พาลาเดียม กับอุปทานที่ลดลงอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้
สงครามยูเครน - รัสเซีย ถือเป็นหนึ่งในความขัดแย้งที่ส่งผลกระทบไปทั่วโลก สินค้าจำนวนมากทยอยขาดตลาดจากผลพวงการปะทะของสองประเทศ หนึ่งในสินค้าที่กำลังส่งผลกระทบต่อทั่วโลกคือ พาลาเดียม โลหะชนิดสำคัญที่สร้างปัญหาให้แก่อุตสาหกรรมจำนวนมาก
สงครามยูเครน - รัสเซีย หนึ่งในความขัดแย้งระหว่างประเทศที่ส่งผลกระทบทั่วทุกมุมโลก ทุกคนต่างได้รับผลกระทบโดยไม่มีข้อยกเว้น สร้างแรงสั่นสะเทือนให้ทั้งภาคการเมืองและเศรษฐกิจ ทั้งต่อประเทศยูเครนที่ได้รับความเสียหาย หรือรัสเซียที่ถูกคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจล้วนส่งผลกระทบต่อโลกอย่างรุนแรง
อีกหนึ่งสินค้าส่งออกสำคัญที่กำลังส่งผลกระทบต่อทั่วโลกคือ พาลาเดียม กลายเป็นหนึ่งในประเด็นปัญหาส่งผลกระทบต่อหลายอุตสาหกรรม จากความต้องการของตลาดซึ่งยังคงมีแนวโน้มขยายตัวสวนทางกับปริมาณในท้องตลาด และอาจกลายเป็นปัญหาในอนาคต
แต่ก่อนอื่นคงต้องทำความเข้าใจกันสักนิดว่า พาลาเดียม ที่ว่าคืออะไร?
Palladium คืออะไร? ทำไมจึงมีความสำคัญ?
Palladium เป็นธาตุโลหะสีขาวเงิน ตัวย่อคือ Pd จำนวนอะตอมคือ 46 ถูกค้นพบครั้งแรกในปี 1803 จัดอยู่ในกลุ่มเดียวกับ แพลทตินัม หรือ ทองคำขาว เป็นแร่หายากกว่าทองคำราว 30 เท่า จัดเป็นสินแร่หายากซึ่งถูกใช้งานในหลากหลายอุตสาหกรรม ด้วยคุณสมบัติพิเศษซึ่งยากจะหาโลหะอื่นทดแทน
หนึ่งในสาเหตุสำคัญที่ทำให้โลหะชนิดนี้มีความสำคัญคือการเป็นส่วนประกอบหลักของ Catalytic Converter ที่มีคุณสมบัติในการฟอกไอเสียจากรถยนต์ทั้ง ก๊าซไฮโดรคาร์บอน, คาร์บอนมอนออกไซด์ และไนโตรเจนไดออกไซด์ให้กลายเป็นคาร์บอนไดออกไซด์ ถือเป็นชิ้นส่วนล้ำค่าเมื่อทั่วโลกกำลังเข้มงวดกับรถยนต์สันดาปมากขึ้น
การใช้งานพาลาเดียมยังมีความจำเป็นยิ่งโดยเฉพาะกับรถยนต์ไฟฟ้า มีการใช้งานพาลาเดียมในส่วนประกอบวัสดุอิเล็กทรอนิกส์เป็นจำนวนมาก โดยเฉพาะเซลล์เชื้อเพลิงและอุปกรณ์ในการผลิตกระแสไฟฟ้า ซึ่งเป็นส่วนสำคัญในการสร้างแบตเตอรี่และรถยนต์ไฟฟ้าเช่นกัน
นอกจากนำไปใช้งานในอุตสาหกรรมรถยนต์แล้วพาลาเดียมยังได้รับความนิยมอย่างหลากหลาย ทั้งใช้งานในการผลิตสินค้าอิเล็กทรอนิกส์ชนิดอื่น อุตสาหกรรมเครื่องเพชรและเครื่องประดับ ไปจนถึงแวดวงการแพทย์ก็มีการใช้ในการทันตกรรมอีกด้วย
มาถึงตรงนี้หลายท่านอาจสงสัยว่าเหตุใดพาลาเดียมจึงเกิดขาดตลาด เราจึงจะมาอธิบายสาเหตุกันเสียหน่อย
สาเหตุแห่งการขาดตลาดและอุปทานที่ไม่เพียงพอ
พาลาเดียมจัดเป็นโลหะมูลค่าสูงสวนทางกับความต้องการใช้งานที่เพิ่มขึ้นทุกวัน เลวร้ายกว่านั้นคือแหล่งผลิตที่มีการทำเหมืองแร่ชนิดนี้ และสามารถส่งออกสู่ตลาดได้มีจำกัดเพียงไม่กี่ประเทศ โดยมีเจ้าตลาดรายใหญ่คือ รัสเซีย และ แอฟริกาใต้ ถือเป็นผู้ส่งออกรายสำคัญซึ่งมีผลต่อราคาตลาดโลกอย่างมาก โดยรวมสองประเทศเป็นผู้ส่งออกโลหะชนิดนี้ถึง 76% ของโลก
ปัจจุบันเราทราบดีว่าตลาดรถยนต์ไฟฟ้ากำลังขยายตัวต่อเนื่องในประเทศพัฒนาแล้ว ทั้งในจีนที่เริ่มมีการพัฒนาและจัดจำหน่ายตามประเทศต่างๆ ประเทศตะวันตกทั้งสหรัฐฯและชาติในยุโรปต่างพัฒนาเทคโนโลยีนี้ต่อเนื่อง โดยเฉพาะในสหภาพยุโรปที่จะยุติการจัดจำหน่ายรถยนต์สันดาปในปี 2035 จึงยิ่งทำให้พาลาเดียมทวีความสำคัญ
