"คุ้มครองเงินฝาก" เร่งรับมือภัยยุคดิจิทัล

เกียรติศักดิ์ ผิวเกลี้ยง
         
วันที่ 11 ส.ค. 2561 จะเป็นวันครบรอบ10 ปี ของสถาบันคุ้มครองเงินฝาก (สคฝ.) ที่ก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 11 ส.ค. 2551 หลังจากเกิดวิกฤตต้มยำกุ้งของไทยมาเป็นเวลา 10 ปี

วิกฤตเศรษฐกิจต้มยำกุ้งปี 2540 เป็นบทเรียนสำคัญของวิกฤตการเงินไทย เพราะมีการปิดสถาบันการเงิน 56 ไฟแนนซ์ เกิดผลกระทบเป็นวงกว้างกับสถาบันการเงินไปจนถึงธนาคารพาณิชย์จนมีปัญหาที่จะล้มตามมา ทำให้ธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) ต้องออกมาประกาศค้ำประกันเงินฝากและเจ้าหนี้เงินกู้ทั้งจำนวน เพื่อเป็นการเรียกความเชื่อมั่น เนื่องจากขณะนั้นมีกฎหมายคุ้มครองผู้ฝากเงิน

อย่างไรก็ตาม ผลจากการดำเนินการดังกล่าว ทำให้ประเทศเกิดความเสียหายกองทุนเพื่อการฟื้นฟูและพัฒนาระบบสถาบันการเงิน 1.4 ล้านล้านบาท ซึ่งผ่านมา 20 ปี มีการชำระหนี้ไปบางส่วน และยังเหลือความเสียหายที่ยังต้องชำระอีก 9 แสนล้านบาท เนื่องจากเป็นวิกฤตที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน ทำให้เกิดการผิดพลาดจากที่ควรรับประกันแต่ผู้ฝากเงิน แต่มีการไปคุ้มครองเจ้าหนี้เงินกู้ด้วย ทำให้เกิดความเสียหายมาก และมีการวิจารณ์ตามมาว่าอุ้มคนรวยล้มบนฟูก

อย่างไรก็ตาม สคฝ.ก็เกิดขึ้นจากผลพวงของวิกฤตเศรษฐกิจต้มยำกุ้ง ดังกล่าว เพื่อคุ้มครองผู้ฝากเงินในกรณี ที่เกิดวิกฤตการเงินรอบใหม่ อย่างไรก็ตามตลอดหนึ่งทศวรรษที่ผ่านมา สคฝ.ยังไม่ได้รับมือกับวิกฤตการเงินจนถึงขั้นต้องจ่ายเงินชดเชยให้กับผู้ฝากเงิน

ดังนั้น ภารกิจหลักสำคัญในช่วง 10 ปีแรกของ สคฝ. จึงเป็นการเตรียมความพร้อมของ สคฝ. และให้ความรู้กับผู้ฝากเงินให้เข้าใจเพื่อให้เกิดความเชื่อมั่น

นอกจาก สคฝ.ยังได้พัฒนาระบบการดูแลผู้ฝากเงินให้มีความกระชับมากขึ้น มีการแก้ไขกฎหมายเกี่ยวกับการจ่ายคืนให้กับผู้ฝากเงินภายใน 30 วัน หากสถาบันการเงินมีปัญหาและถูกปิด โดยผู้ฝากเงินไม่ต้องยื่นคำขอ จากเดิมที่ต้องมายื่นคำขอ

อีกประเด็นสำคัญในรอบ 10 ปี คือวงเงินการค้ำประกัน ซึ่งเป็นเรื่องละเอียดอ่อนและมักสร้างความตระหนกกับผู้ฝากเงินเสมอ ซึ่งเป็นสิ่งที่ สคฝ.ต้องพยายามทำความเข้าใจกับผู้ฝากเงินว่าไม่ได้รับผลกระทบใดๆ จากการเปลี่ยนแปลงลดวงเงินคุ้มครองเงินฝาก เพราะคนส่วนใหญ่ได้รับการคุ้มครองทั้งหมดอยู่แล้ว

