ภาชนะสิบทิศ

โดย...ตุลย์ เล็กอุทัย

วันธรรมดาวันหนึ่งที่ร้านบะหมี่ที่ฮวงจุ้ยไม่ได้มีอะไรโดดเด่น แต่ทำไมบะหมี่น้ำหมูแดงที่ถูกเสิร์ฟมาในชามทรงรีกลับดูน่ารับประทานกว่าปกติ ความสงสัยบังเกิด เพราะเส้นบะหมี่ที่เล็กแบน น้ำซุปใส ที่มีน้ำมันกระเทียมเจียวลอยอยู่ หรือเพราะหมูแดงติดมันที่อยู่ตรงหน้า รูปทรงของชามก็มีส่วนช่วยเสริมให้ดูน่ารับประทานมากยิ่งขึ้น ไม่เชื่อลองเปลี่ยนไปใช้ชามทรงสี่เหลี่ยมดู เชื่อว่าความน่ารับประทานจะลดลงแล้วยังคีบเส้นหมี่และซดน้ำซุปได้ยากขึ้นด้วย ไม่ต่างอะไรกับเวลาเราเลือกกรอบรูป เลือกผิดทรง ผิดสี วัสดุผิดแบบ รังแต่จะทำให้ภาพนั้นด้อยค่าลงไปด้วย

หากเราเข้าใจองค์ประกอบสำคัญ สามารถเลือกสรรภาชนะได้ถูกต้องเหมาะสม ก็สามารถชนะใจลูกค้าได้ ดัง “ภาชนะสิบทิศ”

 

ทรงยอดนิยม

ภาชนะทรงกลม คือ ทรงยอดนิยมมาแต่อดีตกาลที่มนุษย์ยังพึ่งพาธรรมชาติ ประยุกต์ภาชนะใส่อาหารจากต้นไม้และวัสดุจากธรรมชาติส่วนใหญ่ก็เป็นทรงกลม ที่จับถนัดมือ ไม่ว่าจะเป็นอาหารแห้ง หรือน้ำ เมื่อถูกใส่ในภาชนะจะสามารถกระจายตัวได้อย่างทั่วถึง ยามเมื่อล้าง ทำความสะอาดก็สะดวกโยธินกว่าทรงอื่น แม้จะมีภาชนะทรงสี่เหลี่ยม ทรงรี ทรงเหลี่ยมขอบมน มาเป็นสีสันตกแต่งโต๊ะอาหาร เพิ่ม Mood ใหม่ และเหมาะกับอาหารบางสัญชาติ บางเมนู แต่ก็ยังไม่สามารถขย่มบัลลังก์ทรงกลมได้อยู่ดี

บ้านเล็ก จานเล็ก หุ่น Slender

เมื่อราคาที่ดินสูงขึ้น บ้านหลังเล็กลง ขนาดภาชนะก็เล็กลง บวกกับอาหารปัจจุบันที่เน้นโปรตีน ไขมันอิ่มตัว และกากใยน้อย ภาชนะที่เล็กลงก็เหมือนการจำกัดปริมาณอาหารให้น้อยลงไปด้วย ปริมาณอาหารที่เท่ากันหากถูกวางบนจานใบพอเหมาะก็ดูอิ่มน่ารับประทาน แต่หากวางในจานใบใหญ่กลับจะทำให้ดูโหลงเหลง ไม่อิ่ม

ผสมผสาน

ธรรมเนียมบนโต๊ะอาหารในอดีตต้องมีภาชนะหลายประเภท หลายขนาด ที่ถูกกำหนดให้ใช้เฉพาะของคาว หวาน ต้ม ผัด แกง ทอด น้ำจิ้ม แต่เมื่อวิถีชีวิตเปลี่ยนไป ภาชนะที่ยืดหยุ่น ใช้งานได้หลากหลาย ทำให้สามารถลดจำนวนและชนิดของภาชนะลงได้

 

ที่ว่าง

ภาชนะตามภัตตาคาร ร้านอาหาร เป็นข้อยกเว้นที่แตกต่างกับถ้วย จาน ชาม ที่เราใช้ตามบ้านในชีวิตประจำวัน เนื่องจากการออกไปรับประทานอาหารนอกบ้าน มักจะเป็นวาระพิเศษ ที่ภัตตาคารย่อมสร้างความรู้สึกพิเศษให้กับลูกค้าเช่นกัน จะสังเกตว่าความหรูหรา มีราคา ยุคปี 2000 คือ ที่ว่างบนจานอาหาร ยิ่งขนาดจานใหญ่ มีที่ว่างเยอะจะยิ่งดูมีมูลค่า บวกกับที่ว่างเหล่านั้นทำให้เชฟสามารถสร้างสรรค์ ลวดลาย สีสัน ให้จานอาหารเปรียบได้กับภาพวาดก็ไม่ปาน

วัฒนธรรมการรับประทานอาหาร

Credit : Hotel Nikko Hongkong

วัฒนธรรมของฝั่งประเทศแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้, เอเชียไมเนอร์และจีน เหมือนกันตรงที่มีการแบ่งปันกับข้าวร่วมกัน แตกต่างจากอาหารญี่ปุ่น, เกาหลีและยุโรปส่วนมาก ที่ทุกคนมีอาหารจานหลักของตัวเอง แม้มีอาหารจานส่วนรวมบ้างแต่เป็นส่วนน้อย

ดังนั้น ชนิดของภาชนะและอุปกรณ์รับประทานอาหารจึงแตกต่างกันไปด้วย

 

Food Stylist

การออกแบบตกแต่งอาหารยุคใหม่ เปรียบได้กับงานศิลปะบนจานอาหาร การสร้างความแตกต่างในการเลือกใช้วัตถุดิบที่มีรสชาติ สีสัน และรูปทรงแปลกใหม่กลายเป็นปัจจัยหลักที่เพิ่มมูลค่าให้กับอาหารได้เป็นอย่างดี

อาหารแต่ละสัญชาติสามารถสะท้อนวิถีชีวิตแต่ละแห่งได้เป็นอย่างดี วัตถุดิบที่ใช้ ภาชนะที่มีขนาดพอเหมาะ รูปทรงส่งเสริมกับอาหาร ย่อมช่วยชูรสชาติและอาหารตาไปพร้อมกัน แต่หากรับประทานเสร็จแล้วไม่ล้าง ทิ้งไว้จนคราบอาหารบูด อาจมีโอกาสได้สัมผัส ยูเอฟโอ (จานบิน) เป็นแน่แท้ ทีนี้หัวใครก็หลบกันเอาเอง