เล่าสู่กันฟัง : สันติศึกษามหาจุฬา ฯ สอนอะไร

โดย อุทัย มณี   

****************

สัปดาห์นี้ขอใช้พื้นที่เล่าเรื่องราวที่กำลังศึกษาอยู่ระดับปริญญาเอก หลักสูตรสันศึกษา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย สักหน่อยว่า สันติศึกษาท่านสอนอะไร

หลักสูตรนี้เกิดขึ้นมาด้วยความร่วมมือกันระหว่างมหาจุฬา ฯ สถาบันพระปกเกล้าและสำนักงานศาลยุติธรรม เป้าหมาย ตรงตัวตามชื่อ คือสร้างความสันติสุขให้เกิดขึ้นในสังคมไทย โดยใช้หลักธรรมง่าย ๆ แต่ปฎิบัติยาก อย่าง “สติ” ในพระพุทธศาสนาเป็นฐานในการขับเคลื่อนสร้างสันติภาพให้เกิดขึ้นทั้งภายในและภายนอก

ตลอดระยะเวลาที่เรียนขอสารภาพบาปเลยว่า “โดดเรียนบ่อย” เนื่องจากหลักสูตรเรียนเฉพาะวันอาทิตย์ เป็นวันหยุดของคนทั่วไปแต่เป็นวันทำงานของผู้เขียนคือ วันเสาร์บันทึกเทปรายการภาคภาษาอังกฤษที่สถานีโทรทัศน์ของมหาจุฬา ฯ ทั้งวัน วันอาทิตย์ภาคบ่าย ก็ต้องไปผลิตรายการสดที่สถานีโทรทัศน์ช่อง 5 อาศัยแว็บไปฟังบรรยายของ พระอาจารย์หรรษา ธมฺมหาโส ผู้อำนวยหลักสูตรสันติศึกษา ในภาคเช้าบ้างตามโอกาสที่เหมาะสม ส่วนใหญ่จึงดูเทปย้อนหลังเอา แล้วก็ส่งการบ้านตามที่พระอาจารย์ท่านสั่งเอาไว้

การเรียนการสอนเน้นวิชาการ เพื่อนำไปสู่วิชาชีพ และวิชาชีวิตคือ ไม่อ่อนและแข็งจนเกินไป สอนให้คิด โดยการนำบุคคลตัวอย่างที่ประสบความสำเร็จในชีวิตมาเล่าสู่กันฟัง

ในด้านวิชาการ อันนี้เป็นเรื่องปกติที่จะมีอาจารย์ด้านสันติศึกษาต้องมาสอน มาบรรยาย ไม่ว่าจะเป็น พล.อ.เอกชัย ศรีวิลาส,นพ.วันชัย วัฒนศัพท์,อาจาย์ถวิลวดี บุรีกุล ,ดร.โคคม อารียา และอีกหลายท่าน

ในด้านวิชาชีพ อันนี้สำคัญตอนนี้หลักสูตรสันติศึกษา กำลังเน้นไปในการ “สร้างสันติภาพลงดิน” การสร้างความมั่นคงทางอาหาร คือ การสร้างสันติภาพภายใน มนุษย์หากมีความหิวโหย จะแสวงหาสันติสุขไม่ได้ มนุษย์หากมีความหิว ใครจะพูดอะไรก็ไม่ฟัง ยกตัวอย่าง ครั้งนี้สมัยพุทธกาล มีบุรุษคนหนึ่งมาฟังธรรม พระพุทธองค์ทรงทราบว่า บุรุษคนนี้กำลังหิว จึงให้คนจัดหาอาหารให้กินก่อนแล้วจึงเทศน์ จึงเข้าใจธรรมได้

ที่สำคัญหลายครั้งหลักสูตรนี้ได้เชิญผู้ที่ประสบความสำเร็จด้านการนำปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาเล่าประสบการณ์ ซึ่งต้องยอมรับว่าแต่ละคนมีวิธีคิดด วิธีทำ ล้วนแต่ก่อให้เกิดสันติภาพภายในและภายนอกได้อย่างแท้จริง อย่างเช่น คุณโจน จันได,พระอาจารย์สังคม ธนปญฺโญ,คนเหล่านี้คือ ในโลกทุนนิยมล้วนประสบความสำเร็จมาแล้ว แต่เมื่อพิจารณาแล้วรู้ว่า มันไม่ใช่สันติภาพ มันไม่ได้มั่นคง เพื่อให้เกิดสันติสุขให้ตัวเองกับครอบครัวได้อย่างแท้จริง จึงหลีกออกจากสังคมทุนนิยมแบบคนเมืองไปทำเกษตรตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ซึ่งปัจจุบันต่างยอมรับว่า เป็นความมั่นคง และยั่งยืนในปัจจัยสี่ได้อย่างแท้จริง

นอกจากนี้หลักสูตรนี้ยังมีเรื่องการเปิดศูนย์ไกล่เกลี่ยภาคประชาชน ที่ มหาจุฬา ฯ วังน้อย และเตรียมขยายไปทั่วประเทศ

สำหรับการอยู่ร่วมกันในสังคมแบบหลากหลายศาสนา หลากหลายวัฒนธรรมในสังคมไทย หลักสูตรนี้ก็ได้เชิญผู้นำศาสนาต่าง ๆ มาบรรยาย มาสัมมนา แลกเปลี่ยนความคิดเห็นกันแบบพี่เป็นน้อง บนผืนแผ่นไทย ซึ่งต่างก็ต้องการสันติสุขเหมือนกัน

เป็นเอาว่า..สัปดาห์นี้มาเล่าการเรียนหลักสูตรนี้ให้ทราบ ปลายเดือนนี้ก็จะเดินทางไปลงพื้นที่จริง ไปดูสันติภาพลงดิน ธรรมะกินได้ หากมีโอกาสจะนำมาเล่าต่อว่าไปเจออะไรมาบ้าง..