เปิดชงงบ3โครงการฉาว ที่มามติศาลรัฐธรรมนูญ8:1 พิเชษฐ์ก้นร้อน

ที่มาของการร้องเรียน

มติศาลรัฐธรรมนูญครั้งนี้สืบเนื่องมาจากนายภัณฑิล น่วมเจิม และ ส.ส. รวม 121 คน ยื่นคำร้องต่อศาลรัฐธรรมนูญ เพื่อพิจารณาวินิจฉัยตามรัฐธรรมนูญ มาตรา 144 วรรคสาม โดยอ้างว่านายพิเชษฐ์ เชื้อเมืองพาน ในฐานะรองประธานสภาฯ เป็นผู้ให้ความเห็นชอบและเสนอของบประมาณของสำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร 3 โครงการ ประจำปีงบประมาณ 2568 และเสนอของบประมาณซ้ำอีกครั้งในงบประมาณปี 2569 ซึ่งผู้ถูกร้องมีส่วนเกี่ยวข้องโดยตรงหรือโดยอ้อมในการใช้งบประมาณดังกล่าว

กำหนดการชี้แจงต่อศาล

หลังจากศาลรับคำร้องไว้พิจารณา ได้แจ้งให้ผู้ร้องทราบและส่งสำเนาคำร้องให้ผู้ถูกร้อง นายพิเชษฐ์ เชื้อเมืองพาน ต้องยื่นคำชี้แจงแก้ข้อกล่าวหาต่อศาลภายในวันจันทร์ที่ 23 กรกฎาคม 2568 และจะไม่มีการขยายระยะเวลาในการยื่นชี้แจง เพื่อให้ศาลรัฐธรรมนูญพิจารณาวินิจฉัยให้แล้วเสร็จภายใน 15 วัน นับตั้งแต่วันที่ศาลมีมติรับคำร้อง

พฤติการณ์อันน่าสงสัยเกี่ยวกับการของบประมาณ

สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎรถูกจับตามองเป็นพิเศษในช่วงการพิจารณางบประมาณปี 2569 หลังจากนายภัณฑิล น่วมเจิม ส.ส. กรุงเทพฯ พรรคประชาชน ได้อภิปรายชี้ให้เห็นถึงความผิดปกติและการใช้จ่ายงบประมาณอย่างสุรุ่ยสุร่ายในหลายโครงการ โดยเฉพาะอย่างยิ่งโครงการใหม่ขนาดใหญ่ 15 โครงการ วงเงินรวมกว่า 3,500 ล้านบาท ซึ่งได้รับการจัดสรรอนุมัติ 10 โครงการ คิดเป็นงบประมาณเกือบ 1,000 ล้านบาท

ตัวอย่างโครงการก่อสร้างขนาดใหญ่ในปี 2569 ที่เป็นข้อสังเกต ได้แก่:

• โครงการพัฒนาระบบภาพยนตร์ 4D งบประมาณ 180 ล้านบาท
• โครงการปรับปรุงไฟส่องสว่างห้องประชุมสัมมนา B1-B2 งบประมาณ 117 ล้านบาท
• โครงการปรับปรุงห้องประชุมงบประมาณ งบประมาณ 118 ล้านบาท
• โครงการติดตั้งระบบแสงสีเสียงประจำห้องจัดเลี้ยงขนาดใหญ่ 1,500 ที่นั่ง งบประมาณ 99 ล้านบาท
• โครงการปรับปรุงศาลาแก้ว งบประมาณ 113 ล้านบาท
• โครงการปรับปรุงพิพิธภัณฑ์รัฐสภา งบประมาณ 99 ล้านบาท (ครม. อนุมัติ 40 ล้าน)
• โครงการปรับปรุงฉากหลังบัลลังก์ประธานสภา งบประมาณ 133 ล้านบาท (ครม. ไม่อนุมัติ)
• โครงการที่จอดรถ งบประมาณ 4,284 ล้านบาท (ครม. ไม่อนุมัติ)
• โครงการจัดทำคลังแสงอาวุธยุทธภัณฑ์และระบบบริหารจัดการด้านอาวุธสำหรับเจ้าหน้าที่ตำรวจสภา งบประมาณ 24 ล้านบาท (ครม. ไม่อนุญาต)
   

