แม่กองธรรมตามหาเยาวชนสอบ ธศ.

โดย ส.คนจริง

ได้ยินแม่กองธรรมสนามหลวง พระพรหมมุนี ตั้งคำถามว่า เยาวชนที่อยู่ในวงการศึกษามากถึง 20 ล้านคน แต่เข้าสู่การเรียนการสอนและการสอบบธรรมศึกษาเพียง 2 ล้านคน ส่วนที่เหลือหายไปไหน ซึ่งท่านตั้งคำถามไว้ที่หอประชุมสงฆ์วัดสามพระยา เมื่อวันที่ 23 ส.ค. 2560 ในโอกาสที่บรรยายพิเศษในพิธีมอบโล่ประกาศเกียรติคุณ สำนักเรียนพระปริยัติธรรม แผนกธรรมดีเด่น ปีการศึกษา 2559

ก่อนจะช่วยกันหาคำตอบให้ไปดูบันทึกการบรรยายพิเศษ เมื่อวันที่ 9 ส.ค. 2559 ที่หอประชุมพุทธมณฑล ท่านก็เรียกร้องให้ตามหาเยาวชนที่ยังไม่เข้าสู่ระบบการเรียนการศึกษาธรรมศึกษาอีกนับสิบล้านคน ว่า หายไปไหน โดยแสดงตัวเลขผู้เรียนธรรมศึกษาทั่วประเทศมี ประมาณ 2 ล้านคน มาสอบจริงล้านเศษๆ ถ้าดูตามบัญชีหรือตัวเลขของกระทรวงศึกษาธิการแล้ว เยาวชนของชาติที่อยู่ในระบบการศึกษามากถึง 11-12 ล้านคน แต่มาเรียนมา ฝึกฝนศึกษาหลักธรรมเพียง 2 ล้านคน แล้วที่เหลืออีก 10 ล้านคน หายไปไหน ท่านจึงขอให้ มาช่วยกันตามหาที่หายไปว่าอยู่ที่ไหน

เมื่อปีที่แล้วท่านขอให้ 3 ประสานช่วยกันหา ได้แก่ 1.คณะสงฆ์ โดยเฉพาะระดับเจ้าคณะจังหวัดทั่วประเทศ 2.กระทรวงศึกษาธิการ โดยเฉพาะหน่วยงานที่เกี่ยวกับการศึกษา เช่น สพฐ. อาชีวะและอุดมศึกษา และ 3.สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ โดยเฉพาะส่วนภูมิภาค คือ พศจ.ต้องมาช่วยกัน

ส่วนการบรรยายพิเศษที่ศาลาอบรมสงฆ์วัดสามพระยา เมื่อวันที่ 23 ส.ค. 2560 ไม่ได้เรียกร้องให้ 3 ประสานช่วยกัน หากแต่ท่านบอกว่าขอให้ช่วยๆ กัน

ผู้เขียนอยากช่วยตามหาเช่นกัน จึงมาศึกษาดูว่าที่เยาวชนจำนวนมากไม่ได้เข้าสู่การศึกษาธรรม หรือธรรมศึกษานั้นมีอะไรเป็นปัจจัย

ถามผู้รู้ และอ่านกระทู้ในอินเทอร์เน็ตมีคำตอบไม่ต่างกันมาก คือ ไม่จำเป็น ไม่มีแรงจูงใจ สอบได้แล้วเอาไปทำอะไร

เช่น กระทู้ใน Pantip 3-4 ปีก่อน ว่า มีโอกาสทางการศึกษาอะไรบ้างคะที่การสอบนักธรรมจำเป็น หรือช่วย Support? แล้วต้องสอบผ่านระดับไหนคะ? ปล.ขอบพระคุณที่ตอบล่วงหน้ามากๆ เลยค่ะ

คนแรก ตอบว่า ผมสอบนักธรรมตรีผ่านตั้งแต่ประถม ตอนนี้อยู่มหาวิทยาลัย ยังไม่ได้ใช้อะไรเลยสักอย่าง

คนที่ 2 ตอบว่า พี่สอบนักธรรม ตรี โทเอก ผ่าน ไม่ได้ใช้เหมือนกัน

โรงเรียนมัธยมบังคับให้สอบ ถือซะว่าเรียนรู้หลักธรรมนะ ^^

อีกหลายๆ คำตอบมีลักษณะคล้ายๆ กัน คือสอบ หรือไม่สอบก็ได้ สอบได้ก็ไม่รู้ว่าจะเอามาทำอะไร

