เล่นแบบมีสาระกับคาราวานความสุข

คาราวานความสุขไม่เพียงมีรถห้องสมุดสีสันสดใสที่ให้เด็กๆ และผู้ปกครองได้หาความรู้และความบันเทิงเท่านั้น แต่ยังมีกิจกรรมการเล่นต่างๆ ที่สร้างความสนุกสนานให้แก่เด็กๆ หลายอย่าง

โดย...วรธาร ทัดแก้ว

กลางเดือนที่ผ่านมา รถห้องสมุดเคลื่อนที่ของกรุงเทพมหานครจำนวน 7 คัน ถูกปรับปรุงใหม่ ทันสมัย สีสันสดใส แต่ละคันมีหนังสือกว่าพันเล่ม ได้ทำภารกิจสร้างความสุข คืนรอยยิ้ม ให้คนกรุงเทพฯ ในโครงการ “คาราวานความสุข” ซึ่งสำนักวัฒนธรรม กีฬา และการท่องเที่ยว กรุงเทพมหานคร จัดขึ้นนำร่องที่ชุมชนบ้านปูน เขตบางพลัด ชุมชนเมืองอยู่ดี เขตบางคอแหลม และชุมชนมหาดไทย เขตประเวศ ปรากฏได้รับการตอบรับอย่างดีจากคนกรุงเทพฯ โดยเฉพาะเด็กๆ มีความสุขทั่วหน้า

7 การเล่นมากด้วยสาระและความสุข

คาราวานความสุขไม่เพียงมีรถห้องสมุดสีสันสดใสที่ให้เด็กๆ และผู้ปกครองได้หาความรู้และความบันเทิงเท่านั้น แต่ยังมีกิจกรรมการเล่นต่างๆ ที่สร้างความสนุกสนานให้แก่เด็กๆ หลายอย่าง ไม่ว่าจะเป็น การเล่นกับพ่อแม่ ที่โครงการนี้ได้เปิดให้ผู้ปกครองเข้าร่วมกิจกรรมกับลูกๆ เต็มที่ หรือแม้แต่ของเล่น ก็มีให้เล่นมากมาย การเล่นกับเพื่อนๆ หลากหลายวัย นอกจากนี้ก็มีการเล่นเคลื่อนไหวร่างกาย การเล่นบทบาทสมมติ เล่นสร้างสรรค์ และเล่นเล่าเรื่อง

มีหนังสือเล่มหนึ่งในรถห้องสมุดเคลื่อนที่ชื่อ “เล่านิทานและอ่านหนังสือให้ลูกฟังสำคัญอย่างไร” เขียนโดย นพ.อุดม เพชรสังหาร ได้อธิบายถึงการเล่นทั้ง 7 อย่างว่า การเล่นกับพ่อแม่ อยู่ใกล้ชิดกับพ่อแม่ หรือการอุ้ม การเคลื่อนไหวตามเสียงเพลงจะทำให้สมองของเด็กโดยเฉพาะเซลล์กระจกเงาได้รับรู้ถึงความรักที่พ่อแม่มีต่อลูก เกิดการรู้จักตนเอง รู้จักผู้อื่น เป็นพื้นฐานของการพัฒนาความสัมพันธ์กับผู้อื่นและเป็นจุดเริ่มต้นของการเรียนรู้สิ่งรอบตัว การเล่นกับของเล่น เพื่อฝึกกล้ามเนื้อมัดเล็ก

“การเล่นกับเพื่อน เป็นแบบฝึกหัดความเป็นมนุษย์ เมื่อเด็กๆ ต้องอยู่ร่วมกับผู้อื่น ทำให้ได้ฝึกทักษะ รู้ว่าคนอื่นคิดและรู้สึกมีกติกาของกลุ่มอย่างไร การเล่นแบบนี้จะทำให้เซลล์กระจกเงาทำงานได้ดี ผลที่ตามมาก็คือเด็กจะเป็นคนที่ปรับตัวเข้ากับผู้อื่นได้ดี” คุณหมออุดม อธิบาย

ส่วนการเล่นเคลื่อนไหวร่างกาย คุณหมอกล่าวว่า การเคลื่อนไหวที่มีคุณภาพ เกิดความมั่นใจ และการเรียนรู้โลกช่วยให้สมองส่วนควบคุมการเคลื่อนไหวร่างกาย การควบคุมกล้ามเนื้อต่างๆ ให้ทำงานประสานกัน มีพัฒนาการที่ดีขึ้น เด็กจะเกิดความมั่นใจสามารถที่จะออกไปเรียนรู้โลกภายนอกได้อย่างมั่นคง

การเล่นบทบาทสมมติ หมายถึง การคิดเชิงสัญลักษณ์และเชิงนามธรรม การใช้เหตุผล ภาษา การเจรจาต่อรอง เข้าใจผู้อื่น การอยู่ร่วมกับผู้อื่น สิ่งที่ตามมาก็คือได้ฝึกบทบาทของคนคนนั้น ฝึกพูด ฝึกต่อรอง ฝึกการคิดเชิงสัญลักษณ์กับตัวเองซึ่งเป็นรากฐานของการคิดเชิงวิเคราะห์

