posttoday

Mindset ส่งผลอย่างไรต่อการลงทุน

09 กันยายน 2564

คอลัมน์ ห้องความรู้บัวหลวง

พริ้มพัชร จิรบวรพงศา

AFPT™กองทุนบัวหลวง

ปัจจุบันเราได้ยินคนพูดถึงเรื่อง Mindset กันมากขึ้น โดยความหมายของคำว่า Mindset คือ “กระบวนการทางความคิดที่ส่งผลต่อพฤติกรรมต่างๆ ของเรา” ซึ่งกระบวนการทางความคิดนี้ เกิดจากหลายสิ่งประกอบเข้าด้วยกัน ไม่ว่าจะเป็น สิ่งแวดล้อมในการเลี้ยงดู ประสบการณ์ต่างๆ ที่ผ่านเข้ามาในชีวิต รวมถึงความรู้ที่ได้รับจากการศึกษาทั้งหมดเหล่านี้ผสมผสานกลายเป็นกรอบความคิดที่ทำให้เกิดกระบวนการคิด วิเคราะห์ แยกแยะ และนำไปสู่เหตุผลในการตัดสินใจเลือกทุกๆ อย่างในชีวิตของเรา รวมถึงเรื่องเงินๆ ทองๆ ด้วย

Mindset ส่งผลต่อการวางแผนการเงินของเราในทุกด้าน ตั้งแต่วางแผนการออม วางแผนประกัน วางแผนลงทุน และวางแผนเกษียณ ซึ่งถ้าหากเราลองพิจารณาคนรอบตัวก็จะพบว่า แต่ละคนมีกรอบความคิดและทัศนคติเรื่องเงินที่แตกต่างกัน

ยกตัวอย่างเรื่องการวางแผนเกษียณ บางคนมองว่า เป็นเรื่องที่ไกลตัวและเลือกที่จะใช้เงินเพื่อซื้อความสุขในปัจจุบัน ในขณะที่ตัวเราเองมองว่า เป็นเรื่องที่ใกล้ตัวและเลือกที่จะใช้เงินอย่างระมัดระวังมาก โดยแบ่งเงินส่วนหนึ่งไปลงทุนเพื่อคาดหวังให้มีเงินพอใช้จ่ายในช่วงเกษียณ คำถามก็คือ “ใครมี Mindset ที่ไม่ถูกต้อง?” คำตอบของคำถามนี้ ขึ้นอยู่กับ Mindset ของแต่ละคนที่แตกต่างกัน (แน่นอนว่า เรามีแนวโน้มที่จะบอกว่า คนที่มีความคิดคล้ายกับเราคือ คนที่ถูกต้อง)

สมมติว่า เราคิดว่าคนที่เลือกใช้เงินอย่างระมัดระวังมาก คือ คนที่ถูกต้อง และคนที่ใช้เงินเพื่อซื้อความสุขในปัจจุบัน คือ คนที่ไม่ถูกต้อง ความคิดแบบนี้นับว่า เป็น Fixed Mindset คืออะไรก็ตามที่ไม่เหมือนเราเท่ากับผิด แต่หากลองเปิดใจพิจารณา สอบถาม และเรียนรู้ให้รอบด้าน เราอาจพบว่า คนที่ใช้เงินเพื่อซื้อความสุขในปัจจุบันไม่ใช่คนที่ไม่มีความคิด แต่อาจเป็นคนที่มีประสบการณ์ชีวิตที่แตกต่างไปจากเรา เช่น คนในครอบครัว หรือบุคคลอันเป็นที่รักของเขาได้จากไปก่อนวัยอันควร โดยที่ไม่เคยมีโอกาสได้ใช้เงินจากน้ำพักน้ำแรงเพื่อซื้อความสุขในชีวิตก็เป็นได้

ดังนั้น คนกลุ่มนี้จึงมี Mindset แบบสุขนิยม คือ เน้นความสุขในปัจจุบัน สังเกตได้ว่า Mindset ส่งผลกับการความคิด การตัดสินใจและพฤติกรรมของเราเสมอ โดยกลุ่มคนที่ยึดติดกับความคิด ความเชื่อ แบบเดิมๆ ของตัวเอง โดยที่ไม่เปิดใจเรียนรู้สิ่งใหม่ที่แตกต่างออกไป เรียกว่า “Fixed Mindset” เช่น คิดไม่เหมือนเราเท่ากับผิด หรือไม่ต้องวางแผนเกษียณหรอกยังไงก็จากไปก่อนแก่ทั้งนั้น ความคิดแบบ Fixed Mindset มักมีอัตตาเป็นที่ตั้ง โดยเป็นการนำประสบการณ์ของตัวเองมาตัดสินความเป็นไปได้ของทั้งโลก ส่งผลให้ปิดกั้นการเรียนรู้ การพัฒนาตัวเอง รวมถึงมองไม่เห็นโอกาสในการวางแผนการเงิน โดยเฉพาะการลงทุนอีกด้วย

