จิตอาสา ร่วมใจถวายงาน อลังการพระเมรุมาศ ในหลวงรัชกาลที่ 9

โดย...วราภรณ์ ผูกพันธ์, กองทรัพย์ ชาตินาเสียว ภาพ : ภัทรชัย ปรีชาพานิช

งานจัดสร้างพระเมรุมาศ สิ่งปลูกสร้างประกอบพระเมรุมาศ และบูรณปฏิสังขรณ์ราชรถและพระยานมาศ ในงานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ถือเป็นการรวมตัวของช่างศิลปกรรมประณีตศิลป์ระดับฝีมือแขนงต่างๆ และจิตอาสาจากทั่วประเทศ รวมใจเป็นหนึ่ง มาช่วยกันสร้างสรรค์ผลงานบูรณปฏิสังขรณ์ราชรถและพระยานมาศ อย่างไม่รู้จักเหน็ดเหนื่อย โดยมีอาสาสมัครนับ 300 ชีวิต รุ่นสู่รุ่น ทำงานครั้งสำคัญเพื่อถวายแด่ในหลวงรัชกาลที่ 9 ณ สำนักช่างสิบหมู่ กรมศิลปากร จ.นครปฐม

อาจารย์กัมพล จันทะรังษี รักษาการหัวหน้ากลุ่มประณีตศิลป์ กล่าวว่า ตั้งแต่ช่างสิบหมู่ กรมศิลปากร เปิดรับสมัครจิตอาสาเข้ามา มีประชาชนสมัครเข้ามาเป็นช่างอาสานับหลายร้อยคนนอกจากประชาชนทั่วไปแล้วยังมีเด็กช่างศิลป์ นักเรียน นักศึกษา ช่างฝีมืออาชีพ ซึ่งแต่ละคนได้ผ่านคัดเลือกฝีมือมาแล้ว อาทิ นักเรียนช่างดุนโลหะ ช่างแกะสลักไม้ ช่างกระจกและอื่นๆ มาช่วยรังสรรค์พระเมรุมาศให้มีความงดงาม

ธวัชชัย แดงน้อย

ช่างหล่อ งานโลหะ สร้างสรรค์ยอดฉัตรพระเมรุ

ธวัชชัย แดงน้อย ช่างหล่อเรซิน เจ้าของร้านรับพิมพ์เรซิน ชาวพระนครศรีอยุธยา วัย 45 ปี ขันอาสาจูงมือมากับภรรยาช่างลงรักปิดทอง หยุดงานประจำในมือของตัวเอง ด้วยความตั้งใจมาถวายงานให้พระองค์เป็นครั้งสุดท้าย โดยใช้ฝีมือความสามารถเป็นช่างหล่อ มารับผิดชอบงานทำพิมพ์ยอดฉัตรติดพระเมรุ และยอดฉัตรติดประดับมหาเทพต่างๆ

“มาทำงานตรงนี้ได้ราวเดือนกว่าๆ แล้ว โดยมาพักกับญาติที่ จ.นนทบุรี เช้าๆ ก็นั่งรถเมล์มากับธรรมชาติ และตั้งใจจะทำงานตรงนี้จนกว่าจะเสร็จ งานที่ได้รับมอบหมาย จะนานแค่ไหนก็ตั้งใจมาแล้ว

“ผมมีหน้าที่หล่อยอดฉัตรพระเมรุของตัวครุฑ มหาเทพต่างๆ เทพแต่ละองค์จะถือครุฑ สิ่งที่ผมทำคือทำตรงยอดฉัตร เป็นต้นแบบจากปูนปลาสเตอร์ ทำพิมพ์หล่อตามจำนวนที่ต้องใช้ พอได้ต้นแบบ ก็หล่อละทำสี ผมทำอยู่งานโลหะ และฉัตรที่ติดประดับโดยรอบพระเมรุทั้งหมด”

งานครั้งนี้เรียกว่าเป็นงานรวมใจกันเป็นหนึ่งจริงๆ ถือเป็นงานครั้งประวัติศาสตร์ ธวัชชัยกลั่นความรู้สึกออกมาจากใจลึกๆ ว่า ภาคภูมิใจที่สุดในชีวิต ที่ครั้งหนึ่งเขาได้ทำงานถวายพระองค์เป็นครั้งสุดท้าย ขอสละเวลาส่วนตัวมาทำงานเติมเต็มให้พระเมรุมาศของพระองค์มีความงดงามและดีที่สุดเท่าที่จะทำได้ ไม่มีอะไรที่ภาคภูมิใจไปมากกว่านี้อีกแล้ว

