พระธรรมทายาท พระนักพัฒนาสร้างเสริมสังคมสุขภาวะ

โดย พระครูปลัดสุวัฒนวชิรคุณ ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดยานนาวา

สองสามวันมานี้นอกจากมีข่าวดีที่สังคมไทยและสังคมโลกได้ร่วมมือร่วมใจช่วยหนูๆ หมูป่า อะคาเดมี่ พร้อมกับผู้ช่วยโค้ช ออกจากถ้ำได้สำเร็จ อันนับว่าเป็นความร่วมมือร่วมใจระดับโลก ก็มีข่าวดีเรื่องดีทางพระพุทธศาสนามาแบ่งปันให้ทุกท่านได้ทราบและอนุโมทนา เรื่องดีข่าวดีที่ว่า คือ เรื่องของพระทำงานเพื่อสังคมในนาม “พระธรรมทายาท”

การอบรมพระธรรมทายาท เริ่มกำเนิดขึ้นเมื่อปี 2524 อันเกิดจากการดำริของ พระพรหมมังคลาจารย์ (ปัญญานันทภิกขุ) วัดชลประทานรังสฤษดิ์ ได้ปรารภเรื่องการเผยแผ่ธรรมะของพระสงฆ์ไทยในการที่จะให้ประชาชนเข้าใจหลักธรรมคำสอนของพระพุทธศาสนาถูกหลัก รู้จักนำมาปฏิบัติใช้ในชีวิตประจำวันเท่าทันยุคสมัย จึงดำริให้จัดอบรมพระนักเผยแผ่เพื่อนำความรู้ไปอบรมคุณธรรมแก่ประชาชน โดยใช้ชื่อว่า “โครงการอบรมพระธรรมทายาท” โดยได้ทำการอบรมมาอย่างต่อเนื่อง ตั้งแต่ปี 2524-2543 รวม 20 รุ่น มีวัตถุประสงค์หลัก ดังนี้

1.เพื่อศึกษาพระพุทธศาสนาให้แจ่มแจ้ง 2.เพื่อนำหลักธรรมคำสอนมาปฏิบัติให้เกิดผล 3.เพื่อเผยแผ่หลักธรรมที่ศึกษาและปฏิบัติอย่างถูกต้องแก่ชาวโลก 4.เพื่อสงเคราะห์และอนุเคราะห์ชาวโลกให้พ้นจากความทุกข์ 5.เพื่อฝึกอบรมพระภิกษุให้เป็นธรรมทายาทที่สมบูรณ์

หลักสูตรอบรมพระธรรมทายาทของวัดชลประทาน รังสฤษดิ์ อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี จัดฝึกอบรมทั้งภาควิชาการ ภาคกรรมฐาน และภาคสนาม ใช้ระยะเวลาอบรมหลักสูตร 70 วัน จากการอบรมตลอด 20 ปีที่ผ่านมา ได้รวบรวมสถิติพระสงฆ์ที่ได้เข้าโครงการธรรมทายาท เพื่อนำข้อมูลมาพัฒนา ปรับปรุง วางแผนการทำงาน เพื่อให้การปฏิบัติศาสนกิจเป็นไปอย่างมีคุณภาพและมีพลังในการทำงานเผยแผ่พระพุทธศาสนา ด้วยการสนับสนุนจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) เครือข่ายพระสงฆ์นักพัฒนา 4 ภาค มูลนิธิสังฆะเพื่อสังคม และวัดชลประทานรังสฤษดิ์ จึงสานต่องานพระธรรมทายาทด้วยโครงการสร้างพระธรรมทายาทนักพัฒนาสร้างเสริมสังคมสุขภาวะ ประกาศสัจธรรม เพื่อเป็นอาจริยบูชาปัญญานันทภิกขุ เพื่อพัฒนาและปรับปรุงหลักสูตร “สร้างพระธรรมทายาทนักพัฒนาสร้างเสริมสังคมสุขภาวะ” โดยอาศัยกรอบแนวคิดการอบรมพระธรรมทายาทที่ผ่านมา

การดำเนินงานโครงการสร้างพระธรรมทายาทนักพัฒนาสร้างเสริมสังคมสุขภาวะ เป็นกระบวนการที่เกิดจากการระดมธรรมพระธรรมทายาทและการพัฒนาหลักสูตรฯ ในการสร้างเสริมสังคมสุขภาวะ โดยอาศัยแนวคิดการอบรมพระธรรมทายาทของพระพรหมมังคลาจารย์ (หลวงพ่อปัญญานันทภิกขุ) ภายใต้เป้าหมายสำคัญ คือ 1.พัฒนาองค์ความรู้ด้านการเสริมสร้างสังคมสุขภาวะที่เหมาะสมสำหรับการเผยแผ่-พัฒนาระบบ กลไกการจัดการเพื่อให้เกิดการเทศนาสั่งสอนเรื่องการสร้างเสริมสุขภาพ 2.การพัฒนาพระธรรมทายาทส่งเสริมสุขภาวะ ที่มีความสามารถปฏิบัติศาสนกิจที่สอดคล้องกับสภาพสังคม สามารถประยุกต์ใช้เครื่องมือที่หลากหลาย แก้ปัญหาสังคมตามบริบทพื้นที่ของตนเอง และสร้างสังคมสุขภาวะอย่างยั่งยืน