นอกจากนี้เมื่อสถานการณ์ระบาดโควิดคลี่คลายผู้คนเริ่มกลับมาใช้ชีวิต ความต้องการในอุตสาหกรรมยานยนต์จึงยิ่งขยายตัว รวมถึงสินค้าชนิดอื่นที่ใช้โลหะชนิดนี้ในอุตสาหกรรมทั้งเคมีภัณฑ์ สินค้าอิเล็กทรอนิกส์ การแพทย์ หรือแม้แต่เครื่องประดับ ทำให้ความต้องการหรืออุปทานที่มีต่อพาลาเดียมเพิ่มมากขึ้น
อุปทานกลับมีปริมาณสวนทางต่อความต้องการของตลาดโดยสิ้นเชิง เมื่อรัสเซียที่เป็นผู้ส่งออกพาลาเดียมรายใหญ่ที่สุดถูกคว่ำบาตรจากสงครามยูเครน - รัสเซีย ทำให้หลายประเทศไม่สามารถหาจัดหาพาลาเดียมมาใช้งานแทน พาลาเดียมจำนวนถึง 43% ถูกสกัดไม่ให้เข้าสู่ตลาด จึงกลายเป็นการขาดแคลนสินค้าบีบให้ราคาถีบตัวขึ้นสูงอย่างช่วยไม่ได้
ในระยะสั้นการขาดตลาดของพาลาเดียมอาจยังไม่เห็นผล เนื่องจากบริษัทและโรงงานขนาดใหญ่อาจมีสต็อกวัตถุดิบไว้ล่วงหน้าหลังเกิดเหตุการณ์ แต่เมื่อผ่านมาพักหนึ่งผลกระทบย่อมเกิดขึ้น เมื่อไม่สามารถหาพาลาเดียมมาป้อนตลาดได้เพียงพอ
ผลกระทบที่ตามมาเมื่อพาลาเดียมขาดตลาด
การขาดแคลนพาลาเดียมจะส่งผลกระทบรุนแรงที่สุดแก่กลุ่มอุตสาหกรรมรถยนต์ เพราะนี่เป็นกลุ่มที่ใช้งานพาลาเดียมในท้องตลาดมากกว่า 80% กลุ่มที่จะได้รับผลกระทบสูงสุดจากการขาดตลาดครั้งนี้คือรถยนต์ไฟฟ้า ซึ่งกำลังเติบโตขยายตัวต่อเนื่องอาจสะดุดหรือหยุดชะงัก เมื่อปริมาณพาลาเดียมที่ใช้งานมีไม่เพียงพอ
สิ่งที่อาจจะตามมาคือการพัฒนาวิจัยเทคโนโลยีรถยนต์ไฟฟ้าชะลอตัว เป็นผลจากการขาดแคลนวัตถุดิบที่จำเป็นในการใช้งาน อาจส่งผลให้การเข้าสู่ Net zero หรือลดอัตราการปล่อยก๊าซเรือนกระจกให้เหลือ 0 ช้าลง ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและซ้ำเติมภาวะโลกร้อนให้ร้ายแรงยิ่งขึ้น โดยเฉพาะประเทศในยุโรปที่อาศัยพาลาเดียมจากรัสเซียเป็นหลัก
เช่นเดียวกับอุตสาหกรรมชนิดอื่นที่อาศัยพาลาเดียมเพื่อขับเคลื่อน อาจมีปัญหาขาดแคลนหรือไม่เพียงพอในการใช้งานจนเกิดการหยุดชะงัก ทำให้ธุรกิจหลายชนิดซึ่งบอบช้ำจากการแพร่ระบาดของโควิดอยู่แล้วยิ่งเลวร้าย
เมื่อพาลาเดียมเกิดขาดตลาดอาจทำให้มีการกว้านซื้อหรือกักตุนสินค้า ทวีความร้ายแรงของปัญหาทำให้อุตสาหกรรมชนิดอื่นขาดตลาดตามไปด้วย ต้นทุนการผลิตจึงอาจพุ่งสูงกลายเป็นปัญหาแก่ผู้บริโภค เช่น ในวงการชีวการแพทย์ที่เริ่มมีการใช้งานพาลาเดียมเป็นขดลวดที่ใช้ภายในหลอดเลือด หรือการใช้ในการผลิตชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์ต่างๆ
นั่นทำให้ในอนาคตเมื่อปัญหาการขาดแคลนพาลาเดียมทวีความรุนแรงอาจส่งผลร้ายแรงต่อการใช้ชีวิตเลยทีเดียว
นี่อาจไม่ได้เป็นปัญหาที่สามารถแก้ไขได้ง่ายนัก ตราบที่ยังมีความพยายามในการคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจต่อรัสเซียการแก้ปัญหานี้คงไม่ง่าย ต้องรอดูกันต่อไปว่าจะสามารถหาวัสดุชนิดอื่นมาทดแทน หรือใช้ช่องทางอื่นเพื่อลดผลกระทบที่เกิดขึ้นได้แค่ไหน
เรื่องเดียวที่แน่ใจคือการแก้ไขปัญหาดังกล่าวอาจไม่สามารถทำได้ในเร็ววัน
ที่มา
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20583886/
https://www.aagold-th.com/article/749/
https://moneyandbanking.co.th/article/news/car-manufacturer-metal-cost-high-08032022