แกะรอยปริศนาการหายไปของภาพเขียนที่แพงที่สุดในโลก

ในวันที่ 2 พฤษภาคมนี้ จะเป็นวาระครบรอบ 500 ปีการเสียชีวิตของเลโอนาร์โด ดาวินชี ในการนี้นายกรัฐมนตรีแซร์จิโอ มัตตาเรลลา แห่งอิตาลี ในฐานะประเทศบ้านเกิดของดาวินชี กับประธานาธิบดีเอ็มมานูเอล มาครง แห่งฝรั่งเศส ในฐานะประเทศที่ดาวินชีมาใช้ชีวิตช่วงสุดท้าย จะร่วมกันเปิดงานรำลึก 500 ปีศิลปินเอกของโลก และเพื่อให้เข้ากับบรรยากาศ พิพิธภัณฑ์ Louvre ได้ติดต่อไปยังกระทรวงวัฒนธรรมและการท่องเที่ยวของอาบูดาบี เพื่อขอยืมภาพเขียนของดาวินชี ที่เพิ่งจะถูกค้นพบใหม่ไม่นานมานี้ และกลายเป็นภาพเขียนที่มีถูกประมูลไปด้วยราคาแพงที่สุดในโลก

ผู้ที่ประมูลไปได้คือ เจ้าชายบาเดอร์ บิน อับดุลเลาะห์ บิน โมฮัมเหม็ด บิน ฟาร์ฮาน อัล-ซาอุด แห่งซาอุดีอาระเบีย เป็นเงินถึง 450 ล้านเหรียญสหรัฐ แล้วมอบให้แก่สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ กลายเป็นภาพเขียนที่มีราคาแพงที่สุดเท่าที่เคยประมูลกันมา จากนั้นนำออกแสดงที่พิพิธภัณฑ์ Louvre Abu Dhabi

ภาพดังกล่าวคือ Salvator Mundi (ซัลวาตอร์ มุนดี) เป็นภาพพระเยซูในฐานะพระผู้ช่วยโลก และมีมูลค่าสูงที่สุดในโลกในเวลานี้

แต่ปรากฎว่าทางอาบูดาบีไม่ได้ติดต่อกลับมาทางฝรั่งเศส ทั้งๆ ที่งานกำลังงวดเข้ามาแล้ว ทำให้สื่อต่างประเทศเริ่มกลับมาตั้งข้อสงสัยหลายประเด็นเกี่ยวกับภาพเขียนดังกล่าว ว่าหายไปไหน หรือเป็นของแท้หรือไม่

สำนักข่าว AFP ตั้งข้อสังเกตว่า ภาพเขียนนี้หายไปจากการรับรู้ของสังคม ในช่วงเวลาเดียวกับที่ชื่อเสียงของซาอุดีอาระเบียกำลังเสียหายจากกรณีสังหารนักข่าวในตุรกี นอกจากนี้ สำนักข่าวด้านศิลปะ Artprice ยังรายงานว่า ผู้นำศาสนาในมหาวิทยาลัยอัลอันซาร์ ในกรุงไคโร ประเทศอียิปต์ ซึ่งเป็นสถาบันการศึกษาศาสนาอิสลามชั้นนำของโลก บอกกับมกุฏราชกุมารแห่งซาอุดีอาระเบียว่า ห้ามนำภาพดังกล่าวมาจัดแสดงอย่างเด็ดขาด เพราะถือว่าขัดต่อหลักศาสนาอิสลาม

AFP PHOTO / Jewel SAMAD 

แม้ว่า ศาสนาอิสลามจะยอมรับพระเยซูเป็น "นบี" หรือศาสดาท่านหนึ่ง แต่ตามหลักศาสนาห้ามเขียนภาพเหมือนของบุคคล อีกทั้งชื่อภาพ Salvator Mundi ที่หมายความว่า พระเยซูเป็นผู้ช่วยกอบกู้โลก ยังบ่งชี้ว่าสถานะของพระเยซูเป็นพระเจ้าองค์หนึ่ง เหนือกว่าสถานะของศาสดา ทำให้ยิ่งขัดต่อหลักศาสนาอิสลาม นี่อาจเป็นประเด็นล่าสุดที่ทำให้ ภาพ Salvator Mundi ไม่สามารถมาปรากฎตัวได้ในงานฉลอง 500 ปีเลโอนาร์โด ดาวินชี

นอกจากจะมีปัญหาเรื่องสถานะที่คลุมเครือแล้ว ผู้เชี่ยวชาญด้านศิลปะหลายคนยังไม่เชื่อว่าภาพนี้เป็นของจริง เช่น แมทธิว แลนดรัส นักวิจัยแห่งวิทยาลัยวูล์ฟสัน ม.ออกซฟอร์ด ที่ฟันธงไว้เมื่อเดือนสิงหาคมปีที่แล้วว่า ภาพนี้ไม่ใช่ผลงานของดาวินชี แต่วาดโดยลูกศิษย์หรือผู้ช่วยของเขาที่ชื่อ แบร์นาร์ดิโน ลุยนี โดยเขาชี้ว่า ภาพ Salvator Mundi มีองค์ประกอบที่แสดงถึงผลงานของลุยนีอย่างชัดเจน และถ้าหากเทียบกับผลงานชิ้นอื่นๆ ของลุยนีแล้วจะยิ่งเห็นได้ชัดเจนว่า Salvator Mundi วาดโดยจิตรกรผู้นี้ เช่น ภาพ Christ among the Doctors

กระนั้นก็ตาม แลนดรัสเชื่อว่าดาวินชีมีส่วนร่วมกับการวาดภาพนี้ประมาณ 5-20% ส่วนที่เหลือวาดโดยลุยนี ซึ่งถือเป็นเรื่องปกติที่อาจารย์หรือนายช่างใหญ่จะวาดภาพประเดิมให้ส่วนหนึ่ง จากนั้นให้ลูกมือวาดต่อจนแล้วเสร็จ

Drew Angerer/Getty Images

ล่าสุด AFP ยังสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญด้านศิลปะคนอื่นๆ เช่น ฌัก ฟรังค์ ที่เชี่ยวชาญเทคนิคการวาดภาพของดาวินชีโดยเฉพาะ ซึ่งเขาชี้ว่าภาพนี้มีกายวิภาคที่แย่มากและไม่สมเหตุผล อีกทั้งช่วงเวลาที่วาดยังไม่สอดคล้องกับช่วงชีวิตในเวลานั้นของดาวินชีที่กำลังยุ่งอยู่กับการวาดภาพอื่นๆ อยู่

ส่วนดาเนียล ซัลวาตอเร ชิฟเฟอร์ ผู้เชี่ยวชาญภาพของดาวินชีอีกคนหนึ่ง เชื่อว่าภาพนี้ไม่ใช่ของแท้แน่นอน เพราะเมื่อวิเคราะห์รายละเอียดแล้ว ไม่มีความเป็นดาวินชีเลย โดยเฉพาะอย่างยิ่งขาดจิตวิญญาณของความเป็นผลงานจากศิลปินเอกระดับโลก

เบน ลิวอิส ผู้เขียนหนังสือ The Last Leonardo เผยว่าตอนที่หอศิลป์ National Gallery ในกรุงลอนดอน นำภาพนี้ไปจัดแสดงในปี 2011 ได้เชิญผู้เชี่ยวชาญ 5 คนมาวิเคราะห์ภาพ ปรากฎว่ามี 1 คนที่ไม่เชื่อว่าภาพนี้เป็นของจริง อีก 2 คนไม่แน่ใจ