ล่าสุด ในวันที่ 11 ส.ค. 2561 ซึ่งเป็นวันครบรอบ 10 ปี จะมีการลดวงเงินคุ้มครองจาก 15 ล้านบาท เหลือ 10 ล้านบาท/บัญชี/ธนาคาร และในวันที่ 11 ส.ค. 2562-10 ส.ค. 2563 จะลดเหลือ 5 ล้านบาท/บัญชี/ธนาคาร ส่วนวันที่ 11 ส.ค. 2563 เป็นต้นไป จะปรับลดวงเงินในการคุ้มครองเงินฝากเหลือ 1 ล้านบาท/บัญชี/ธนาคาร จะไม่ส่งผล กระทบต่อความเชื่อมั่นของประชาชน ผู้ฝากเงิน เนื่องจากปัจจุบันมีผู้ฝากเงินไม่ถึง 1 ล้านบาท มีสัดส่วน 98.2% ซึ่งเท่ากับผู้ฝากเงินส่วนใหญ่ได้รับการคุ้มครองทั้งจำนวนอยู่แล้ว

นอกจากนี้ กองทุนเงินฝากยังมี วงเงินสะสมถึง 1.2 แสนล้านบาท สามารถรองรับความเสียหายจากสถาบันการเงินที่มีปัญหาและถูกปิดได้ระดับหนึ่งเท่านั้น อย่างไรก็ตามเรื่องการปิดสถาบันการเงินในไทยเกิดขึ้นได้ยาก เนื่องจากหลังวิกฤตการเงินปี 2540 ทาง ธปท.ได้มีการปรับการกำกับดูแลสถาบัน การเงินครั้งใหญ่ ทำให้สถาบันการเงินของไทยมีความเข้มแข็งรองรับวิกฤตจากเศรษฐกิจที่เกิดขึ้นภายในและภายนอกประเทศได้เป็นอย่างดีตลอด 20 ปีที่ผ่านมา

อย่างไรก็ตาม สถาบันการเงินไทย ก็ยังมีความเสี่ยง แม้ว่าจะไม่ใช่ความเสี่ยงจากการปล่อยเงินกู้เกินตัว แต่เป็นความเสี่ยงในรูปแบบใหม่ในยุคดิจิทัล เช่น การโดนแฮ็กเกอร์ล้วงข้อมูลลูกค้า ไม่มีวันนี้ไม่มีความเสียหายกับลูกค้าหรือธนาคาร แต่ในวันหน้าวิกฤตภัยดิจิทัลของสถาบันการเงินจะเป็นเรื่องใหญ่และทำให้เกิดความเสียหายกับธนาคาร

ดังนั้น เมื่อสถาบันการเงินยังมีโอกาสเกิดวิกฤตการเงินจากภัยดิจิทัล ทำให้ สคฝ.จึงเป็นองค์กรการเงินที่มีความจำเป็นในการดูแลผู้ฝากเงินของสถาบันการเงินให้เกิดความเชื่อมั่น ทำให้การขยายตัวเศรษฐกิจขยายตัวได้ต่อเนื่อง

สาทร โตโพธิ์ไทย ผู้อำนวยการ สคฝ. กล่าวในโอกาสครบรอบ 10 ปี ว่าการดำเนินงานก้าวต่อไปของ สคฝ.ในทศวรรษที่ 2 ได้ตั้งเป้าปรับองค์กรให้เป็นองค์กรดิจิทัล ด้วยการนำเทคโนโลยีที่ทันสมัยมาใช้พัฒนาบุคลากรด้านเทคโนโลยีให้มีความเชี่ยวชาญ เพื่อรองรับกับการเปลี่ยนแปลงทุกมิติ สร้างความรู้ความเข้าใจการคุ้มครองเงินฝากกับประชาชน เพื่อให้มีความเชื่อมั่นกับระบบสถาบันการเงิน และไม่อ่อนไหวต่อสถานการณ์วิกฤตการเงินในยุค ดิจิทัลที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว แม้ว่าสถาบันการเงินจะมีการรับมือกับปัญหาดังกล่าวอยู่ตลอดเวลา