โครงการสืบเนื่องมาจะครบ 2 ปีแล้ว มีการดำเนินการทั้งทางวิชาการและการปฏิบัติตามขั้นตอน โดยมีดังนี้ 1.การระดมธรรมโดยธรรมทายาททั่วประเทศรุ่น 1-20 จัดเวทีพูดคุยชี้แจง เตรียมการร่วมกับเครือข่าย จัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ เพื่อวางแผนรวบรวมข้อมูล ระดับภูมิภาค 5 ภาค ภาคเหนือ ภาคกลาง ภาคอีสาน ภาคใต้กรุงเทพมหานครและปริมณฑล และจัดทำข้อมูลของพระธรรมทายาท 2.จัดเวทีระดมธรรม ธรรมทายาทสืบสาน ปณิธานปัญญานันทภิกขุระดับภาค ทำการค้นหา คัดเลือกพระธรรมทายาทต้นแบบ 5 ภาค 3.จัดทำหลักสูตรพระนักพัฒนาธรรมทายาทส่งเสริมสุขภาวะ มีการระดมธรรมถอดบทเรียนพระธรรมทายาท รุ่น 1-20 ใน 5 ภาค รวม 106 รูป ประชุมคณะกรรมการเพื่อจัดทำหลักสูตร 5 ภาค และผลิตสื่อสิ่งพิมพ์

4.ฝึกอบรมพระธรรมทายาทเพื่อเสริมสร้างสังคมสุขภาวะ ด้วยหลักสูตรพระธรรมทายาทเพื่อสร้างสังคมสุขภาวะ ฝึกภาคทฤษฎีและภาคสนาม ลงพื้นที่ปฏิบัติการเทศน์สอนและทำกิจกรรมร่วมกับชุมชนและโรงเรียน 5.เผยแผ่ผลงานของพระธรรมทายาทต้นแบบ 106 รูป ทางสถานีวิทยุโทรทัศน์โลกพระพุทธศาสนา เฉลิมพระเกียรติฯ WBTV 6.สนับสนุนและพัฒนากลไก การบริหารจัดการหลักสูตรพระนักพัฒนาธรรมทายาท โดยสนับสนุนและพัฒนากลไกการพัฒนาพระธรรมทายาทระดับภาค และระดมธรรมสรุปบทเรียน ขับเคลื่อนทุกภาคส่วนอย่างเต็มกำลัง

จะเห็นได้ว่างานที่ทางโครงการได้ทำมานั้นได้มาบรรจบกับงานที่มหาเถรสมาคมร่วมกับรัฐบาลในการถวายงานแด่คณะสงฆ์เรื่องการขับเคลื่อนกิจการพระพุทธศาสนาตามแผนยุทธศาสตร์การปฏิรูปกิจการพระพุทธศาสนา ซึ่งคงกล่าวได้ตรงนี้ว่า พระท่านทำงาน ท่านปฏิรูปตัวเองมาก่อนแล้ว ก่อนที่จะได้รับแรงหนุนจากรัฐบาลอย่างเป็นรูปธรรมเช่นในปัจจุบัน ในวันที่ 17 ก.ค.นี้ ที่วัดชลประทานรังสฤษดิ์ จะมีการจัดงานมหกรรม “จุดเทียนปัญญา เพื่อสืบสานปณิธานหลวงพ่อปัญญานันทภิกขุ” ขึ้น ซึ่งได้รับเมตตาจากพระเดชพระคุณพระพรหมวชิรญาณ กรรมการมหาเถรสมาคม เจ้าอาวาสวัดยานนาวา ประธานกรรมการฝ่ายสาธารณสงเคราะห์ของมหาเถรสมาคม เป็นประธานเปิดงานและมอบโล่พระธรรมทายาทต้นแบบ พร้อมมอบเกียรติบัตรแก่ภาคีเครือข่ายที่ร่วมขับเคลื่อนงานพระธรรมทายาทและกล่าวสัมโมทนียกถา ในหัวข้อ “พระธรรมทายาท กับบทบาทสาธารณสงเคราะห์”

ต่อด้วยบรรยายพิเศษ เรื่อง “พระธรรมทายาทกับความมั่นคงของพระพุทธศาสนาในประเทศไทย” โดย ศ.นพ.ประเวศ วะสี ในช่วงบ่ายมีการเสวนาในหัวข้อ “เส้นทางและรูปธรรมการสร้างเสริมสังคมสุขภาวะของพระธรรมทายาท” โดยผู้แทนพระธรรมทายาทในแต่ละภาค

กล่าวได้ว่างานพระพุทธศาสนานั้นพระสงฆ์องค์เณรได้ทำตามกำลังสติปัญญาความสามารถมาอย่างเต็มกำลังตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน โดยได้รับการอุปัฏฐากบำรุงจากญาติโยมอุบาสกอุบาสิกาตลอดมา จนมาถึงยุคนี้ ที่ว่ากันว่าเป็นยุค 4.0 จะทำอะไรก็ต้องมีแผน มียุทธศาสตร์ มีโครงการ ซึ่งจะต้องได้รับความร่วมมือกันทั้งฝ่ายรัฐบาล คณะสงฆ์ อุบาสกอุบาสิกา ร่วมกันเป็นภาคีเครือข่าย ช่วยกันผลักดันคนละไม้ละมือ ก็จะเป็นพลังหมุนล้อแห่งธรรมขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ขับเคลื่อนสังคมให้ก้าวหน้าไปอย่างมีสุขภาวะได้อย่างยั่งยืน