ผู้เหนือกว่าเอไอ

โดย..มะกะโรนี 

กรณีที่อัตราการเกิดประชากรลดลง ค่านิยมการเรียนให้มีปริญญาเข้าทำงานที่ถดถอย และอีกหลายเหตุผลที่กำลังเป็นวิกฤตที่ชัดเจนขึ้นๆ จนกลายเป็นสัญญาณเตือนให้มหาวิทยาลัยบางแห่งต้องเร่งปรับตัว โดยเฉพาะมหาวิทยาลัยเอกชนซึ่งเริ่มปรับจำนวนอาจารย์ผู้สอนให้เหมาะสมกับจำนวนนักศึกษาที่ลดลง

ผลพวงจากประเด็นที่กล่าวมา ยังมีปัญหาอื่นที่ซ่อนตัวอยู่อีกมากมาย โดยเฉพาะผลกระทบที่มีต่อทรัพยากรบุคคล คณะวิชาของมหาวิทยาลัยที่ไม่มีชื่อเสียงเป็นแม่เหล็กดึงดูดผู้เรียนที่เริ่มทยอยปิดตัวให้เห็นนั้น ย่อมหมายถึงการเลิกจ้างผู้สอนที่อาจจะตามมาด้วย

อาจารย์มหาวิทยาลัยนั้น ส่วนใหญ่แล้วมีสถานะเป็นเพียงพนักงาน ตกอยู่ในอาชีพที่ไม่มีความมั่นคง เพราะทำงานด้วยระบบสัญญาจ้าง ทั้งๆ ที่เป็นอาชีพที่เชื่อว่าแต่ละคนต่างลงทุนลงแรงกับงานที่ถนัดมาค่อนชีวิต การปรับตัวไปประกอบอาชีพอื่น อาจจะไม่ใช่เรื่องง่าย แต่หลายคนก็ทำได้ เลิกสอน หันไปทำธุรกิจส่วนตัว ไม่กลับมาประกอบอาชีพเดิมอีกเลย

สิ่งที่เกิดขึ้นย่อมไม่สำคัญเท่ากับว่าการที่ต้องยอมรับว่า หากเกิดขึ้นจริง ในวงกว้าง ประเทศกำลังสูญเสียความสามารถของทรัพยากรบุคคลไปโดยเปล่าประโยชน์หรือไม่?

พักหลังเราได้ยินกันอยู่บ่อยๆ จากผู้ใหญ่ในสายงานนี้ว่า มหาวิทยาลัยต้องปรับตัว ไม่สามารถอยู่แบบเดิมๆ ต้องปรับการเรียนการสอน ผลิตงานวิจัยและนวัตกรรมต่างๆ ให้ตอบสนองภาครัฐและเอกชน รวมถึงความต้องการของคนรุ่นใหม่ที่สนใจเลือกเรียนสาขาที่จบแล้วมีงานทำ

แต่เอาเข้าจริง พบว่า คุณภาพชีวิตของอาจารย์ในมหาวิทยาลัยจำนวนมาก ตกอยู่ในสถานะที่แย่กว่าครูสอนโรงเรียนประถม มัธยมเสียอีก หากยังบากหน้าอยู่ในอาชีพนี้ต่อไป โดยไม่หวั่นค่าตอบแทน ต้องพึ่งพาสถานะทางบ้านเอื้ออำนวยให้อยู่ในอาชีพนี้ได้ ทำงานเพื่อเอากล่อง ไม่ใช่เงิน

แม้จะตั้งใจว่าอยากได้กล่องมากกว่าเงิน อย่าได้หวังว่าจะได้อยู่กับงานง่าย ต้องไม่ลืมว่ากำลังเผชิญหน้าอยู่กับอะไร โลกที่ก้าวขาไปสู่ปี 2020 ซึ่งกำลังทอดทิ้งอีกหลายอาชีพลงไปทุกวัน เพราะหุ่นยนต์ปัญญาประดิษฐ์ หรือเอไอ (Artificial Intelligence Robot) จะเข้ามาแย่งงาน

นักศึกษายุคใหม่ ซึ่งจะสู้เอไอได้ ต้องสามารถแก้ปัญหาซับซ้อน มีความสร้างสรรค์และความละเอียดอ่อน สามารถคิดเชิงวิพากษ์ ตีความข้อมูลดิบออกมาเป็นวิธีอธิบายที่น่าสนใจได้ เอไอนั้นอาจวิเคราะห์และคำนวณได้อย่างแม่นยำ แทบจะไร้ข้อผิดพลาด แต่มันก็ไม่สามารถมีภาวะผู้นำที่สร้างแรงบันดาลใจในการทำงานให้คนอื่นๆ ได้ แน่นอนว่ายังมีคุณสมบัติอีกมากมายที่ถูกคาดหวังจากผู้สอน

ทั้งหมดเป็นภาระงานที่อาจจะอยู่นอกเหนือจากสาระความรู้ที่สอน แน่นอนว่าความรู้ในสาขาที่เชี่ยวชาญเองต้องขวนขวายหาสิ่งใหม่ๆ อยู่ตลอดเวลา จะมีเรื่องไหนล้าหลังหรือผิดพลาดไม่ได้

คุณสมบัติที่ว่า ทำให้งานสอนนักศึกษาถูกคาดหวังหลายๆ เรื่องอย่างมากมาย ใครที่คิดสอนแบบคร่ำครึยืนหน้าชั้น อ่านพาวเวอร์พอยต์ให้นักศึกษาฟัง คงจะอยู่บนเส้นทางนี้ได้ยากอย่างแน่นอน

น่าแปลกนะครับ สิ่งที่ถูกคาดหวังจากคณาจารย์ทุกสาขานั้นมีคุณสมบัติที่น่าเหลือเชื่ออย่างที่สุด การสอนจะเป็นอย่างไรไม่อาจทราบได้ เพราะส่วนใหญ่แล้วไม่ได้ตามไปดูกันถึงห้องเรียนห้องบรรยายกันหรอกครับ

เอาเป็นว่า แม้จะไม่มีการกำหนดคุณสมบัติอย่างเป็นทางการ อาจารย์ที่จะข้ามไปสู่ยุคใหม่ได้ ต้องมีความสามารถเหนือชั้นกว่าเอไอขึ้นไปอีก หมายความว่า ต้องรู้มากกว่ากูเกิล เล่าสิ่งที่สอนได้น่าสนใจกว่ายูทูบ ต้องว่องไวและมีชั้นเชิงดราม่าที่เหนือกว่าเฟซบุ๊ก และยอมรับค่าจ้างในราคาสินค้าออนไลน์