ธนาคารชุมชนเกิดเสียที

เรื่อง...ณ กาฬ เลาหะวิไลย

โค้งสุดท้ายของรัฐบาลดูเหมือนว่าจะมีการเร่งสารพัดงานต่างๆ ที่คั่งค้าง

ล่าสุดคือการประกาศผลักดัน ร่าง พ.ร.บ.สถาบันการเงินประชาชน เข้าสู่สภานิติบัญญัติแห่งชาติ เพื่อออกเป็นกฎหมายภายในรัฐบาลชุดนี้

หรือพูดง่ายๆ ว่า ต่อไปจะเกิดธนาคารชุมชนขึ้นมาอย่างจริงจัง

ธนาคารชุมชนจะมีลักษณแตกต่างจากธนาคารพาณิชย์ทั่วไป เนื่องจากเกิดขึ้นจากชุมชนให้ชุมชนดูแล การกู้ยืมก็ให้คณะกรรมการเป็นผู้ตัดสิน และใช้คนในชุมชนเป็นผู้ค้ำประกัน

แนวคิดธนาคารชุมชนมุ่งไปที่การแก้ปัญหาความยากจน หนี้สินคนจน โดยมี กรามีน แบงก์ (Grameen Bank) ของบังกลาเทศ เป็นตัวอย่างที่ประสบความสำเร็จระดับโลก

กรามีน แบงก์ ตั้งขึ้นมาเมื่อปี 2519 โดย มูฮัมหมัด ยูนุส ไม่ได้หวังเพื่อทำธุรกิจการเงินหากำไร แต่ต้องการบรรเทาปัญหาความยากจน การเข้าถึงแหล่งเงินทุนของคนชนบทในบังกลาเทศ

การดำเนินงานของ กรามีน แบงก์ ประสบความสำเร็จอย่างมาก เป็นวิธีการใหม่ในการต่อสู้กับความยากจน เป็นรูปแบบใหม่ของการทำธุรกรรมการเงิน ให้คนในชุมชนดูแลบริหารงานกันเอง ค้ำประกันโดยคนในชุมชน มุ่งช่วยเหลือคนยากจนให้เข้าถึงแหล่งทุน

สำหรับบ้านเรามีการตั้งสถาบันการเงินในชุมชนมานานแล้วเช่นกัน อาทิ ในรูป ธนาคารหมู่บ้าน ตามแนวพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9

แต่ธนาคารหมู่บ้านดังกล่าวยังมีไม่ใช่นิติบุคคลตามกฎหมาย เป็นการที่ชุมชนตั้งขึ้นมาและดูแลกันเอง

ดังนั้น หากร่าง พ.ร.บ.สถาบันการเงินประชาชนผ่านสภา ก็จะเป็นการรองรับให้เกิดธนาคารชุมชนอย่างแท้จริง

เท่ากับว่ากองทุนหมู่บ้าน 8 หมื่นแห่ง กองทุนออมทรัพย์ต่างๆ อีก 3 หมื่นแห่ง มีเงินออมรวมกันไม่น้อยกว่า 2 หมื่นล้านบาท ที่มีความพร้อมก็สามารถยกระดับเป็นธนาคารชุมชน

ตามเป้าหมายคาดว่าจะมีการตั้งธนาคารชุมชนในทุกตำบลทั่วประเทศที่มีอยู่ 8,000 แห่ง

ชาวบ้านในชุมชนจะสามารถกู้เงินจากธนาคารชุมชนแบบไม่จำกัด ขึ้นอยู่กับกรรมการ โดยใช้หลักการชุมชนเป็นผู้ดูแลชุมชนและให้คนในชุมชนค้ำประกันกันเอง

ธนาคารของรัฐ อาทิ ธนาคารออมสิน จะเป็นพี่เลี้ยงให้กับธนาคารชุมชนและเชื่อมโยงระบบการดำเนินงานเข้าด้วยกัน

อาทิ ธนาคารชุมชนจะทำหน้าที่เหมือนเป็นแบงก์กิ้งเอเย่นต์ให้กับธนาคารออมสินในการทำธุรกรรมทางการเงินรับเงินฝาก ปล่อยกู้ รับชำระค่าน้ำ ค่าไฟ โอนเงิน

ขณะเดียวกันธนาคารออมสินจะสนับสนุนระบบบริหารงาน ระบบซอฟต์แวร์ให้กับธนาคารชุมชน เพื่อบริการคนในชุมชนโดยไม่ต้องเดินทางเข้าเมือง รวมทั้งเป็นเครือข่ายในการแก้หนี้นอกระบบอีกด้วย

นอกจากนี้ยังมีวงเงินสนับสนุนสินเชื่อองค์การการเงินชุมชน สินเชื่อเสริมอาชีพให้กับชุมชนด้วย

ธนาคารชุมชนที่รอกันมานาน ในที่สุดก็เกิดสักที

มาช้าก็ยังดีกว่าไม่มาเสียเลย