แผนยุทธศาสตร์ไอโอที

เรื่อง ดร.พนิตา พงษ์ไพบูลย์ รองผู้อำนวยการ ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ (เนคเทค)

ทุกวันนี้หันไปทางไหนก็จะได้ยินคนพูดถึงแต่เอไอ หรือปัญญาประดิษฐ์ หากย้อนกลับไป 2 ปีก่อน สถานการณ์ของไอโอทีก็ไม่แตกต่างจากสถานการณ์ของเอไอในปัจจุบัน

ในเวลาเพียง 2 ปี เทคโนโลยีไอโอทีกลายเป็นสิ่งที่คนรู้จัก ทำเป็น ใช้เป็น จับต้องได้ มหาวิทยาลัยของรัฐทุกแห่งมีการเรียนการสอนด้านไอโอที จำนวนโครงงานด้านไอโอทีของนักเรียนนักศึกษาทั่วประเทศเพิ่มขึ้น 2.5 เท่า ในปี 2561 เทียบกับปี 2560 ทั้งหมดนี้อาจกล่าวได้ว่าเกิดขึ้นตามวัฏจักรชีวิตของเทคโนโลยีและตามกลไกตลาดล้วนๆ อดคิดไม่ได้ว่าหากประเทศไทยมีการกำหนดทิศทางและเป้าหมายของการพัฒนาเทคโนโลยี สถานการณ์จะแตกต่างไปจากปัจจุบันอย่างไร

ประเทศไทยเรามีเพียงแผนพัฒนาดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคมในภาพรวม ในขณะที่หลายประเทศประกาศแผนการพัฒนาด้านไอโอทีอย่างชัดเจน ตัวอย่างเช่น รัฐบาลเกาหลีประกาศวิสัยทัศน์ไว้ตั้งแต่ปี 2557 ว่าจะเป็น “ผู้นำโลกในด้านการพัฒนาและใช้งานไอโอที” โดยมีเป้าหมายที่เป็นรูปธรรม เช่น ภายในปี 2563 ตลาดไอโอทีในประเทศต้องโตจากปี 2556 ขึ้น 15 เท่า จำนวนบริษัทขนาดกลางและเล็กที่ส่งออกเทคโนโลยีไอโอทีเพิ่มขึ้น 5 เท่า เป็นต้น

เกาหลีมีอุตสาหกรรมไอซีทีที่เข้มแข็งอยู่แล้วแต่ยังมีจุดอ่อนด้านเทคโนโลยีเซ็นเซอร์ ตลาดไอโอทีในประเทศยังเล็กอยู่แผนนี้ จึงมุ่งเน้นการสร้างตลาดในประเทศ มีการวางกลยุทธ์แยกสำหรับสตาร์ทอัพ เอสเอ็มอี และธุรกิจขนาดใหญ่ออกจากกัน ที่สำคัญเน้นการสร้างนวัตกรรมแบบเปิด ด้วยแพลตฟอร์มมากกว่าการกำหนดมาตรฐานเพื่อกีดกันคู่แข่ง

รัฐบาลมาเลเซียมีแผนยุทธศาสตร์ระดับชาติด้านไอโอทีมาตั้งแต่ปี 2558 โดยมีวิสัยทัศน์ที่จะเป็น “ศูนย์กลางการพัฒนาไอโอทีในภูมิภาค” มีแผนจะใช้นวัตกรรมและข้อมูลเปิดมาสร้างระบบนิเวศ เสริมความเข้มแข็งให้แก่สตาร์ทอัพ เอสเอ็มอี และโปรโมทให้ประเทศเป็นศูนย์กลางของกิจกรรมด้านไอโอที เป็นศูนย์กลางบริการ IoT Outsourcing เพื่อมุ่งเป้าสู่การสร้างงาน สร้างองค์ความรู้ (สิทธิบัตร) และสร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจภายในประเทศ

ทั้งเกาหลีและมาเลเซียต่างชูประเด็นการสร้างระบบนิเวศและการใช้นวัตกรรมเปิดเป็นหัวใจสำคัญของการขับเคลื่อนและไม่ได้พูดถึงไอโอทีแค่ในแง่การนำมาใช้งาน แต่มุ่งสู่การสร้างพัฒนาเทคโนโลยีเพื่อสร้างอุตสาหกรรมไอโอทีภายในประเทศอย่างชัดเจน

ถึงเวลาหรือยังที่ประเทศไทยจะมีแผนยุทธศาสตร์ระดับชาติด้านไอโอที?