รัฐบาลชวนสัมผัสเสน่ห์ไทยชม "โขนเฉลิมพระเกียรติ" ส่งเสริม Soft Power ของชาติ

รัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี “นางสาวจิราพร สินธุไพร” เปิดเผยว่า ในปี 2567 นี้ นับเป็นโอกาสของปวงชนชาวไทยได้ร่วมเฉลิมฉลอง 2 โอกาสมหามงคล ได้แก่ เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เนื่องในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 92 พรรษา 12 สิงหาคม 2567 และเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสมหามงคล เฉลิมพระชนมพรรษา 6 รอบ 28 กรกฎาคม 2567

โดยมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ได้ร่วมเฉลิมฉลองโอกาสมหามงคลนี้ ด้วยการจัดการแสดงโขนรามเกียรติ์ ตอน “พระจักราวตาร” ระหว่างวันที่ 7 พฤศจิกายน - วันที่ 8 ธันวาคม 2567 ณ หอประชุมใหญ่ ศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย

การแสดงโขนมูลนิธิศิลปาชีพฯ 67  ตอน “พระจักราวตาร” จะมีทั้งหมด 8 ฉากใช้เวลาราว 2 ชั่วโมง แบ่งเป็น องก์ที่ 1: 4 ฉาก (60 นาที) และองก์ที่ 2: 4 ฉาก (60 นาที)

องก์ที่ 1 (60 นาที)

ฉากที่ 1 นารายณ์บรรทมสินธุ์

พระจักราหรือพระนารายณ์บรรทมเหนือบัลลังก์พญาอนันตนาคราช ณ เกษียรสมุทร โดยมี    พระลักษมีประทับเคียงคู่ เมื่อมนุษยโลกเกิดทุกข์เข็ญ ด้วยเหตุที่นนทุกผูกพยาบาท ลงมาบังเกิดเป็นพญายักษ์ทศกัณฐ์ สร้างความเดือดร้อน พระอินทร์และทวยเทพจึงเสด็จมาเพื่ออัญเชิญพระนารายณ์ให้อวตารเป็นพระราม

ฉากที่ 2 กฤษฎาภินิหารพระรามา

พระราม หรือพระนารายณ์อวตารได้สำแดงกฤษฎาภินิหารตั้งแต่ครั้งเยาว์วัย โดยได้สังหารกากนาสูรอสูรญาติของทศกัณฐ์ซึ่งแปลงเป็นกา มารบกวนเหล่าฤษีที่บำเพ็ญตบะ ต่อมาเมื่อเจริญวัยขึ้นได้ไปสำแดงฤทธิ์ยกมหาธนูโมลีที่เมืองมิถิลา จึงได้อภิเษกกับนางสีดา ในครั้งนั้นพระรามได้เห็นพักตร์นางสีดาเป็นครั้งแรก

ฉากที่ 3 สำมนักขาก่อศึก

หลังจากพระรามและนางสีดากลับมายังนครอโยธยา นางไกยเกษีได้ทวงสัญญาที่ให้พระพรตพระอนุชาของพระรามขึ้นครองกรุงอโยธยา ท้าวทศรถต้องจำยอม พระรามพระลักษมณ์พร้อมทั้งนางสีดารับสัตย์จากพระบิดาออกเดินป่าเป็นเวลา 14 ปี โดยทั้ง 3 พระองค์ผนวชเป็นฤษี ขณะอยู่ในป่า สำมนักขาขนิษฐาของทศกัณฐ์ได้พบพระรามจึงเข้าไปเกี้ยว จนในที่สุดถูกพระลักษมณ์ “ตัดตีนสินมือ” สำมนักขาไปฟ้องเชษฐาคือทศกัณฐ์และยุยงทศกัณฐ์ซึ่งมีราคะจริตแรงกล้าจนทศกัณฐ์หลงเชื่อ

ฉากที่ 4 พลัดพราก

ทศกัณฐ์อุบายให้มารีศแปลงกายเป็นกวางทอง ล่อลวงให้พระรามออกติดตามกวาง เมื่อได้โอกาส ทศกัณฐ์ จึงแปลงกายเป็นสุธรรมฤาษี เข้ามาฉุดคร่านางสีดาพาขึ้นราชรถเหาะไปยังกรุงลงกา