ข้อกังวลเกี่ยวกับโครงการก่อสร้างที่จอดรถมูลค่า 4.6 พันล้านบาท

โครงการก่อสร้างอาคารที่จอดรถใต้ดินของสภา มูลค่ารวมกว่า 4,600 ล้านบาท เป็นหนึ่งในประเด็นที่ถูกตั้งคำถามมากที่สุด แม้คณะรัฐมนตรีจะยังไม่อนุมัติงบประมาณก่อสร้างในปีนี้ แต่ผู้บริหารสภากลับเร่งดำเนินการเข้าสู่กระบวนการออกแบบและเปิดประมูลแล้ว โดยมีการโอนงบประมาณที่เหลือจากโครงการอื่นมาใช้เป็นค่าจ้างออกแบบ 105 ล้านบาท ซึ่งเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎรเองก็ยอมรับว่าไม่เคยมีการโอนงบประมาณจำนวนมากขนาดนี้มาก่อน

นอกจากนี้ กระบวนการประกวดราคาโครงการออกแบบที่จอดรถก็มีความเร่งรัดผิดปกติ มีการเปิดยื่นข้อเสนอเพียง 10 วัน และมีผู้ร้องเรียนว่าอาจเข้าข่ายส่อทุจริต ยิ่งไปกว่านั้น กลุ่มกิจการร่วมค้าที่ชนะการประกวดยังมีประวัติการรับงานโครงการของรัฐแล้วเกิดปัญหาหลายครั้ง เช่น ถูกยกเลิกสัญญาหรือส่งมอบงานล่าช้า

ความผิดปกติของโครงการอบรมสัมมนาและการกระจุกตัวของงบประมาณ

โครงการประเภทอบรมสัมมนาก็เป็นอีกจุดที่ถูกตั้งข้อสังเกต เนื่องจากมักถูกใช้โดยไม่คุ้มค่า และมีตัวชี้วัดที่ไม่ชัดเจน โดยเฉพาะใน "แผนยุทธศาสตร์พัฒนาและเสริมสร้างการเมืองในระบอบประชาธิปไตย" ที่ได้รับงบเพิ่มขึ้นถึง 6 เท่าในระยะเวลา 3 ปี (ปีงบประมาณ 2567 ได้ 135 ล้านบาท, ปีงบประมาณ 2568 ได้ 358 ล้านบาท, ปีงบประมาณ 2569 ได้ 864 ล้านบาท) ซึ่งมีโครงการอบรมสัมมนามูลค่าหลายร้อยล้านบาท

"โครงการแจกเงิน" ที่ส่อขัดกฎหมาย

ก่อนการจัดทำงบประมาณปี 2568 มีที่ปรึกษาของรองประธานสภาฯ ได้เสนอโครงการ 4 โครงการ วงเงิน 443 ล้านบาท โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อ "แจกเป็นทุน" และ "งบประมาณสนับสนุน" ให้ประชาชนโดยตรง ซึ่งฝ่ายข้าราชการได้ทักท้วงว่าการดำเนินการดังกล่าว ขัดต่อรัฐธรรมนูญ กฎหมาย และระเบียบต่างๆ เนื่องจากกฎหมายไม่ได้ให้อำนาจสภาในการทำโครงการประเภทแจกเงิน และรูปแบบการเขียนโครงการก็ผิดแบบฟอร์ม

