุกวันจันทร์-ศุกร์ เวลา 09.00-19.00 น. วันเสาร์ เวลา 09.00-16.00 น. (เว้นวันอาทิตย์และวันหยุดราชการ) สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม โทร. 02-221-3841