ในโลกของการลงทุน พบว่า นักลงทุนที่ประสบความสำเร็จในการลงทุนส่วนใหญ่มี Mindset ในการลงทุนที่ดี ที่เรียกว่า “Growth Mindset” นั่นคือ การเปิดใจเรียนรู้สิ่งใหม่ รับฟังคำแนะนำจากผู้อื่น กล้าที่จะลงมือทำ และเรียนรู้จากสิ่งที่ผิดพลาด โดยมองว่า เป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการเรียนรู้ รวมถึงยอมรับความแตกต่าง และเชื่อว่าทุกสิ่งมีความเป็นไปได้เสมอ ซึ่ง Growth Mindset สำหรับหลายคนอาจเป็นพรสวรรค์ คือ มีติดตัวมาตั้งแต่แรก ด้วยความโชคดีที่สิ่งต่างๆ เหตุการณ์ต่างๆ รอบตัวส่งผลให้เป็นเช่นนั้น

แต่สำหรับบางคนที่ไม่ได้มี Growth Mindset ติดตัวมาตั้งแต่เกิด ต้องบอกว่า เป็นพรแสวงที่เราสามารถฝึกฝนและพัฒนาตัวเองได้ โดยขอแนะนำ Growth Mindset 3 ข้อที่นักลงทุนควรมี คือ

1) “เงินไม่มากก็ลงทุนได้” เพราะการยึดติดกับความคิดที่ว่า ต้องมีเงินมากๆ ก่อนถึงค่อยเริ่มต้นลงทุนนั้น ทำให้หลายคนเสียเวลารอสะสมเงินก้อนใหญ่ๆ รอไปรอมาไม่ได้ลงทุนเสียที และพอมีเงินก้อนใหญ่ๆ ก็นำไปลงทุนทั้งหมดในครั้งเดียว ทำให้ขาดการกระจายความเสี่ยง ซึ่งถ้าหากไม่เป็นอย่างที่คาดหวังก็อาจส่งผลให้ขาดทุนทั้งจำนวนได้ ดังนั้น แนะนำให้ทยอยลงทุน เพื่อไม่ทิ้งโอกาส ไม่ทิ้งเวลาไปในแต่ละช่วง และได้กระจายความเสี่ยงด้วย

2) “เราสามารถเลือกได้ว่า จะเป็นนักเก็งกำไร หรือนักลงทุนระยะยาว” ในโลกของการลงทุนมีสไตล์การลงทุนให้เลือกหลายอย่าง หลายรูปแบบ ไม่จำเป็นว่า ต้องเป็นนักลงทุนระยะยาวอย่างเดียวถึงจะประสบความสำเร็จในการลงทุน ดังนั้น แนะนำให้เปิดใจเรียนรู้ ลองหาประสบการณ์จากการลงทุนทั้งสองแบบ เพื่อค้นหาว่าสไตล์ไหนเหมาะกับเรามากที่สุด

3) “ไม่มีใครสามารถตัดสินใจลงทุนแทนเราได้ 100%” การลงทุนปัจจุบันมีเครื่องมือลงทุนให้เลือกมากมาย ไม่ว่าจะเป็น กองทุนรวม รวมถึงการใช้เทคโนโลยีเข้ามาช่วย อย่างพวก Robo-Advisor ซึ่งเชื่อว่า หลายคนน่าจะใช้เป็นช่องทางในการฝากผีฝากไข้ แต่ในความเป็นจริง ตัวเราเองก็มีบทบาทที่สำคัญไม่แพ้กัน เช่น การเลือกนโยบายลงทุน การเลือกช่วงเวลาซื้อขาย การตัดสินใจที่จะลงทุนต่อไปหรือไม่ ดังนั้น แนะนำให้เราเรียนรู้อยู่เสมอ และทำความเข้าใจความต้องการ รวมถึงเป้าหมายในการลงทุนของตัวเองอยู่เสมอ