แม้จะมีการทักท้วง แต่คณะที่ปรึกษารองประธานสภาฯ ก็ยังคงพยายามผลักดันโครงการ โดยแก้ไขให้เป็นโครงการที่อยู่ในอำนาจหน้าที่ของสำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร (เช่น โครงการสัมมนา) และเสนอขอ 3 โครงการ วงเงิน 350 ล้านบาท ในปี 2568 แม้จะถูก ครม. ตัดเหลือ 83 ล้านบาท แต่ก็มีการกดดันจนได้งบเพิ่มเป็น 178 ล้านบาทในที่สุด

การกระจุกตัวของโครงการในพื้นที่เลือกตั้ง

เมื่อได้รับงบประมาณมาแล้ว มีการตั้งคณะกรรมการดูแลทั้ง 3 โครงการ โดยนายพิเชษฐ์และ สส. พรรคเดียวกันจากจังหวัดเดียวกันเข้ามาเป็นกรรมการของโครงการ ซึ่งจากการตรวจสอบเอกสารพบว่าคำขอโครงการทั้ง 3 โครงการ

โดยเฉพาะโครงการพัฒนาศักยภาพเยาวชน โครงการส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชน และโครงการส่งเสริมบทบาทของสตรี มีการกระจุกตัวของคำขอมาจากจังหวัดเชียงรายเป็นพิเศษ โดยเฉพาะในเขตเลือกตั้งของรองประธานสภาฯ

นอกจากนี้ ยังพบว่าเอกสารคำขอส่วนใหญ่ถูกพิมพ์ออกมาจากไฟล์เดียวกัน มีการเว้นช่องว่างให้กรอกเพียงชื่อ ที่อยู่ วันที่ และลายเซ็น โดยวันที่เขียนคำขอและลายมือก็คล้ายกัน

การโยกงบประมาณที่ไม่ชอบมาพากล

มีการพบข้อมูลเพิ่มเติมว่า งบประมาณที่ขอมาจัดสัมมนาไม่ได้ตั้งใจจะนำมาจัดสัมมนาทั้งหมดตั้งแต่แรก โดยรองประธานสภาฯ คนเดิมมีดำริที่จะของบประมาณสำหรับโครงการฝึกอบรมกองเกียรติยศของตำรวจรัฐสภา 3.5 แสนบาท และได้สั่งให้ โยกงบจากโครงการพัฒนาศักยภาพเยาวชน ที่ตั้งไว้สำหรับสัมมนามาใช้แทน ซึ่งวิธีการโยกงบประมาณเช่นนี้เป็นวิธีเดียวกับการโยกงบเหลือใช้มาใช้ในโครงการออกแบบอาคารที่จอดรถมูลค่า 105 ล้านบาท โดยอาศัยระเบียบของสภาฯ โดยไม่ต้องผ่าน ครม. และกระบวนการของบประมาณปกติ

มีการพบเอกสารหลายฉบับที่ขอโยกงบจากโครงการสัมมนาเหล่านี้ไปใช้ในโครงการก่อสร้างและปรับปรุงภูมิทัศน์ของอาคารรัฐสภา โดยรองประธานสภาฯ คนเดิมได้แสดงออกถึงความเป็นเจ้าของงบประมาณเหล่านี้

ดังนั้น การที่ผู้บริหารจากฝ่ายการเมืองแสดงออกถึงความเป็นเจ้าของงบประมาณ อาจเข้าข่ายเป็นการกระทำที่ผิดกฎหมาย ซึ่งนายภัณฑิลจะรวบรวมหลักฐานยื่นต่อ ป.ป.ช. และศาลรัฐธรรมนูญต่อไป

ในสถานการณ์ที่เศรษฐกิจประเทศกำลังเผชิญความท้าทาย การใช้จ่ายงบประมาณแผ่นดินควรเป็นไปอย่างโปร่งใสและมีประสิทธิภาพสูงสุด

รัฐสภาในฐานะสถาบันหลักที่ต้องตรวจสอบฝ่ายบริหาร ควรเป็นแบบอย่างในการบริหารงบประมาณอย่างรอบคอบและคำนึงถึงประโยชน์สาธารณะเป็นสำคัญ