ไขมันสะสมในร่างกาย ตรวจไว ห่างไกลโรค

โดย...เบ็ญจวรรณ รัตนวิจิตร

หากจะถามว่าอะไรเป็นสาเหตุของโรคภัยไข้เจ็บของคนในยุคปัจจุบันมากที่สุด คำตอบคงจะหนีไม่พ้นคำว่า “ไขมันส่วนเกินในร่างกาย” หรือเรียกง่ายๆ ว่าโรคอ้วน(Obesity) เพราะปัจจุบันภาวะอ้วน คือ โรคในกลุ่มโรคเรื้อรังชนิดหนึ่งที่จำเป็นต้องดูแลรักษาแบบจริงจังเหมือนโรคอื่นๆ เพราะเป็นต้นเหตุของอีกหลายๆ โรค โดยเฉพาะโรคเบาหวาน ไขมันในเลือดสูง ความดันโลหิตสูง โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคเส้นเลือดสมองตีบ หรือแม้กระทั่งโรคมะเร็งบางชนิด เช่น มะเร็งลำไส้ใหญ่ เป็นต้น

ปัจจุบันมีเทคโนโลยีใหม่ๆ ที่สามารถบอกได้อย่างชัดเจนและแม่นยำว่า ใครบ้างที่กำลังเป็นโรคอ้วน (Obesity) หรือใครบ้างที่กำลังมีไขมันส่วนเกินสะสมอยู่ในร่างกาย นั่นคือการตรวจ Body composition ด้วยวิธี Dual Energy X-ray Absorptiometry (DXA) หรือ DXA whole body scan ซึ่งเป็นเทคโนโลยีใหม่ที่ถูกนำมาใช้ในการตรวจวินิจฉัยโรคอ้วนมากขึ้นในปัจจุบัน เพราะมีความน่าเชื่อถือสูงสะดวกสบายในการตรวจ ค่าใช้จ่ายในการตรวจแต่ละครั้งไม่สูงมาก และ DXA whole body scan ยังเป็นเครื่องมือที่สามารถตรวจวิเคราะห์องค์ประกอบต่างๆ ภายในร่างกายได้อย่างละเอียด แม่นยำ อีกด้วย

นพ.เสฏฐวุฒิ

นพ.เสฏฐวุฒิ งามเมธิชัยวงศ์ แพทย์ประจำศูนย์ฟื้นฟูสุขภาพ โรงพยาบาลเวชธานี ลาดพร้าว 111 กล่าวว่า ผู้ที่ควรตรวจ DXA whole body scan ได้แก่

1.คนที่ทราบว่าตัวเองอ้วน น้ำหนักเกินจากค่าดัชนีมวลกาย (BMI) และต้องการตรวจว่าองค์ประกอบของไขมันตามส่วนต่างๆ ในร่างกายมีเท่าใด เพื่อเป็นการเริ่มต้นการวางแผนลดไขมันและเพิ่มมวลกล้ามเนื้ออย่างถูกจุด

2.คนที่อ้วนลงพุง ซึ่งมีรอบเอว ≥ 90 ซม.ในชาย และ ≥80 ซม.ในหญิง ควรได้ตรวจวิเคราะห์ไขมันที่สะสมในช่องท้องหรือตามอวัยวะภายในต่างๆ เพื่อวางแผนลดไขมันอย่างถูกวิธี ถือเป็นการลดความเสี่ยงของการเกิดโรคต่างๆ ได้ด้วย

3.คนที่ออกกำลังกายสม่ำเสมอ เล่นกีฬาประจำ หรือเป็นนักกีฬาอาชีพ แนะนำตรวจเพื่อประเมินองค์ประกอบของร่างกาย เน้นในส่วนของการลดไขมันสะสมในร่างกาย สร้างมวลกล้ามเนื้อและสร้างความสมดุลของกล้ามเนื้อในแต่ละส่วน ซึ่ง DXA whole body scan สามารถบอกได้ว่าเรามีจุดเด่น จุดด้อยตรงไหน เพื่อจะได้กลับไปพัฒนา หรือใช้ติดตามความก้าวหน้าของการออกกำลังกาย เช่น ดูไขมันที่ลดลง และกล้ามเนื้อที่เพิ่มขึ้น โดยที่เราแทบจะไม่ต้องสนใจตัวเลขที่เป็นน้ำหนักบนเครื่องชั่งน้ำหนักเลย

4.กลุ่มที่มีโรคหรือความผิดปกติที่เกี่ยวข้องกับกล้ามเนื้อ ไขมัน และระบบการเผาผลาญของร่างกาย เช่น ผู้ที่มีปัญหากล้ามเนื้ออ่อนแรงหรือมีความเสี่ยงต่อภาวะกล้ามเนื้อลดลง คนไข้ที่ทานยาต้านไวรัสเอดส์ที่เริ่มมีภาวะไขมันกระจายตัวผิดปกติ คนไข้ที่เป็นโรคเรื้อรังต่างๆ เช่น เบาหวาน หัวใจ มะเร็ง เป็นต้น

สำหรับข้อแนะนำในการเตรียมตัวก่อนไปตรวจ DXA whole body scan นั้น ไม่ต้องงดอาหาร งดน้ำ ก่อนการตรวจ เปลี่ยนชุดก่อนเข้าตรวจ ถอดสิ่งที่เป็นโลหะทุกชนิดออกจากร่างกาย เเต่หากมีเหล็กดามอยู่ที่กระดูกในร่างกายก็สามารถตรวจได้ตามปกติ ควรปัสสาวะก่อนตรวจ เพื่อความถูกต้องและแม่นยำของค่าการตรวจ ชั่งน้ำหนัก วัดส่วนสูง ก่อนการตรวจระหว่างที่ทำการตรวจ ควรนอนนิ่งๆ ประมาณ 10 นาที จัดท่าตามเจ้าหน้าที่เทคนิคการแพทย์แนะนำ และรอเครื่องสแกนจนเสร็จ และขั้นตอนสุดท้าย คือ พบแพทย์เพื่อฟังผลการตรวจและคำแนะนำต่างๆ

DXA whole body scan เป็นเครื่องมือที่ดีในการตรวจวิเคราะห์องค์ประกอบของร่างกาย ได้รับการยอมรับจากทั่วโลก มีความถูกต้องและแม่นยำสูง ตรวจได้ง่าย รวดเร็ว ตรวจแล้วสามารถทราบผลทันที ทำให้วางแผนการลดไขมันและสร้างกล้ามเนื้อต่อไปได้ตรงจุดมากยิ่งขึ้น จึงนับเป็นทางเลือกใหม่ที่ดีของการดูแลสุขภาพในยุคนี้