9 ปัญหาดราม่าทายาทธุรกิจเอสเอ็มอี

ทีเอ็มบี เอสเอ็มอี เผยผลงานวิจัยดราม่าทายาทธุรกิจ รุ่น 2 ขาดความรู้ ขาดประสบการณ์ ไม่มีอำนาจการบริหารที่แท้จริง และไม่ได้รับการยอมรับ

นายรุจิกร ภาวสุทธิไพศิฐ หัวหน้าเจ้าหน้าที่บริหาร บริหารการตลาดลูกค้าธุรกิจ ทีเอ็มบี กล่าวว่า ทีเอ็มบี เอสเอ็มอี มีการศึกษาพฤติกรรมของลูกค้ากลุ่มผู้ประกอบการเอสเอ็มอีอย่างลึกซึ้ง เพื่อเป็นแนวทางในการให้คำปรึกษาและสนับสนุนให้ลูกค้าผู้ประกอบการเอสเอ็มอีสามารถเติบโต “ได้มากกว่า” (Get MORE with TMB) อย่างยั่งยืน

จากข้อมูล Brand Power of SME Study ปี 2561 พบว่ากว่า 50% ธุรกิจเอสเอ็มอีของไทยบริหารงานโดยทายาทธุรกิจตั้งแต่รุ่นที่ 2 เป็นต้นไป และมีแนวโน้มเติบโตขึ้นกว่า 20% ในเมืองใหญ่ (กรุงเทพฯ และปริมณฑล) ซึ่งผู้ประกอบการเอสเอ็มอีกลุ่มนี้เป็นผู้สร้าง 55% ของจีดีพีของวิสาหกิจขนาดย่อมในประเทศไทย คิดเป็น 2.7 ล้านล้านบาท ถือได้ว่าเป็นรากฐานสำคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจของไทยเป็นอย่างมาก หากผู้ประกอบการเอสเอ็มอีแข็งแกร่ง แน่นอนว่าเศรษฐกิจของไทยก็จะมั่นคงตามไปด้วย

ทั้งนี้ ทีเอ็มบี เอสเอ็มอีร่วมกับบริษัทวิจัยชั้นนำของประเทศไทยที่ได้รับการยอมรับ โดยเป็นการสำรวจทางออนไลน์กับทายาทธุรกิจผู้ประกอบการเอสเอ็มอีในประเทศไทยจำนวน 200 คน ที่ได้เริ่มเข้ามาบริหารงานแล้วอย่างน้อย 6 เดือน และมีรายได้เฉลี่ย 10 – 100 ล้านบาทต่อปี คละประเภทธุรกิจและอุตสาหกรรม ในการค้นหาปัญหาในทุกๆ มุมของทายาทธุรกิจผู้ประกอบการเอสเอ็มอีที่เป็นอุปสรรคในการบริหารงานและการเติบโตของธุรกิจ

ผลจากการสำรวจ ทีเอ็มบี เอสเอ็มอี ได้วิเคราะห์และนำเสนอเป็นบทสรุป “9 ดราม่าทายาทธุรกิจ รุ่น 2 ทางเลือก-ทางรอดของเอสเอ็มอี 4.0” แบ่งเป็น 3 กลุ่มปมปัญหาของทายาทธุรกิจผู้ประกอบการเอสเอ็มอี ดังนี้

ปมปัญหาที่ 1: รากฐานทางธุรกิจ จากการสำรวจพบว่า 36% ของทายาทธุรกิจ เข้ามารับช่วงธุรกิจต่อจากครอบครัว โดยที่ไม่เคยฝึกงานและไม่เคยลองทำงานที่ไหนมาก่อน เมื่อจบการศึกษาก็เข้ามารับตำแหน่งผู้บริหารของบริษัททันที เมื่อรากฐานไม่แน่น ขาด “ประสบการณ์งาน” และ ขาด “ประสบการณ์การบริหารคน” ก็ทำให้บริหารธุรกิจไม่ได้ หรือไม่ราบรื่น

นอกจากนี้ ทายาทธุรกิจมากถึง 34% ไม่เคยได้รับการสอนงาน หรือการเตรียมความพร้อมทางธุรกิจจากรุ่นพ่อแม่ เมื่อไม่มีความรู้ ความเข้าใจ จึงไม่เห็นภาพของอุตสาหกรรมและไม่สามารถบริหารงานได้อย่างมีประสิทธิภาพเพียงพอ

