ธรรมะกับน้ำ

โดย พระครูปลัดสุวัฒนวชิรคุณ ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดยานนาวา

เข้าช่วงเทศกาลสงกรานต์ ปีใหม่ไทย หลายคนสนุกสนานกับการเล่นสงกรานต์ รดน้ำดำหัวผู้เฒ่าผู้แก่ ตลอดถึงเล่นน้ำกัน ส่วนใหญ่จะเป็นไปในทางสนุกสนานกันมากกว่า การเข้าวัด ฟังธรรม แห่ดอกไม้ ขนทรายเข้าวัดนั้นปัจจุบันหาได้น้อย หรือแทบจะไม่เห็นประเพณีวัฒนธรรมอันเป็นวิถีของคนสมัยเก่าหลงเหลืออยู่       

อย่างไรก็ตาม ความสนุกสนานรื่นเริงนั้นก็แฝงมาด้วยความอันตรายอันจะเกิดขึ้นกับชีวิตและทรัพย์สิน อย่างน้อยก็พึงมีสติในการเล่นสงกรานต์

เมื่อมีเรื่องของน้ำเข้ามาเกี่ยวข้องกับการเล่นสงกรานต์ วันนี้เลยขอพูดถึง “ธรรมะจากน้ำ” หลายครั้ง ที่พระพุทธเจ้าท่านสอนสาวก ท่านยกตัวอย่างอุปมาอุปไมยจากสิ่งใกล้ตัว โดยเฉพาะเรื่องของธรรมชาติ

ในครั้งหนึ่งพระพุทธองค์ทรงยกตัวอย่างเรื่อง “พยับแดดและฟองน้ำ” ให้สาวกเข้าใจถึงเรื่องความไม่เที่ยงของสิ่งทั้งปวง

เคยทรงสอนเรื่องการสำรวมอินทรีย์ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ โดยยกตัวอย่างสุนัขจิ้งจอกกับเต่า โดยสุนัขจิ้งจอกนั้นหาวิธีจะกินเต่าเป็นอาหาร คอยเฝ้าดูอยู่ตลอด และทุกครั้งที่สุนัขจิ้งจอกเดินเข้าไปหาเต่า เต่าจะหดหัวหางและขา เข้ากระดองทุกครั้งไป สุนัขจิ้งจอกจึงไม่สามารถกินเต่าได้

พระพุทธองค์ทรงอุปมาอุปไมยว่า สุนัขจิ้งจอกนั้นเปรียบเสมือนกิเลส เต่าเปรียบเสมือนมนุษย์ มนุษย์ที่สำรวมอินทรีย์คือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจนั้น กิเลสจะไม่สามารถทำอะไรได้

เรื่องน้ำก็เช่นกัน ถ้าเราได้ลองพิจารณา ธรรมชาติของน้ำนั้นมีอย่างน้อย 3 ลักษณะ คือ เย็น สะอาด และเข้ากับสิ่งอื่นได้ดี หรือเป็นตัวประสานนั่นเอง

ธรรมชาติของน้ำข้อแรกคือเย็น เราควรรักษาใจให้เยือกเย็น โดยเฉพาะช่วงสงกรานต์อากาศร้อนหากมีใครหรือคำพูดของใครมากระทบกระทั่ง ก็ให้เยือกเย็นไม่วู่วาม

ธรรมชาติของน้ำข้อที่สอง คือ สะอาด หากมีสิ่งใดสกปรก เราก็เอาน้ำไปชำระล้างสิ่งนั้นให้สะอาด เพราะฉะนั้นช่วงสงกรานต์นี้ให้ชำระสิ่งที่ไม่ดีในชีวิตของเราออก

ธรรมชาติของน้ำประการที่สาม คือ เข้ากับสิ่งอื่นได้ดี เช่น เวลาผสมปูน น้ำคือตัวประสานระหว่าง ปูน ทราย หิน เข้าด้วยกัน เหมือนชีวิตคู่หรือชีวิตครอบครัว อย่าต่างคนต่างถือดี เดี๋ยวทะเลาะกันไม่เลิก แต่ต้องปรับตัว ปรับความคิดเข้าหากัน ประสานกัน พูดคุยกัน จึงจะเหมือนปูนที่ก่อเป็นผนังบ้านอย่างแข็งแรงแน่นหนาได้เพราะมีน้ำเป็นตัวประสาน

เทศกาลสงกรานต์ปีใหม่ไทยนี้ ขอให้ทุกท่านทำตัวให้เป็นน้ำที่เย็น สะอาด และประสานหัวใจให้มีความสุข ด้วยธรรมะจากน้ำ