ต้อง-ณรงค์พล จิระไวทยะ

ทุกสลักดุน ระลึกคุณรัชกาลที่ 9

เด็กหนุ่มรุ่นใหม่อีกหนึ่งคนที่สนใจในศิลปะโดยเฉพาะลายไทย ต้อง-ณรงค์พล จิระไวทยะ นักศึกษา ปวส. ปี 2 กาญจนาภิเษกวิทยาลัย ช่างทองหลวง ที่สอบชิงทุนและย้ายจาก จ.ยะลา บ้านเกิดมาเรียนที่นี่ได้ 5 ปีแล้ว

“ผมกับน้องชายฝาแฝด สอบชิงทุนด้วยกัน และได้มาเรียนที่ช่างทองหลวง ซึ่งที่นี่สอนเกี่ยวกับงานทองโบราณ งานสลักดุน ตั้งแต่เขียนลายไทย เป็นงานโบราณ มีทั้งสุโขทัย เพชรบุรี และรัตนโกสินทร์ แต่โดยส่วนตัวถ้าเป็นยุคสมัย ผมชอบงานสมัยรัตนโกสินทร์ เพราะลายไทยจะดูอ่อนช้อยมากที่สุด ก็เลยอยากศึกษาให้ลึกซึ้ง”

เมื่อมีการประกาศจัดสร้างพระเมรุมาศ และเห็นประกาศรับสมัครจิตอาสาด้านงานฝีมือ เพื่อจัดสร้างเครื่องประกอบงานพระเมรุ ทำให้ต้องและน้องชายไม่ลังเลที่จะสมัครและสอบคัดเลือกเข้ามาเป็นหนึ่งในจำนวนนายช่างในงานครั้งนี้

“จิตอาสาซึ่งเป็นที่ต้องการ คือช่างฝีมืองานสลักดุน งานโลหะ ผมคิดว่ามีความสามารถด้านนี้อยู่พอสมควร เลยอยากมาเป็นส่วนหนึ่งของงานจัดสร้างพระเมรุครั้งนี้ เมื่อผ่านการคัดเลือกความรู้สึกแรกคือภูมิใจที่ได้เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของนายช่างทั้งหมด พ่อแม่เราสองคนก็ดีใจ”

หนุ่มยะลาหน้าคม บอกว่า การเป็นจิตอาสาไม่ได้แปลว่าเขามาเพื่อเป็นผู้ให้อย่างเดียว แต่สำหรับนายช่างตัวเล็กๆ ทุกคน การมาทำตรงนี้เขาและเพื่อนๆ ได้ความรู้และฝีมือไปเต็มๆ

“ผมกับน้องมาที่นี่ทุกวัน ทำงานครั้งนี้ก็อยากทำให้ดีที่สุด มันเป็นครั้งสำคัญครั้งหนึ่งในชีวิต ถ้าเกิดทำแล้วออกมาไม่ดี ก็ไม่อยากทำ ทุกครั้งที่ดุน ทุกครั้งที่ลงมือทำงาน เราจะระลึกถึงในหลวงรัชกาลที่ 9 ตลอด ความรู้สึกที่ได้ทำงานให้พระองค์ท่าน ผมต้องมั่นใจในการลงฝีมือ เพราะนี่ไม่ใช่งานส่งอาจารย์ หรืองานรับจ้างลูกค้า แต่เป็นงานที่เราตั้งใจทำถวาย อยากทำให้เต็มที่และดีที่สุด”

ต้อง บอกความรู้สึกพร้อมแย้มความฝันหลังจากนี้ว่าอยากเปิดร้านสร้างงานศิลปะเล็กๆ ของตัวเขาและน้องชาย โดยตั้งใจจะสร้างผลงานไปเรื่อยๆ

แนน-นาตยา มังคะลา

ขณะที่สาวหน้าตาจิ้มลิ้มกำลังขะมักเขม้นงานตรงหน้า แนน-นาตยา มังคะลา อายุ 20 ปี นักศึกษา ปวส. กาญจนาภิเษกวิทยาลัย ช่างทองหลวง เล่าว่า ส่วนงานที่จิตอาสาทำอยู่ เป็นส่วนของเฟื่องระย้า ซึ่งจะนำใบเทศที่แกะสลักดุนไว้มาฉลุและประกอบกันเป็นส่วนเล็กๆ ที่ต้องทำใหม่ทั้งหมด