จากการสำรวจพบว่า 43% ของทายาทธุรกิจ อยากมีธุรกิจตามความชื่นชอบและแนวคิดของตัวเอง แต่ทว่าต้องจำใจสานต่อธุรกิจของครอบครัว เมื่อไม่มีใจรัก ก็บริหารธุรกิจอย่างไม่เต็มความสามารถ

ปมปัญหาที่ 2: การบริหารงาน พบว่า 70% ของทายาทธุรกิจ เมื่อได้เข้ามาบริหารงานแล้ว กลับไม่มีอำนาจในการตัดสินใจอย่างเต็มที่ ไม่ว่าจะทำอะไร ต้องขอคำชี้แนะหรือการอนุมัติจากผู้บริหารรุ่น 1 ก่อนเสมอ

ปมปัญหาที่ 3: ความเชื่อมั่นของลูกค้าและคู่ค้า คือปัจจัยสำคัญที่ทำให้คนรุ่นใหม่ดำเนินธุรกิจครอบครัวไปได้อย่างต่อเนื่อง แต่ 38% พบว่าลูกค้าและคู่ค้ายังคงเลือกติดต่อเจรจากับผู้บริหารรุ่น 1 อยู่ และมองข้ามทายาทธุรกิจเสมอๆ จึงทำให้การบริหารความสัมพันธ์กับลูกค้าและคู่ค้าของทายาทธุรกิจ เกิดช่องว่างขึ้น
โดยทายาทธุรกิจ 31% ถูกมองว่าเป็นเด็ก ทำอะไรก็ไม่น่าเชื่อถือ ก็จะถูกประเมินว่าไม่มีความสามารถในการบริหารธุรกิจ และทายาทธุรกิจจะต้องพิสูจน์ต่อไป

นอกจากนี้ เมื่อผู้บริหารรุ่น 1 วางมือ พบว่า 27% ของทายาทธุรกิจต้องเสียลูกค้าให้คู่แข่ง เมื่อผู้บริหารรุ่น 1 วางมือ และทายาทธุรกิจเข้ามารับช่วงต่อธุรกิจ เพราะลูกค้าไม่เชื่อมั่นในการบริหารงานของทายาทธุรกิจ

นอกจากการท้าทายความเชื่อมั่นจากภายนอกบริษัทของทั้งคู่ค้าและลูกค้าแล้ว ทายาทธุรกิจยังต้องเผชิญกับการท้าทายของคนในบริษัท ทั้งพนักงาน เพื่อนร่วมงาน และหุ้นส่วนอาวุโสอีกด้วย โดยพบว่า 85% ไม่ได้รับความไว้วางใจ และถูกท้าทายจากลูกจ้างหรือหุ้นส่วนที่อาวุโสกว่า อีกทั้ง 35% ของพนักงานแสดงความไม่เห็นด้วยทันที ไม่ว่าจะเสนอหรือตัดสินใจอะไร คนที่อยู่มาเก่าก่อนมักจะตั้งแง่ไม่เห็นด้วย แต่ที่หนักกว่าคือ การโดนถามตรงๆ ว่าได้รับการอนุมัติเห็นชอบจากผู้บริหารรุ่น 1 แล้วหรือไม่

ทั้งนี้ จาก 3 กลุ่มปมปัญหา 9 ดราม่าที่พบ ทีเอ็มบี เอสเอ็มอี ได้เสนอแนวทางแก้ไขปัญหาดังกล่าว ดังนี้ ปรับพื้นฐาน ถ้าทายาทธุรกิจขาดประสบการณ์ ก็ควรเริ่มพัฒนาตนเอง โดยเข้าไปศึกษาหาความรู้จากหน่วยงานองค์กรต่างๆ เช่น ทักษะการบริหารจัดการ การบริหารบุคลากร รวมถึงการเสริมสร้างทักษะเฉพาะของแต่ละอุตสาหกรรม ซึ่งเป็นหลักบริหารขั้นพื้นฐานที่ควรรู้ แล้วเสริมด้วยองค์ความรู้ที่ยกระดับความเข้มข้นขึ้น