องก์ที่ 2  (60 นาที)

ฉากที่ 5 ทศกัณฐ์รบสดายุ

ทศกัณฐ์พานางสีดาขึ้นราชรถ มาพบกับนกสดายุที่ขวางหน้าไว้ นกสดายุเข้าขัดขวาง ในที่สุดทศกัณฐ์ถอดธำมรงค์ของนางสีดาขว้างไปถูกนกสดายุปีกหักตกจากท้องฟ้า สีดาเปลื้องผ้าสไบทิ้งลงเป็นสัญญาณให้พระรามตามมาได้ถูกทาง

ฉากที่ 6 พระรามได้พล

พระรามติดตามนางสีดามาจนถึงป่าใหญ่ และรู้ว่าทศกัณฐ์ลักนางผ่านมาทางนี้ พระรามเศร้าโศกคร่ำครวญถึงนางสีดา ได้ประทับพักผ่อนใต้ต้นหว้าใหญ่ซึ่งหนุมานแอบอยู่ พระลักษมณ์ซึ่งเฝ้าปรนนิบัติเข้าขับไล่ เมื่อพระรามทอดพระเนตรเห็นหนุมานมีลักษณะพิเศษจึงเรียกให้เข้ามาเฝ้า แล้วใช้หัตถ์ลูบหนุมานทำให้พ้นคำสาปของพระอุมากลับมีฤทธิ์ดังเดิม หนุมานรู้ว่าพระรามคือพระนารายณ์อวตาร จึงได้เข้าเฝ้าและไปนำพลวานรให้มาสวามิภักดิ์ แล้วรับอาสาออกทำศึกติดตามนางสีดา

ฉากที่ 7 สงคราม

พระราม พระลักษมณ์ พลวานรเมืองขีดขินและเมืองชมพู ยกกองทัพข้ามสมุทรมาทำสงครามกับฝ่ายทศกัณฐ์และญาติวงศ์ ในการศึกตอนหลัง ๆ ทศกัณฐ์ออกรบด้วยตนเองจนถูกศรพระราม ทำให้กาย กร เศียร บาท ขาดกระเด็นแต่เหตุที่ทศกัณฐ์ถอดดวงจิตออกจากร่าง ได้ร่ายเวทมนตร์ให้อวัยวะกลับคืนมาต่อติดดังเดิม ทั้งสองฝ่ายต่างหย่าทัพกลับเข้าเมือง

การแสดงครั้งนี้สมมุติว่าทศกัณฐ์แพ้ศึกสิ้นชีวิต จบบทบาทของฝ่ายอธรรมที่พ่ายแพ้ต่อฝ่ายธรรมะคือฝ่ายพระราม

ฉากที่ 8 เฉลิมพระเกียรติพระจักราวตาร

หลังจากสิ้นสงครามปราบฝ่ายอธรรม พระรามได้รับนางสีดากลับคืนสู่กรุงอโยธยา พระญาติวงศ์ทั้งหลายพากันออกมาเชิญเสด็จกลับคืนนคร และร่วมเฉลิมฉลองเป็นมหามหกรรมสมโภชชัยชนะ ทั้งฝ่ายข้าราชบริพารและเหล่าเทพทั้งปวงพากันมาแซ่ซ้องสาธุการ

“นับเป็นความโชคดีของชาวไทยที่สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีทรงส่งเสริมการแสดงโขนอย่างเอาพระทัยใส่ทุกมิติ เพื่อสืบสานและรักษาศิลปะอันทรงคุณค่าของชาติ” นางสาวจิราพร กล่าวทิ้งท้าย

ทั้งนี้ สำหรับบัตรการแสดงโขนมูลนิธิศิลปาชีพฯ 67 ตอน “พระจักราวตาร” ยังเปิดจำหน่ายทางไทยทิคเก็ตเมเจอร์ทุกสาขา โดยราคาบัตรจะอยู่ที่ 2,000 บาท, 1,800 บาท, 1,000 บาท, 800 บาทและ 600 บาท ส่วนรอบนักเรียนราคา 180 บาท บัตรได้ถูกจำหน่ายหมดเป็นที่เรียบร้อยแล้ว