Shopaholic เช็กตัวเองแค่ชอบซื้อ...หรือเสพติด?

ขอต้อนรับต้นเดือนและวันเงินเดือนออก กระเป๋าตุงแบบนี้มีเรื่องให้ต้องจับจ่ายใช่หรือไม่ แล้วจ่ายมากจ่ายน้อยแค่ไหนถึงเข้าขั้น Shopaholic วันนี้เรามีวิธีเช็กตัวเองง่ายๆ มาลองทำกันเถอะ

รู้จัก Shopaholic

Shopaholic เป็นคำเรียกบุคคลที่มีอาการเสพติดการซื้อโดยไม่คำนึงถึงสถานะทางการเงินของตนเอง คนมีความอยากไปช้อปปิ้งตลอดเวลา รู้สึกดีที่ได้เดินดูของและใช้เงินจับจ่าย แต่หลังจากนั้นอาจรู้สึกผิดกับสิ่งที่ตนทำไป เพราะอาจช้อปปิ้งเกินความจำเป็นหรือซื้อมาซ้ำกับสิ่งที่ตนมีอยู่แล้วจนทำให้เกิดปัญหาหลายอย่างตามมา เช่น หนี้สิน ทะเลาะกับคนในครอบครัว โกหกเกี่ยวกับราคาสินค้าที่ซื้อมา หรือหลอกว่าไม่ได้ซื้อ เป็นต้น ซึ่งผู้หญิงมักเสี่ยงต่อพฤติกรรมดังกล่าวได้มากกว่า แต่ผู้ชายก็สามารถเป็นได้เช่นกัน

สำหรับสาเหตุของ Shopaholic อาจมีสาเหตุมาจากตัวบุคคลที่มีความวิตกกังวล สมาธิสั้น ไม่มีความภาคภูมิใจในตนเอง ควบคุมตนเองไม่ได้ หรืออาจเป็นผลมาจากปัจจัยอื่นๆ อย่างสื่อโฆษณา การได้เห็นสินค้าที่สนใจบ่อยครั้ง รวมถึงความสะดวกสบายในการซื้อของอย่างการช้อปปิ้งออนไลน์ก็อาจเป็นอีกปัจจัยหนึ่งที่กระตุ้นให้เกิดการเสพติดการซื้อได้ ซึ่งตามสถิติของผลการสำรวจคนอเมริกัน พบว่า Shopaholic มักปรากฏในผู้หญิง 80% และผู้ชาย 20% และเหตุผลส่วนใหญ่ก็คือ "ช้อปปิ้งเพื่อบำบัดความเครียด"

10 คำถามเพื่อสังเกตตัวเองว่าช้อปปิ้งหนักไปหรือเปล่า?

1. คุณช้อปปิ้งมากกว่าสัปดาห์ละ 1 ครั้ง ... ใช่หรือไม่
2. รู้สึกแปลกๆ ถ้าไม่มีอะไรติดไม้ติดมือกลับบ้าน ...ใช่หรือไม่
3. มักมีข้ออ้างในการช้อปปิ้งเสมอ ...ใช่หรือไม่
4. เคยแอบซื้อแบบไม่ให้ใครรู้ ซื้อแต่ไม่บอกพ่อแม่ซื้อ ไม่บอกแฟน ...ใช่หรือไม่
5. เคยโกหกว่าของที่ซื้อมาราคาถูกกว่าความเป็นจริง ลดราคา มีโปรโมชั่นซื้อ 1 แถม 1 ...ใช่หรือไม่
6. มักดีใจจนออกนอกหน้า เมื่อรู้ว่าจะมีงานบุญ งานบวช งานแต่ง เลื่อนยศตำแหน่ง หรือว่าขึ้นบ้านใหม่ เพราะมันทำให้คุณจะได้ช้อปของใหม่ ...ใช่หรือไม่
7. ตั้งใจไปซื้อ 1 ชิ้น กลับมา 2-3 ชิ้นเสมอ ...ใช่หรือไม่
8. เช็กในตู้เสื้อผ้าหรือชั้นรองเท้าตอนนี้ ว่ามีของที่ซื้อมาแล้วยังไม่เคยใส่เลยเกิน 3 ชิ้น ...ใช่หรือไม่
9. เมื่อมีเวลาว่างชอบเปิด App Shopping ดูไอจีร้านค้า ...ใช่หรือไม่
10. เมื่อเห็นป้ายเซลล์ รู้สึกเหมือนถูกดูดวิญญาณ ต้องพุ่งเข้าใส่ ไปดูสักหน่อย ...ใช่หรือไม่

...ถ้าคำตอบคือ "ใช่!!" มากกว่า 5 ข้อ แสดงว่าคุณก็มีแนวโน้มเป็น Shopaholic แล้ว

วิธีแก้ในทางทฤษฎีจากคำแนะนำของนักจิตวิทยา แนะนำให้คนที่ชอบซื้อทำการทบทวนกับตัวเองด้วยคำถาม 6 ข้อต่อไปนี้ก่อนช้อปปิ้ง

ข้อ 1 ฉันมาที่นี่ทำไม หรือฉันเปิดแอปนี้ทำไม
ข้อ 2 ตอนนี้ฉันกำลังรู้สึกอะไรอยู่
ข้อ 3 เป็นต้องมีของสิ่งนี้จริงๆ ใช่ไหม
ข้อ 4 ฉันต้องการมันเดี๋ยวนี้เลย หรือรอได้
ข้อ 5 ถ้า 4 ข้อที่ผ่านมาสรุปได้ว่าต้องซื้อ ให้ลองถามตัวเองว่า แล้วฉันจะจ่ายด้วยวิธีไหนล่ะ
ข้อ 6 คิดว่าถ้าซื้อของใหม่แล้ว ของเก่าเราจะทำยังไงกับมัน จะเอาเก็บไว้ที่ไหน

วิธีแก้ในทางปฏิบัติ

ข้อ 1 ลองใช้วิธี "เดี๋ยว" หรือประวิงเวลา เช่น เดี๋ยวมาดู เดี๋ยวเงินเดือนออกค่อยมาซื้อ เดี๋ยวมันก็ลดราคา
ข้อ 2 ถามใจตัวเองซ้ำๆ ว่าแค่อยากได้ อยากมี แค่อยากใส่เหมือนคนอื่น หรือมันเป็นของที่จำเป็นต้องมีจริงๆ มันช่วยแก้ปัญหาให้เราได้
ข้อ 3 สำหรับคน shop Online ให้ใช้วิธีการเทียบราคา ดูรีวิวก่อนตัดสินใจซื้อ
ข้อ 4 จำกัดการใช้เงิน กดเงินสดไปเลย หมดคือพอ
ข้อ 5 คำนึงถึงผลกระทบเยอะๆ จะเป็นหนี้สิน ซื้อไปต้องโกหกพ่อแม่ คนรัก
ข้อ 6 ไปพบจิตแพทย์เพื่อหาแนวทางการบำบัดรักษาให้เป็นเรื่องเป็นราว

ภาพ freepik