แวดวงสงฆ์

การมรณภาพของพระมหาเถระผู้ใหญ่ เช่น สมเด็จพระมหาธีราจารย์ (นิยม ฐานิสสระมหาเถระ) แห่งวัดชนะสงคราม

โดย..ส.วรสุโต

นั้นสร้างความอาลัยให้แก่ผู้ใกล้ชิด และคณะศิษย์เป็นจำนวนมาก คอลัมน์แวดวงสงฆ์ เคยเขียนรับใช้เจ้าพระคุณสมเด็จฯ มาหลายครั้งหลายหน เพราะศรัทธาในความรู้ ความสามารถ ทั้งด้านการเทศนาและการบริหารการคณะสงฆ์ และปฏิปทาแห่งความเป็นสมณะ อีกทั้งเคยฟังพระธรรมเทศนาทุกวันพระในพระอุโบสถวัดชนะสงคราม เมื่อพระคุณท่านดับขันธ์เข้าสู่นิพพาน จึงขอให้ท่านสถิตตามวิมุติคตินั้นเทอญ

ขอบันทึกไว้ว่า เมื่อเจ้าประคุณสมเด็จฯ ดำรงชีพและไม่มีอาการอาพาธ หน้าที่ที่จะต้องปฏิบัติไม่เคยเว้น นอกจากต้องไปในพระราชพิธี คือ แสดงพระธรรมเทศนาในพระอุโบสถทุกวันพระ ในเวลา 09.00 น. เริ่มด้วยให้สมาทานอุโบสถศีล จบแล้วเข้าสู่การแสดงพระธรรมเทศนา หัวข้อพระธรรมเทศนาของพระคุณท่านนั้น ไม่เคยเปลี่ยน นั่นคือ ขยะวะยะ ธัมมา สังขารา อัปปมาเทน สัมปาเทถะ กล่าวถึงความไม่ประมาท เป็นอุเทศในเบื้องต้น จากนั้นจึงใช้เทศนาโวหารเข้าสู่เรื่องต่างๆ ที่จะตักเตือน หรือให้คำสอนแก่ผู้ฟังเพิ่มเติม จบในเวลา 10.30 น. แล้วชักชวนประสกสีกาบำเพ็ญภาวนาประมาณ 58 นาที โดยการตีระฆังเป็นอาณัติสัญญาณ ในการเริ่มต้นและในเวลาสิ้นสุด จากนั้นท่านแผ่เมตตาแก่สรรพสัตว์ แผ่พระราชกุศลถวายแด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถพระบรมวงศานุวงศ์ และอธิษฐานจิตให้ประเทศชาติมีความเจริญก้าวหน้าและมั่นคงสถาพร ประชาชนอยู่เย็นเป็นสุข อย่าอยู่ร้อนนอนทุกข์ ให้มีสุขภาพกายใจสมบูรณ์ จบภายในเวลา 10.45 น. จากนั้นรับเครื่องไทยทานที่ประชาชนจำนวนมากถวาย จนกระทั่งถึงเวลาฉันเพล คือเวลา 11.00 น.

สมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์ วัดปากน้ำฯ ที่เป็น 1 ในพระเจ้า 5 พระองค์ ของอาจารย์ น.อ.แย้ม ประพัฒน์ทอง ที่สอนบาลีประโยค 89 ได้แสดงพระเทศนาในงานศพสมเด็จพระมหาธีราจารย์ โดยกล่าวถึงเจ้าประคุณสมเด็จฯ ตอนหนึ่งว่า เจ้าประคุณสมเด็จฯ นั้นได้เจริญรุ่งเรืองได้เป็นเจ้าอาวาสวัดชนะสงครามนี้ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2508 จนถึงปัจจุบันนี้ปี พ.ศ. 2554 ก็เป็นเวลาถึง 46 ปี ท่านเจ้าประคุณสมเด็จฯ ได้ดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดชนะสงครามถึง 46 ปี และเมื่อได้ดำรงอยู่ในตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดนั้น ท่านเจ้าประคุณสมเด็จฯ ได้ปรับปรุงเปลี่ยนแปลงแก้ไขเสริมสร้างวัดชนะสงครามนี้ อย่างที่ท่านทั้งหลายได้เห็นในปัจจุบันนี้ ท่านทั้งหลายวัดชนะสงครามในสมัยก่อนไม่เหมือนอย่างนี้เป็นอีกรูปหนึ่ง แต่มาในสมัยท่านเจ้าประคุณสมเด็จฯ ดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาสได้เปลี่ยนแปลงแก้ไขปรับปรุงก่อสร้างบูรณะสวยงามเหมือนดังที่ปรากฏในบัดนี้ และท่านเจ้าประคุณสมเด็จฯ นอกจากจะเป็นเจ้าอาวาสแล้วยังดำรงตำแหน่งทางคณะสงฆ์อีกหลายๆ ตำแหน่ง เป็นกรรมการมหาเถรสมาคม เป็นเจ้าคณะใหญ่หนกลาง เป็นคณะผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช และในกรรมการอื่นอีกหลายๆ ตำแหน่ง ท่านเจ้าประคุณสมเด็จฯ นับว่าเป็นพระมหาเถระ เป็นนักปกครองชั้นเยี่ยม ที่เจ้าประคุณสมเด็จฯ ดำรงตำแหน่งต่างๆ นั้น เป็นเจ้าคณะใหญ่หนกลางจะต้องดูแลปกครองคณะสงฆ์ในหนกลางนี้เป็นจำนวนมาก ท่านเจ้าประคุณสมเด็จฯ ที่อาตมาบอกว่า เป็นนักปกครองชั้นเยี่ยมและชั้นยอด ด้วยเจ้าประคุณสมเด็จฯ มีหลักการปกครองอยู่ 4 ประการด้วยกัน การปกครอง 4 ประการ คือ 1.สำนึกในหน้าที่ 2.ทำความดีอย่างถูกต้อง 3.ยกย่องและสรรเสริญ 4.ประพฤติเกินต้องลงโทษ อันนี้เป็นหลักการปกครองของท่านเจ้าประคุณสมเด็จฯ

วันนี้เป็นวันพระราชทานเพลิงศพสมเด็จพระมหาธีราจารย์ ที่เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส เวลา 17.30 น.