“เป็นโอกาสสำคัญที่ได้มาทำ เพราะยังมีคนอีกมากที่อยากทำแต่ไม่มีเวลา การเป็นจิตอาสา ไม่ได้มีเงินทองให้ เรามาด้วยใจ การมาที่นี่แล้วแต่ความสะดวกของแต่ละคน บางคนมาได้เฉพาะช่วงเช้า สำหรับหนูยังอยู่ในช่วงปิดเทอม เราก็เลยมาได้ทุกวัน การได้มาถวายงาน ภูมิใจ เป็นครั้งหนึ่งในชีวิต เป็นครั้งยิ่งใหญ่ด้วย พ่อแม่เป็นชาวบ้านธรรมดา ยิ่งรู้ว่าเรามาทำงานถวายพระองค์ท่านก็ยินดี

“หนูถือว่าหนูได้จากการมาเป็นจิตอาสา หนึ่งคือได้ฝึกฝีมือในส่วนที่หนูไม่ถนัด ได้ความรู้ใหม่ๆ เพิ่มเติม ไม่เก่งสลักดุนก็ได้ฝึกฝีมือไปเรื่อยๆ การได้เรียนแบบนี้ ทำให้หนูได้รู้ว่า ชิ้นงานฝีมือมีที่มาที่ไปอย่างไร บางคนซื้อแหวนมาหนึ่งวง แต่ไม่รู้ว่าแหวนทำอย่างไร แต่เรารู้ว่าทำยากทำง่าย ได้เรียนลายไทย ศึกษาลายไทยไปด้วย เราเห็นมากกว่าความสวย เพราะเราเห็นความหมายที่ซ่อนอยู่ในลายด้วย”

เสียงฉลุลายใบเทศของจิตอาสาวัยทีนอย่างขะมักเขม้นของช่างดุนโลหะ อภิสิทธิ์ รัตนปัญญา วัย 19 ปี นักเรียนระดับ ปวส.1 สาขาช่างทองช่างบุและศิราภรณ์ บุดุนโลหะเงินเพื่อทำเฟื่องระย้าประดับพระราชรถ ราชยาน เขาเป็นจิตอาสา 1 ใน 30 คน ซึ่งดีใจที่ได้ใช้ความสามารถของเขาคือช่างทองโบราณ ที่ร่ำเรียนไปเพื่อกลับไปช่วยงานของครอบครัวของเปิดร้านจิวเวลรี่ โดยการนี้เขาขอใช้ความสามารถที่มีมาทำเครื่องเงินประกอบเฟื้องระย้าก่อน

“แม้ผมเป็นคนรุ่นใหม่ แต่ก็อยากเป็นส่วนหนึ่งที่สืบสานงานศิลปะและวัฒนธรรมไทยต่อไป สิ่งที่ทำให้ผมอยากมาทำงานจิตอาสาเพื่อในหลวงรัชกาลที่ 9 เมื่อทางกรมศิลปากรเปิดรับสมัครรับจิตอาสาเพื่องานพระเมรุมาศ ผมก็มาสมัครอย่างไม่ลังเล ประกอบกับคุณครูมาสอบถามว่า ใครอยากไปสอบวัดฝีมือเพื่องานนี้บ้าง แต่บางคนคุณครูก็ดูจากงานที่ทำส่งที่โรงเรียน ผมก็ได้รับคัดเลือกให้มาทำ ซึ่งผมก็อยากมามาก หน้าที่ของผมที่ทำมาแล้วเดือนกว่าๆ ก็คือ งานดุนโลหะ เพื่อนำไปทำเฟื้องระย้าประดับราชรถ ราชยาน ถือเป็นงานที่ละเอียดมากๆ”

ความรู้สึกของการได้มาทำงานถวายในหลวงรัชกาลที่ 9 อภิสิทธิ์ กล่าวว่า เขารู้สึกภาคภูมิใจและดีใจเกินคำบรรยาย ถือเป็นเกียรติประวัติกับตัวเองและวงศ์ตระกูล

“ผมจะตั้งใจทำอย่างเต็มที่ สุดกำลังความสามารถของผม ตอนมาทำงานนี้หัวหน้าคุมงานบอกว่า งานนี้เป็นงานสำคัญเป็นงานของช่างหลวง ต้องตั้งใจและใช้ความสามารถที่เรามีให้เต็มที่ พอผมฟังแล้วแรกๆ ก็รู้สึกเกร็งๆ เพราะงานนี้ถือเป็นงานที่สำคัญของคนไทยมากๆ แต่พอได้ทำไปนานๆ ก็คุ้นเคย และผมก็ได้ใช้ความสามารถของตัวเองที่มีอย่างเต็มที่ครับ” 

ทุกการตอกดุนโลหะเงินของอภิสิทธิ์ แต่ละครั้งที่ตอกลงไปจึงเต็มไปด้วยความตั้งใจและใส่ใจ ใช้ความอดทน ทำงานออกมาให้ดีที่สุดเพื่อถวายพ่อแห่งแผ่นดินเป็นครั้งสุดท้าย