posttoday

ศิลปะแห่งความสุข (2) หัวใจแห่งความสุข

01 ตุลาคม 2556

เสื้อผ้าอาภรณ์ตามหลักคุณค่าแท้ เสื้อผ้าใช้ปกปิดอวัยวะอันก่อให้เกิดความละอาย ใช้ปกป้องลม แดด อากาศร้อน หนาว ฝน

โดย...ว.วชิรเมธี ผู้อำนวยการสถาบันวิมุตตยาลัย

(2) เครื่องนุ่งห่ม

เสื้อผ้าอาภรณ์ตามหลักคุณค่าแท้ เสื้อผ้าใช้ปกปิดอวัยวะอันก่อให้เกิดความละอาย ใช้ปกป้องลม แดด อากาศร้อน หนาว ฝน และมดแมลงที่จะมาตอมกัดเท่านั้นเอง แต่ที่เรายุ่งยากเพราะคำนึงถึงความสวยงามด้วย แฟชั่นด้วย รสนิยมวิลัยด้วยซูเปอร์สตาร์คนไหนใส่เราก็ใส่ตามนั้น นั่นคือปัญหาที่ทำให้เสื้อผ้ากลายเป็นเรื่องยากขึ้นมาทันที

ทั้งๆ ที่ในความเป็นจริงนั้น จุดประสงค์ของเสื้อผ้าเป็นเรื่องพื้นๆ แต่เราเติมสิ่งต่างๆ ที่เป็นส่วนเกินเข้าไป เราก็จะต้องแสวงหาเสื้อผ้าตัวใหม่เข้ามาเพิ่มมากขึ้นๆ ต้องจ่ายแพงขึ้นๆ บางคนปีหนึ่งๆ เฉพาะค่าซื้อเสื้อผ้าหมดไปถึงสิบล้านหรือยี่สิบล้านบาท

อาตมภาพมีโอกาสได้เห็นห้องของซูเปอร์สตาร์ระดับโลกคนหนึ่งสะสมรองเท้าเอาไว้สามร้อยคู่เป็นเงินนับร้อยล้านบาท อาตมาสร้างโบสถ์ได้หลายหลังส่งน้องๆ สามเณรต่อปริญญาตรีโทเอกได้หลายคน แต่ซูเปอร์สตาร์คนนี้เธอใช้เงินร้อยล้านบาทสะสมรองเท้าเพียงอย่างเดียว ถ้ามีเงินมากก็ไม่ว่ากัน แต่สำหรับคนที่ไม่มีเงินแล้วจะสะสมอย่างนั้นอดตายไม่ว่าขอให้รองเท้าสวยไว้ก่อน ชีวิตก็จะยุ่งยากขึ้นทันตาเห็น

เสื้อผ้าถ้าเราใช้ตามจุดประสงค์ เราก็ไม่ต้องแสวงหามาก ดารานักร้องบางคนเห็นกี่ครั้งก็ใส่เสื้อผ้าแบบเดิม เช่น อัสนี วสันต์ กางเกงยีนส์และก็เสื้อยืดคอกลมสีขาว เปิดคอนเสิร์ตแต่ละครั้งคนไปชมกันมากมายไม่มีปัญหากับการแต่งตัวเลย ใส่เสื้อผ้าธรรมดาก็ยังมีคนรักคนชอบเหมือนเดิม

ศิลปะแห่งความสุข (2) หัวใจแห่งความสุข

 

สตีฟ จ็อบส์ ใส่กางเกงยีนส์เสื้อยืดสีดำคอเต่า ในตู้เสื้อผ้าของเขานั้น มีที่สั่งตัดไว้เป็นร้อย แบบเดียวกันหมด ไม่ต้องคิดมาก มาร์ก ซักเคอร์เบิร์กก็เหมือนกัน ใส่กางเกงยีนส์แล้วก็เสื้อยืดสีเทาเท่านั้น อาจารย์เฉลิมชัย โฆษิตพิพัฒน์ ก็ใส่กางเกงและเสื้อหม้อห้อมที่ออกแบบเอง ตัดเย็บเองทั้งปีทั้งชาติอาจารย์ก็ใส่อย่างนั้น วันหนึ่งมีโอกาสได้เข้าเฝ้าฯ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว อาจารย์ก็ใส่ชุดเดิมเข้าเฝ้าพร้อมกับศิลปินอีกเก้าท่านที่ไปถวายงานในพระราชนิพนธ์แปลพระมหาชนก ศิลปินแปดคนได้เข้าไปรอเฝ้าฯ ทั้งหมด แต่อาจารย์เฉลิมชัยถูกเชิญกลับวัดร่องขุ่น

