ระเบิดเวลาสังคมชรา

โดย..ณ กาฬ เลาหะวิไลย

รัฐบาลกำลังตั้งรับกับสังคมผู้สูงอายุเต็มที่ด้วยหลากหลายมาตรการ

ที่เรียกเสียงเฮให้กับบรรดาข้าราชการประจำก็คือการยืดเวลาเกษียณอายุจาก 60 ปี ไปเป็น 63 ปี 

วิธีการก็จะต่ออายุเกษียณเป็น 3 ช่วง แต่ช่วงห่างกัน 2 ปี โดยให้ยืดเกษียณได้ 1 ครั้ง จนครบ 6 ปี

ตัวอย่างเช่นในปี 2563 การเกษียณอายุจะอยู่ที่ 61 ปี ในปี 2565 เกษียณที่อายุ 62 ปี และในปี 2567 เกษียณที่อายุ 63 ปี

นอกจากข้าราชการประจำแล้ว ในส่วนของลูกจ้างเอกชนก็มีการขยับรับมือสังคมผู้สูงวัยในเรื่องเงินบำนาญชราภาพของกองทุนประกันสังคม

ในปี 2557 เป็นปีแรกที่เริ่มจ่ายบำนาญชราภาพสำหรับคนที่อายุเกิน 55 ปี โดยจะมีผู้ประกันตนมีสิทธิได้รับบำเหน็จกว่า 1.3 แสนคน เป็นเงินกว่า 4,700 ล้านบาท และภายในปี 2587 หรือ 30 ปีข้างหน้า กองทุนชราภาพจะอยู่ในภาวะติดลบ

ข้อเสนอที่กำลังถกเถียงกันก็คือ การยืดเวลาการรับเงินบำนาญจาก 55 ปี ก็ขยายเป็น 60 ปี พร้อมๆ กับการเพิ่มอัตราเงินที่จ่ายเข้ากองทุนจาก 750 บาท/เดือน เป็น 1,000 บาท

แต่ทว่ามาตรการทั้งหมดดูแล้วไม่รู้จะรับมือกับสังคมผู้สูงวัยได้หรือไม่

ประเด็นสำคัญที่เป็นพื้นฐานคือบรรดาข้าราชการประจำ ลูกจ้าง หรือคนทำงาน มีเงินเก็บไม่เพียงพอกับการใช้จ่ายหลังเกษียณอายุ

ลักษณะนิสัยมีสลึงพึงบรรจบให้ครบบาท เก็บออมเอาไว้ใช้ยามยาก ถูกทำลายไปอย่างราบคาบ กลายเป็นการส่งเสริมให้เอาเงินในอนาคตมาใช้เป็นเงินในปัจจุบัน

หรือพูดง่ายๆ ก็คือเกิดกระบวนการรณรงค์ให้คนเป็นหนี้ มากกว่าให้คนเก็บออม หรือให้ลงทุน

หันไปดูรัฐสวัสดิการที่จะเข้ามาอุ้มชู ดูแลคนแก่ที่ไม่มีเงินก็ไม่เพียงพอต่อภาวะการดำรงชีพ ไม่ว่าจะเป็นค่าใช้จ่าย การรักษาพยาบาล ฯลฯ

สภาพสังคมเครือญาติเกื้อกูลกันที่เคยมีในอดีตก็กำลังถูกทำลายลงเรื่อยๆ กลายเป็นสังคมโดดเดี่ยว ต่างคนต่างอยู่ 

ภาคการเกษตรที่เคยอุ้มชู เลี้ยงปากเลี้ยงท้องให้พออยู่พอกินกันไปในช่วงสูงวัย ในยุคนี้ไร่นาสาโทก็หายหดไปเรียบร้อย

ที่สำคัญวิกฤตการณ์ครั้งใหญ่กำลังจะมาเยือนกับบรรดาผู้ใช้แรงงาน ลูกจ้างทั้งหลาย จากการ Disruptive เปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยี ที่ทำให้ธุรกิจใหญ่น้อยล้มหายตายจาก

คนในช่วงวัยทำงานกำลังเสี่ยงกับภาวะตกงาน ไม่ว่าจะอายุ 30 หรือ 50 ปี

การตกงานในช่วงที่กำลังสร้างตัว เป็นหนี้สิน ไม่ได้เก็บออมเอาไว้ เป็นระเบิดที่กำลังก่อตัว ในจังหวะที่เรากำลังก้าวเข้าสู่ยุคสังคมผู้สูงอายุ  

สภาพสังคมผู้สูงอายุของบ้านเราจึงมองแล้วน่ากังวล 

ทุกปีในช่วงสงกรานต์ กำหนดให้วันที่ 13 เม.ย. เป็นวันผู้สูงอายุแห่งชาติ เป็นวันแห่งรอยยิ้มและเสียงหัวเราะจากการได้กลับบ้าน พร้อมหน้าพร้อมตาในครอบครัว 

แต่ไม่รู้ว่าวันผู้สูงอายุในอนาคตข้างหน้าจะมีบรรยากาศเช่นไร

จากสภาพแก่แล้วจน ไม่มีเงินพอใช้ที่จะขยายวงไปทั้งเมือง