ดันไอซีโอเกิด สร้างผู้เล่นพันธุ์ใหม่

โดย จารุพันธ์ จิระรัชนิรมย์

การระดมทุนเสนอขายเหรียญดิจิทัลให้นักลงทุน (ไอซีโอ)ย่อมาจาก Initial Coin Offering เป็นวิธีการระดมทุนรูปแบบใหม่ที่กำลังได้รับความสนใจจากนักลงทุนและผู้สร้างธุรกิจเกิดใหม่บนพื้นฐานเทคโนโลยี (สตาร์ทอัพ) มาก โดยนักลงทุนคาดหวังได้รับผลตอบแทนสูงเมื่อลงทุน ส่วนสตาร์ทอัพคาดหวังได้รับเงินลงทุนเร็วกว่าวิธีดั้งเดิม

อย่างไรก็ตาม วิธีนี้สุ่มเสี่ยงจะมีกลุ่มหลอกลวงฉ้อโกงเข้ามาใช้ ทำให้ผู้ที่ หลงไปลงทุนได้รับความเสียหาย จีนถึงขั้นแบนการออกไอซีโอเพราะเหตุนี้ ส่วนไทยสำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (ก.ล.ต.) เพิ่งประกาศเตรียมเปิดรับฟังความคิดเห็นจากผู้เกี่ยวข้อง เพื่อออกเกณฑ์กำกับดูแล ไอซีโอต้นเดือน ธ.ค.นี้ เพื่อหวังออกใช้ได้ในไตรมาส 2 ปีหน้า เบื้องต้นจะให้ นักลงทุนในวงจำกัดลงทุนได้ไม่เกิน 3 แสนบาท/โครงการ

อาจารีย์ ศุภพิโรจน์ ผู้อำนวยการฝ่ายฟินเทค สำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (ก.ล.ต.) กล่าวว่า ข้อดีของไอซีโอ คือ ระดมทุนได้ไว ตัวอย่าง คือ เพย์พัล กว่าจะระดมทุนได้กว่า 200 ล้านดอลลาร์สหรัฐ ต้องระดมทุนถึง 5 รอบ ใช้เวลา 3 ปี เทียบกับการใช้ไอซีโอที่ระดมทุน เช่น เบสิก แอทเทนชั่น โทเคน ระดมทุน 35 ล้านดอลลาร์ ได้ในเวลาแค่ 30 วินาที หรือไฟล์คอยน์ ระดมทุน 200 ล้านดอลลาร์ ใช้เวลาเพียง 1 ชั่วโมง

เหตุนี้ยอดออกไอซีโอจึงโตก้าว กระโดด ไตรมาส 2 ที่ผ่านมายอดระดมทุนเพิ่มขึ้น 4 เท่าตัว เมื่อเทียบยอดระดมทุนไตรมาสแรก นอกจากนี้ขนาดการระดมทุนผ่านไอซีโอก็ทำได้มากกว่ารูปแบบดั้งเดิม ผู้ทำธุรกิจจึงหันมาใช้ช่องทางนี้มาก ก.ล.ต.มองว่าถ้าทำให้ไอซีโอเป็นช่องทางลงทุนที่ดี จะมีศักยภาพตอบโจทย์สตาร์ทอัพ โดยสตาร์ทอัพชาวไทย มีโอมิเสะโกที่ไปออกไอซีโอในประเทศอื่นสำเร็จมาแล้ว เป็นสตาร์ทอัพรายแรกที่ออกเหรียญดิจิทัลแล้วกลายเป็นธุรกิจมูลค่าเกิน 1,000 ล้านดอลลาร์ หรือเป็นสตาร์ทอัพระดับ "ยูนิคอร์น" จึงไม่ควรไปปิดกั้นช่องทางนี้

อาจารีย์ กล่าวว่า การระดมทุนผ่านไอซีโอจะกระทบผู้เล่นทุกกลุ่มในกระบวนการระดมทุน เช่น อนาคตอาจทำให้ผู้ประกอบการไม่ต้องการมารอระดมทุนด้วยการขายหุ้นให้ประชาชนทั่วไปเป็นครั้งแรก (ไอพีโอ) แล้ว หากผู้เล่นในตลาดดั้งเดิมไม่ปรับตัวจะได้รับผลกระทบ

"การระดมทุนแบบไอซีโอคงต้องการที่ปรึกษาการระดมทุนอยู่ อาจยังจำเป็นต้องใช้ที่ปรึกษาวาณิชธนกิจ (ไอบี) แต่ไอบีที่จะตอบโจทย์ได้ต้องเข้าใจเทคโนโลยี หากไม่ปรับตัวก็ไม่ทันเกม" อาจารีย์ กล่าว