เมื่อพระองค์ท่านเสด็จฯ ลงมาและมีพระราชกระแสรับสั่งหา พระราชบริพารชั้นผู้ใหญ่ก็กราบทูลถวายรายงานว่าอาจารย์เฉลิมชัยกลับแล้ว จึงมีพระราชกระแสรับสั่งว่า ทำไมอาจารย์รีบกลับ ก็เลยได้ทราบความจริงว่าสวมเสื้อผ้าไม่สุภาพจึงไม่ให้เข้าเฝ้าฯ จึงมีพระราชกระแสรับสั่งว่า ต่อไปอาจารย์เฉลิมชัยใส่อะไรมาก็ให้เข้าเฝ้าฯ ได้ นั่นคือเหตุที่เราจะไม่เห็นอาจารย์เฉลิมชัยใส่สูทผูกเนกไท นั่นแหละชีวิตเรียบง่าย แต่อาจารย์ทำงานลึกซึ้งมาก งานไปถึงเวทีโลกเน้นที่ใจไม่เน้นที่กาย

เรื่องเสื้อผ้า ถ้าเราไม่ยุ่งยาก วันเวลาในชีวิตของเราก็จะไม่สูญไปกับเสื้อผ้า ประหยัดเวลามหาศาล แต่บางคนก่อนไปทำงานเปิดตู้เสื้อผ้าใคร่ครวญครึ่งชั่วโมง วันนี้เสื้อตัวไหนกางเกงตัวไหนเนกไทสีไหน คิดไม่ตกนั่งบนเตียงคิดใหม่ ผ่านไปอีกครึ่งชั่วโมงกว่าจะออกจากบ้าน

(3) อาหาร

อาหารถ้าเรากินเพื่ออยู่ก็ไม่ยุ่งยาก แต่ถ้าอยู่เพื่อกินยุ่ง ยุ่งมาก มีหลายคนที่อยู่เพื่อกินต้องบินไปกินของอร่อยๆ ถึงต่างประเทศ บินไปกินข้าวต้มฮ่องกง จากนั้นบินไปกินก๋วยเตี๋ยวลุยสวนที่เวียดนาม ค่ำๆ บินกลับมาเมืองไทยมากินต้มยำกุ้งวันหนึ่งๆ หมดไปกับการกิน

เรื่องกินนั้น พระพุทธองค์ตรัสว่าต้องง่ายที่สุด อย่าเรื่องมากถ้าเรื่องมากจะเบียดบังเวลาในชีวิตของเราไปมาก เทศกาลกินเจที่ผ่านมาโยมคณะหนึ่งจัดอาหารเจชุดใหญ่มาถวายอาตมา ก่อนจะถวายก็มีอีกคณะจัดอาหารทั่วๆ ไปมาถวายเหมือนกัน เมื่อมาถึงคณะเจก็คุยข่ม พระอาจารย์ครับวันนี้พวกผมทำอาหารเจชุดใหญ่มาถวาย พระอาจารย์ฉันเจไหมครับ ญาติโยมเจ้าของอาหารชุดธรรมดาที่เขานั่งรออยู่ก่อนจ๋อยไปเลย จะตอบอย่างไรให้ได้ใจทั้งสองฝ่าย อาตมภาพเลยตอบว่า พระอาจารย์ฉันอาหารตั้งแต่ a ถึง z ปรากฏว่าหัวเราะกันครืน เจไม่เจอาตมาก็ฉันได้

