ผ่าคลอดเสี่ยง ‘ภูมิแพ้’

โดย...ธรรมสถิตย์ ผลแก้ว

“โรคภูมิแพ้” ถือเป็นโรคที่เกิดมาคู่กับเด็กหลายคน แต่จะทำอย่างไรให้ลูกน้อยห่างไกลจากโรคภัย

การเสริมสร้างภูมิต้านทานให้กับลูกจึงเป็นหน้าที่หลักของคุณพ่อคุณแม่ อีกทั้งต้องช่วยกันสร้างภูมิต้านทานให้ลูกเพิ่มเป็น 2 เท่า เนื่องจากโรคภูมิแพ้เกิดจากหลายปัจจัย รวมถึงการที่คุณแม่ให้กำเนิดลูกน้อยโดยการผ่าท้องคลอด หรือ C-Section ซึ่งทำให้ลูกน้อยเกิดความเสี่ยงในการปรับภาวะภูมิต้านทานต่ำนั่นเอง

นอกจากนั้น การศึกษาพบว่า แม้แต่ทารกที่พ่อแม่ไม่เป็นโรคภูมิแพ้เลย ลูกก็มีโอกาสเป็นโรคภูมิแพ้ได้ถึงร้อยละ 15 หากพ่อหรือแม่ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งเป็นโรคภูมิแพ้ ลูกที่เกิดมาจะมีโอกาสเป็นโรคภูมิแพ้ได้ถึงร้อยละ 40 แต่ถ้าทั้งพ่อและแม่เป็นโรคภูมิแพ้ โอกาสที่ลูกจะเป็นโรคภูมิแพ้จะมีมากถึงร้อยละ 70 กรรมพันธุ์จึงเป็นสาเหตุหลักของการเป็นภูมิแพ้ในเด็กที่ไม่สามารถหลีกเลี่ยงได้

รศ.พญ.จรุงจิตร์ งามไพบูลย์ ผู้เชี่ยวชาญด้านโรคภูมิแพ้ ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย อธิบายว่า ผลสำรวจในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา ระบุว่า เด็กไทยป่วยเป็นโรคภูมิแพ้เพิ่มขึ้นมากกว่าเดิมถึง 3 เท่า นับเป็นข้อบ่งชี้ที่ไม่ควรมองข้าม

กรรมพันธุ์ซึ่งเป็นสาเหตุหลักแล้ว ยังพบว่า การคลอดด้วยการ “ผ่าคลอด” ทำให้เด็กมีความเสี่ยงในการเป็นภูมิแพ้มากกว่าเด็กที่คลอดแบบธรรมชาติประมาณ 3 เท่า และถ้าแม่เป็นโรคภูมิแพ้ด้วย เด็กจะมีความเสี่ยงสูงถึง 9 เท่า ในขณะที่การคลอดแบบธรรมชาติ เมื่อเด็กผ่านช่องคลอดก็จะได้สัมผัสกับแบคทีเรียที่ดี หรือจุลินทรีย์สุขภาพภายในบริเวณช่องคลอด ซึ่งจะไปเป็นเชื้อบุกเบิกเข้าไปอยู่ในลำไส้ของเด็กทารก และเติบโตเพิ่มจำนวนอยู่ในลำไส้ ถ้ามีอยู่มากระบบภูมิต้านทานของเด็กก็จะดีและกลายเป็นเด็กที่มีสุขภาพแข็งแรง

สภาพแวดล้อมมีผลต่อการพัฒนาของภูมิแพ้สิ่งแวดล้อม เป็นอีกหนึ่งปัจจัยหลักที่พบบ่อยที่สุดว่า ส่งผลต่อการเกิดโรคภูมิแพ้ในเด็ก ซึ่งลักษณะการแพ้ที่พบได้โดยทั่วไป ได้แก่ การแพ้อาหาร อากาศ และยาปฏิชีวนะ เป็นต้น อย่างไรก็ตาม มีงานวิจัยจำนวนมากที่บ่งชี้ว่า การให้เด็กกินนมแม่อย่างเดียวในช่วง 6 เดือนแรก จะช่วยลดโอกาสการเกิดโรคภูมิแพ้ในเด็กได้

“6 เดือนแรกของการให้นมลูก นับเป็นช่วงนาทีทองของลูกน้อยในการสร้างภูมิต้านทานที่ดี การได้ดื่มนมแม่เป็นวิธีลดความเสี่ยงของการเกิดโรคภูมิแพ้ได้ดีที่สุด เนื่องจากในน้ำนมแม่มีสารอาหารที่เป็นใยอาหารสุขภาพ ที่จุลินทรีย์ในลำไส้ชื่นชอบ ซึ่งจะช่วยให้เด็กทารกเติบโตได้ดี รวมถึงทำให้ระบบภูมิต้านทานของเด็กทารกหลังคลอดปรับไปในด้านดี แต่หากแม่ไม่สามารถให้นมลูกได้ การให้นมที่มีส่วนผสมของจุลินทรีย์และอาหารของจุลินทรีย์ หรือซินไบโอติก ในสัดส่วนที่ใกล้เคียงกับนมแม่นั้น ก็สามารถช่วยสร้างจุลินทรีย์ในลำไส้ได้เช่นกัน ข้อสรุปนี้สอดคล้องกับผลวิจัยในเด็ก 98 คน ในประเทศออสเตรเลีย พบว่า เด็กกินนมที่มีส่วนผสมของซินไบโอติก ในอุจจาระจะมีจุลินทรีย์ที่ดีมากกว่าเด็กที่กินนมทั่วไป”

“ทั้งนี้ การพัฒนาของจุลินทรีย์ในลำไส้ ซึ่งเป็นจุลินทรีย์ที่ดีนั้นจะอยู่ในกลุ่มของบิฟิโดแบคทีเรียม และหนึ่งในสายพันธุ์ที่ดีที่สุด คือ เบรเว่ เอ็ม 16 ก็เป็นอีกหนึ่งสายพันธุ์ที่มีผลงานวิจัยรองรับว่ามีคุณสมบัติเด่นในการช่วยลดอาการภูมิแพ้ เมื่อผสานกับใยอาหารที่ละลายน้ำได้สูตรเฉพาะ scGOS/lcFOS สัดส่วน 9:1 ก็จะช่วยบรรเทาอาการภูมิแพ้ในเด็กทารกที่เป็นโรคผิวหนังอักเสบ บรรเทาผื่นภูมิแพ้จากผ้าอ้อมและช่วยเสริมการทำงานของระบบทางเดินอาหาร รวมถึงป้องกันอาการที่เกี่ยวกับโรคหืดหอบได้” รศ.พญ.จรุงจิตร์ กล่าว

แม้การ “ผ่าคลอด” อาจส่งผลต่อภูมิต้านทานของลูกน้อย ทำให้เขามีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคภูมิแพ้ได้ง่ายกว่าเด็กทั่วไป แต่ธรรมชาติก็สร้างกลไกของการป้องกันด้วยน้ำนมแม่ที่มากคุณค่า แต่หากลูกรักไม่สามารถสร้างเกราะให้กับตัวเองด้วยวิธีทางธรรมชาติแล้ว คุณแม่ควรปรึกษาบุคลากรทางการแพทย์เพื่อขอคำแนะนำในการเลี้ยงลูกที่เหมาะสม