นอกจากนี้ ผู้ออกไอซีโอบางราย อาจจะกลายเป็นกลุ่มที่มาฆ่าธุรกิจ บริษัทจัดการกองทุน (บลจ.) โดยในต่างประเทศมีผู้ออกไอซีโอบางราย ระบุวัตถุประสงค์ว่าระดมทุนเพื่อไปลงทุนในไอซีโอต่างๆ เปรียบแล้วก็ไม่ต่างจากการออกหน่วยลงทุน และการเป็นบริษัท เงินร่วมลงทุน เท่ากับว่า บลจ.ต้องเผชิญกับคู่แข่งหน้าใหม่แน่นอน ดังนั้น บลจ.ก็ต้องทำความเข้าใจและปรับตัวให้ทัน สิ่งเหล่านี้สะท้อนว่าไอซีโอจะมาปรับเปลี่ยนสร้างแรงสะเทือนให้วงการตลาดทุนแน่นอน

ทิพยสุดา ถาวรามร รองเลขาธิการ ก.ล.ต. กล่าวว่า ไอซีโอคือหลักทรัพย์ แม้ยังไม่มีกฎหมายบอกชัดเจนว่าไอซีโอ แบบใดคือหลักทรัพย์ แบบใดไม่ใช่ ก.ล.ต. จึงต้องกำกับแต่ไม่ห้ามการทำไอซีโอ เพราะเชื่อว่าเป็นรูปแบบการระดมทุนที่ต้องมาถึงไทยแน่นอน จึงพยายามทำให้เกิดในสายตาและดูแลได้

ไอซีโอในต่างประเทศที่ไม่ใช่หลักทรัพย์ เช่น FileCoin เพราะออกเหรียญมาเพื่อใช้ในธุรกิจ ส่วนที่ใช่หลักทรัพย์ เช่น Reidao ระดมทุนไปลงทุนอสังหาริมทรัพย์ โดยจะตอบแทนผู้ลงทุนเป็นส่วนแบ่งกำไร และคนที่ลงทุนก็มีสิทธิออกเสียงอีกราย คือ Lykke ให้คนซื้อเหรียญมีสิทธิได้ส่วนแบ่งกำไร มีสิทธิออกเสียง และได้เงินปันผล ก็มีความชัดเจนว่า ไอซีโอนี้คือหลักทรัพย์เหมือนหุ้น

ทิพยสุดา กล่าวว่า การกำกับต้องมีผู้ทำหน้าที่ดูแล (พอร์ทัล) ไม่จำเป็นต้องเป็น ก.ล.ต. ปัจจุบันมีผู้เสนอตัว คือ ทีมของ กรณ์ จาติกวณิช โดยการออกไอซีโอต้องทำผ่านพอร์ทัล ซึ่งพอร์ทัลต้องคัดกรองข้อมูลการขอระดมทุน ของผู้ออกไอซีโอว่ามีโครงสร้างเชิงธุรกิจสมเหตุสมผล หรือสุ่มเสี่ยงเข้าข่าย หลอกลวง ก่อนให้ระดมทุนได้ เมื่อระดมทุนไปแล้ว พอร์ทัลต้องตรวจสอบ รหัสแหล่งที่มา (ซอร์สโค้ด) ของสัญญาที่ผู้ออกไอซีโอออกให้กับผู้ระดมทุนว่ารายละเอียดปฏิบัติเป็นไปตามเงื่อนไขที่แจ้งไว้ช่วงระดมทุนหรือไม่

อย่างไรก็ดี พอร์ทัลไม่ต้องคุ้มครองความเสี่ยงให้ผู้ลงทุนกรณีเกิดความ เสียหายเมื่อผู้ออกไอซีโอระดมทุนไปแล้วทำตามแผนไม่สำเร็จ เพราะผู้ลงทุนต้องทำความเข้าใจว่าสตาร์ทอัพที่ระดมทุนมีความเสี่ยงจะล้มเหลว

นอกเหนือจากพอร์ทัลที่สำคัญ อีกกลุ่มที่สำคัญไม่แพ้กัน คือ นักลงทุน เพราะในการออกไอซีโอนักลงทุนมีบทบาทสำคัญเข้าไปแสดงความคิดเห็น สอบถามเพิ่มเติมหลังจากอ่านโครงการระดมทุนที่ผู้ออกไอซีโอนำเสนอมา

สุดท้าย ก.ล.ต. เชื่อว่าหากไทยต้องการมีผู้สร้างนวัตกรรมใหม่ ต้อง มีสิ่งแวดล้อมเอื้อให้คนรุ่นใหม่ทำให้เกิดได้ หากทางการปิดกั้น กลุ่มเหล่านี้จะไป ระดมทุนในประเทศอื่นกันหมดกลาย เป็นเสียโอกาสในไทย ทั้งโอกาสสร้างสตาร์ทอัพและผู้เล่นพันธุ์ใหม่ขึ้นใน ตลาดทุน