การเล่นสร้างสรรค์ คือ ความคิดสร้างสรรค์เกิดจากการได้จินตนาการได้ลองคิดอิสระ ซึ่งสิ่งเหล่านี้เป็นทักษะที่ต้องฝึกฝน เป็นธรรมชาติของเด็กๆ ทุกคน ช่วยทำให้สมองของเด็กได้สั่งสมทักษะเพื่อในอนาคตทักษะเหล่านี้จะได้ถูกนำมาใช้งาน

ส่วนการเล่นเล่าเรื่อง คือ การที่เด็กได้ฟังการเล่นเล่าเรื่อง เล่านิทาน ได้เล่านิทานให้เพื่อนฟัง ล้วนมีผลต่อพัฒนาการทางภาษา สติปัญญา และความคิดสร้างสรรค์ เด็กที่มีความสามารถทางภาษาดีจะมีความจำดี เด็กที่ได้ฝึกคิด ฝึกจินตนาการ จะสามารถใช้ความคิดได้ดี ซึ่งการเล่นทั้งหมดนี้จะปรากฏในกิจกรรมและเกมต่างๆ ในคาราวานความสุข ชุดเกมตารางเก้าช่อง เกมที่จะฝึกสมาธิและการเคลื่อนไหวร่างกาย โรงละครหุ่นจำลองที่เด็กๆ จะได้เล่นบทบาทสมมติและการเล่นแบบเล่าเรื่อง เกมมหาเศรษฐีที่ทุกคนในครอบครัวสามารถเล่นด้วยกันได้

การเล่นช่วยพัฒนาอารมณ์และปัญญา

ทยา ทีปสุวรรณ รองผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร สายงานด้านการศึกษา การกีฬาและการท่องเที่ยว ให้เหตุผลที่บรรจุการเล่นเหล่านี้ในคาราวานความสุขว่า เพราะการเล่นเป็นกิจกรรมที่สำคัญในชีวิตเด็กทุกคน เด็กจะรู้สึกสนุกสนาน เพลิดเพลิน ได้สังเกต ได้มีโอกาสทดลอง สร้างสรรค์ คิดแก้ปัญหาและค้นพบด้วยตนเอง ซึ่งจะมีผลต่อการเจริญเติบโตของเด็ก ช่วยพัฒนาทั้งด้านร่างกาย อารมณ์ จิตใจ สังคม และสติปัญญา

“ตรงกันข้ามกับเด็กที่ไม่ได้เล่น หรืออยู่กับผู้ใหญ่ที่ไม่ชอบเล่นกับเด็ก หรือสุขภาพไม่ดี เล่นไม่ไหว เด็กไม่รู้จะเล่นกับใคร จะมีผลกระทบในด้านของบุคลิกลักษณะ คือ อาจเป็นเด็กไม่ร่าเริงแจ่มใส ทักษะทางสังคมน้อย ปรับตัวไม่ดี ไม่ทะมัดทะแมงคล่องแคล่วว่องไว ความตื่นตัวสนใจสิ่งแวดล้อมน้อย รวมทั้งส่งผลถึงการพัฒนาการทางสติปัญญาไม่เต็มที่ด้วย ยิ่งปัจจุบันมีการเล่นที่ไม่เหมาะสมซึ่งอาจทำให้เด็กติด เช่น เล่นวิดีโอเกม คอมพิวเตอร์เกม จะส่งผลเสียต่อเด็กซึ่งใช้เวลามากทำให้เด็กไม่ได้ออกกำลังกายและอาจมีความก้าวร้าวและกระตุ้นทางเพศแฝงเข้ามาด้วย”

ที่สำคัญในคาราวานความสุขมีการจัดโซนอ่านหนังสือ โดยการนำหนังสือและเกมต่างๆ มาจัดเป็นมุมพักผ่อนสำหรับทุกคนในครอบครัว มีกิจกรรมสร้างสรรค์หลายอย่าง อาทิ กิจกรรมเวิร์กช็อปจากวิทยากรผู้เชี่ยวชาญ การทำกิจกรรมร่วมกันระหว่างพ่อแม่ลูก เช่น นิทานวาดไปเล่าไปประกอบหุ่นมือ ประดิษฐ์ตุ๊กตาหุ่นมือ ประดิษฐ์หนังสือทำมือ ส่วนบนเวทีก็มีกิจกรรมสนุกไม่แพ้กัน เช่น การแสดงมายากล การแสดงดนตรีประกอบเสียงเพลงจากน้องๆ การแสดงละครนิทาน และร่วมเล่นเกมสนุกๆ เป็นต้น

คาราวานความสุขเพียงแค่เริ่มต้นเท่านั้นปรากฏว่าได้รับการตอบรับจากคนกรุงเทพฯ เป็นอย่างดี และในระยะเวลาอันใกล้นี้ก็จะได้เดินเครื่องเพื่อมอบความสุขให้คนกรุงเทพฯ กันเต็มอิ่ม
คนกรุงเตรียมรอรับความสุขได้เลย!!