พระวิหารวัดราชบพิธฯ

โดย...ส.สต

เมื่อวันที่ 9 ก.พ. 2560 เห็นข่าวไฟไหม้บานประตูพระวิหารหลวงวัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามแล้วใจหาย เพราะมาเกิดก่อนวันสถาปนาสมเด็จพระมหามุนีวงศ์ เป็นสมเด็จพระสังฆราชไม่กี่วััน ส่วนสาเหตุเกิดจากสะเก็ดไฟของช่างซ่อม จึงเบาใจว่าไม่ได้เกิดจากเหตุอื่น

พระวิหารนี้ตั้งอยู่ด้านใต้พระเจดีย์ใหญ่ ข้อมูลประวัติวัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม เล่าว่า พระวิหารรูปทรงเป็นแบบเดียวกับพระอุโบสถทั้งภายนอกและภายใน ต่างแต่ว่าบานประตูและบานหน้าต่างสลักด้วยไม้เป็นลวดลายเครื่องราชอิสริยาภรณ์เท่านั้น

ลายปูนปั้นซุ้มประตูวิหาร

กล่าวกันว่า เดิมประตูและหน้าต่างของพระวิหารนี้เป็นของพระอุโบสถ แต่เมื่อนำเอาบานมุกมาติดที่พระอุโบสถแล้ว จึงได้เอามาไว้ที่พระวิหารและข้อที่แตกต่างจากพระอุโบสถอีกอย่างหนึ่งก็คือ ภายในพระวิหารมีลวดลายเฉพาะที่เพดาน บัวกั้นผนังชั้นล่างและชั้นบน และกรอบประตูหน้าต่างเท่านั้น นอกนั้นผนังเป็นสีขาว ไม่มีลวดลาย

เมื่อบูรณปฏิสังขรณ์วัดครั้งสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ 200 ปี 2525 สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (วาสนมหาเถระ) สมเด็จพระสังฆราชสกลมหาสังฆปริณายก อดีตเจ้าอาวาส โปรดฯ ให้เขียนลายดอกไม้ร่วงที่ผนัง ปั้นตราอุณาโลมตราพระนามย่อ จ ที่ช่องระหว่างหน้าต่าง ปั้นตราแผ่นดินเหนือประตูกลาง เขียนลายรดน้ำหลังบานประตูหน้าต่างทุกบาน เหมือนเช่นเดียวกับพระอุโบสถ พื้นใช้สีชมพูเพื่อให้ตรงกับสีเดิมอันเป็นวันพระราชสมภพในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว 

พระวิหาร

ในพระวิหารมีพระประธานนามว่า พระประทีปวโรทัย ประดิษฐานอยู่บนชุกชี เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัยของเก่าที่ซ่อมขึ้นใหม่ หลังพระประธานเป็นตู้พระไตรปิฎก 3 ตู้ขนาดใหญ่ เป็นพระไตรปิฎกฉบับใบลาน บรรจุอยู่ในกล่องไม้สักทาน้ำมันบ้าง ทาสีบ้าง และมีลวดลายทำด้วยเส้นทองเหลืองฝังลงไปในเนื้อไม้ มีตราของหลวง พระไตรปิฎกเหล่านี้กล่าวกันว่าทางวัดได้รับพระราชทานมาตั้งแต่ครั้งสร้างวัด บางท่านกล่าวว่า อาจเป็นพระไตรปิฎกสมัยรัชกาลที่ 1 ที่ยังเหลืออยู่ ตู้พระไตรปิฎกเป็นของสร้างขึ้นในสมัยพระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ สมเด็จพระสังฆราชเจ้าครองวัด พระองค์ทรงนิพนธ์ถึงเรื่องนี้ไว้ว่า

“เมื่อยุคก่อน หนังสือพระไตรปิฎกใบลานของหลวงรักษาไว้บนการเปรียญ ข้าพเจ้าได้ให้จัดในพระวิหารเตียนแล้ว ระลึกได้ถึงพระราชดำรัสในรัชกาลที่ 5 ว่าพระวิหารสำหรับไว้ประดิษฐานพระไตรปิฎก แล้วหล่อพระเจดีย์ตั้งบนตู้พระไตรปิฎกนั้น ข้าพเจ้าจึงให้ช่างทำตู้เพียงพอตั้งหีบหนังสือพระไตรปิฎกไว้พลางในพระวิหาร แล้วได้นำหนังสือพระไตรปิฎกมาเก็บไว้ในตู้นั้น ทั้งได้ตรวจสอบหนังสือในหีบให้ลำดับเรียบร้อยและมีบัญชีหมายให้หยิบหนังสือคัมภีร์นั้นๆ ได้ง่าย”

ภายในพระวิหารยังกำหนดให้เป็นที่ประชุมมหาเถรสมาคม สมัยที่สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (วาสนมหาเถระ) เป็นองค์ประธานอีกด้วย 

บานประตูวิหาร ลวดลายเครื่องราชอิสริยาภรณ์