นอกจากนั้น ยังพบว่า บางคนยังแยกไม่ออกระหว่างธรรมศึกษากับนักธรรม สรุปว่าไม่มีแรงกระตุ้นที่จะขวนขวายเข้าเรียนเข้าสอบ นอกจากทางโรงเรียนบังคับให้สอบ เช่น ธรรมศึกษาตรี เป็นต้น โดยพระคุณเจ้าสร้างแรงจูงใจ เช่น ตั้งรางวัล สำหรับผู้เรียนและสอบได้ เป็นต้น

ผู้เขียน จึงเสนอว่า แค่ชักชวนให้เรียน หรือขอความร่วมมือจากกระทรวงศึกษาธิการ ยังไม่พอ ควรจะมีแรงจูงใจให้คนอยากเรียน อยากเข้าสู่ระบบมากกว่านี้ เช่น สอบธรรมศึกษาตรีได้ให้มีคะแนนเพิ่มในวิชาคล้ายคลึงกันที่เรียนในโรงเรียนกี่คะแนน สอบนักธรรมศึกษาโท หรือเอก คะแนนในโรงเรียนจะเพิ่มเท่าไร ถ้าระดับอุดมศึกษาก็จัดหน่วยกิตให้ว่า ธรรมศึกษาตรีกี่หน่วยกิต ธรรมศึกษาโท กี่หน่วยกิต และธรรมศึกษาเอกกี่หน่วยกิต แบบนี้น่าจะเป็นแรงจูงใจ

สิ่งสำคัญ ยุคนี้เป็นยุคเรียกร้องให้ปฏิรูปอะไรต่างๆ นานา ถึงเวลาปฏิรูปหลักสูตรการเรียนการสอนและการสอบธรรมศึกษาหรือยัง จึงขอเสนอให้แม่กองธรรมจัดหลักสูตรให้น่าเรียน หรืออยากสอบมากขึ้น เพราะธรรมศึกษานั้นได้กล่าวชื่นชมกันมาว่าจัดสอบเป็นครั้งแรก ตั้งแต่สมัยสมเด็จพระสังฆราช เจ้า กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ ที่ทรงพิจารณาเห็นว่า การศึกษานักธรรมก็เป็นประโยชน์แม้แก่ผู้ที่มิใช่ภิกษุสามเณร โดยเฉพาะในหมู่ข้าราชการครู ดังนั้น คณะสงฆ์จึงอนุญาตให้ครูทั้งหญิงและชายเข้าสอบประโยคนักธรรมชั้นตรีในสนามหลวงได้ โดยได้ตั้งหลักสูตรประโยคนักธรรมสำหรับฆราวาส เรียกว่า "ธรรมศึกษาตรี" ซึ่งประกอบด้วยวิชาที่ต้องสอบเช่นเดียวกันกับหลักสูตรนักธรรมชั้นตรีสำหรับภิกษุสามเณร ยกเว้น วิชาวินัยบัญญัติ ใช้เบญจศีลเบญจธรรม และอุโบสถศีลแทน

ธรรมศึกษาตรี เปิดสอบครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. 2472 ปรากฏว่ามีฆราวาสทั้งชายและหญิงสมัครสอบกันเป็นจำนวนมาก

ปัจจุบัน (พ.ศ. 2560) ผู้สอบนักธรรมชั้นตรี การสอบ 4 วิชา คือ 1.วิชาเรียงความแก้กระทู้ธรรม ใช้หนังสือ พุทธศาสนสุภาษิต เล่ม 1

2.วิชาธรรม ใช้หนังสือ นวโกวาท แผนกธรรมวิภาคและคิหิปฏิบัติ

3.วิชาพุทธประวัติ ใช้หนังสือพุทธประวัติ เล่ม 1-2-3 และปฐมสมโพธิ พระนิพนธ์ สมเด็จพระสังฆราช (ปุสฺสเทว)

และ 4.วิชาวินัยบัญญัติ ใช้หนังสือนวโกวาท แผนกวินัยบัญญัติ, วินัยมุขเล่ม 1

ผู้สอบใช้เวลาสอบเพียง 1 วัน ทุกวิชา ส่วนการเรียนนั้นว่ากันว่าติวไม่กี่ชั่วโมงก็มา สอบได้ บางขณะผู้สอบคิดไม่ออก มีตัวช่วยในห้องสอบอีกต่างหาก สอบผ่านไม่ยาก ยิ่งถ้ามีแรงจูงใจทั้งหลายทั้งปวง ก็สามารถดึงคนเข้าสู่ระบบได้ โดยไม่ต้องถามหาเลยครับ n