ชีวิตพระจึงเป็นชีวิตที่เรียบง่ายฉันง่าย เพราะไม่ว่าฉันเจหรือไม่เจเราแค่ฉันอาหาร เสร็จแล้วก็เอาวันเวลาที่เหลือไปทำงานปฏิบัติธรรมไม่ยอมให้การกินอาหารเป็นตัวฆ่าเวลาของเราไป มิฉะนั้นพอเราตกเป็นทาสของรส เราจะต้องแสวงหาของอร่อยทั่วโลก แล้ววันเวลาในชีวิตของเราก็จะหมดไปโดยที่ไม่ได้ทำสิ่งที่เป็นสารประโยชน์ เพราะฉะนั้นเรื่องกินให้ถือว่ากินอาหาร และในแง่คุณภาพของการกินก็ให้ถือความเรียบง่ายหาอยู่หากินอย่างเรียบง่าย ไม่ต้องไปจำเพาะเจาะจงอะไรมาก กินเพื่อให้อยู่ได้ก็พอ อย่าไปกินโดยติดในรสอร่อย กินโดยติดในแฟชั่น

บางคนเห็นคนอื่นกินอาหารอะไรก็กินตาม แบบนี้ไม่ได้เรียกว่ากินอาหาร เขาเรียกว่ากินอุปาทาน ก็คือตราสัญลักษณ์หรือภาพลักษณ์ของสินค้าที่ติดมาด้วย เหมือนบางคนที่บริโภคโทรศัพท์ยี่ห้อหรู ไปที่ไหนจะถือโทรศัพท์โชว์ไปทั่วเหมือนเดินแฟชั่น เพื่อประกาศว่าโทรศัพท์ยี่ห้อใหม่ที่มีมันเหนือระดับ ต้องการแสดงให้เห็นรสนิยมในการบริโภคสินค้าว่าเหนือกว่าคนอื่น และก็ต้องจ่ายแพงกว่าคนอื่น

คำว่า บริโภค ไม่ได้หมายความว่า กินเข้าทางปากเพียงอย่างเดียว การกินเข้าทางจิตทางใจทางอารมณ์ทางทัศนคติก็ถือว่าเป็นการบริโภคทั้งสิ้น อย่างไรก็ตาม พุทธศาสนาบอกว่าจะบริโภคอะไรก็ตามขอให้ง่ายเข้าไว้ เน้นไปที่ประโยชน์

(4) ยารักษาโรค

ยารักษาโรค คุณค่าคือใช้รักษาโรค คุณค่าเทียมคือใช้บำรุง บางคนใช้ยาบำรุงสารพัด ไม่ยอมรับสังขารว่าสังขารมันไม่เที่ยง แต่เราอยากให้มันเที่ยง ไปตัดไปแต่งไปเย็บไปร้อยที่เขาเรียกร้อยไหม บางคนอายุเจ็ดสิบแล้วแต่หน้าเด้งดึ๋ง หน้าใส แต่เมื่อตัดริบบิ้นเสร็จโชว์แขนก็จะเห็นว่าย้วยยังกับรังผึ้ง ด้านหน้ามันไม่มีปัญหาอะไร เต่งตึง แต่มันไปย้วยอยู่ในที่ลับ ฉะนั้นยารักษาโรคก็แค่ใช้รักษาโรค อย่าให้มากเกินไปจนต้องใช้เงินมหาศาลเพื่อชะลอความแก่ของเรา หรือเพื่อให้เราเต่งตึงอยู่ตลอดเวลา

อย่าไปเน้นเรื่องสังขารมากมายนัก ให้ดูแลพอสมควรแล้วยอมรับความเป็นจริงของสังขารอันเป็นธรรมดา เกิดขึ้นต้องมีดับไป ถ้าชีวิตของเราไม่เสียเวลามากมายไปกับเรื่องการอยู่การกิน โดยเฉพาะกับการแสวงหาปัจจัยสี่ ชีวิตจะง่ายมาก แต่ถ้ายุ่งกับเรื่องนี้มากๆ ชีวิตซึ่งเป็นเรื่องง่ายจะยากมาก และเราก็จะทุกข์กับเรื่องนี้ ฉะนั้นอย่าเอาทุกข์มาทับถมตนที่ไม่มีทุกข์