อัศจรรย์แผ่นดินไทย

โดย...ณ กาฬ เลาหะวิไลย

ปรากฏการณ์ที่น่าประหลาดใจเกิดขึ้นมาเมื่อไม่นานนัก

คงจำกันได้ว่า ตั้งแต่ต้นปีสภาพดินฟ้าอากาศดูเหมือนจะไม่เป็นใจ ความร้อนปกคลุมไปทั่วประเทศ จนเกิดภาวะ ร้อนจัด แล้งจัด จนทำให้เกิดความหวั่นเกรงว่า น้ำท่าจะไม่พอใช้

แต่แล้วจู่ๆ ฝนก็ตกลงมาชนิดที่ไม่เคยเกิดขึ้นมากนัก

นั่นคือ ฝนตกทุกพื้นที่พร้อมๆ กันหมด ตั้งแต่ภาคใต้ ภาคกลาง ขึ้นไปถึงภาคเหนือ ตกทั่วประเทศ

ที่สำคัญฝนยังมาเร็วกว่าปกติ โดยน่าจะเริ่มเดือน มิ.ย. แต่คราวนี้แค่ต้นเดือน พ.ค. ฝนก็มาแล้ว

ปกติฝนจะตกเป็นภาคๆ ตามแนวฝน โดยเคลื่อนจากภาคใต้มาทางภาคกลาง แล้วจึงขึ้นไปภาคเหนือในช่วงเวลาไล่เลี่ยกัน เนื่องจากได้รับอิทธิพลมาจากลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้

แต่ปีนี้ได้รับอิทธิพลจากลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ ทั้งจากทะเลอันดามัน ทะเลจีนใต้ และอ่าวไทย พัดมาเสริมพร้อมๆ กัน อีกทั้งยังได้รับอิทธิพลจากหย่อมความกดอากาศต่ำ

ทั้งหมดทำให้ประเมินว่าปีนี้น้ำฝนจะมาก โดยเดือน มิ.ย. จะเริ่มน้อยลง และฝนทิ้งช่วงในเดือน ก.ค. แต่เมื่อย่างเข้าสู่ ก.ย.-ต.ค. ฝนจะกลับมาอีกครั้ง และลดปริมาณลงเมื่อเข้าสู่ฤดูหนาวในเดือน พ.ย.

ทางวิทยาศาสตร์อธิบายว่า ฝนที่ตกมาจากปัจจัยสภาพอากาศเอลนินโญ ที่อุณหภูมิผิวน้ำทะเลบริเวณตอนกลางและตะวันออกของแปซิฟิก เขตศูนย์สูตร มีค่าต่ำกว่าปกติ พัดพาผิวน้ำทะเลที่อุ่นจากตะวันออกไปสะสมอยู่ทางตะวันตกมากยิ่งขึ้น ทำให้มีการก่อตัวของเมฆและฝน

แต่จำกันได้ไหมวันที่ฝนเริ่มตก และตกไม่หยุดคือวันอะไร

คำตอบก็คือวันพืชมงคล เมื่อวันศุกร์ 12 พ.ค.ที่ผ่านมา

นี่แหละ ที่น่าแปลกใจ

เพราะวันพืชมงคลเป็นโบราณราชประเพณีตั้งแต่สมัยกรุงสุโขทัย โดยแยกเป็น 2 พิธี

พิธีแรกคือ พืชมงคล เป็นพิธีทำขวัญเมล็ดพืชพันธุ์ต่างๆ เช่น ข้าวเปลือกเจ้า ข้าวเหนียว ข้าวฟ่าง ข้าวโพด ถั่ว งา เผือก มัน เป็นต้น ฯลฯ มีจุดมุ่งหมายที่จะให้เมล็ดพันธุ์เหล่านั้นปราศจากโรคภัย และให้อุดมสมบูรณ์เจริญงอกงามดี

อีกพิธีแรกนาขวัญ เป็นพิธีเริ่มต้นการไถนาเพื่อหว่านเมล็ดข้าว มีจุดมุ่งหมายที่จะให้เป็นอาณัติสัญญาณว่า บัดนี้ฤดูกาลแห่งการทำนาและเพาะปลูกได้เริ่มขึ้นแล้ว

ประเพณีดังกล่าวสืบทอดมาถึงอยุธยา มาถึงกรุงรัตนโกสินทร์ โดยรัชกาลที่ 4 โปรดเกล้าฯ ให้จัดพิธีสงฆ์เพิ่มขึ้นในพระราชพิธีต่างๆ ทุกพิธี ดังนั้น จึงจัดรวมเรียกว่า พระราชพิธีพืชมงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ เพื่อเป็นขวัญ กำลังใจให้ราษฎร ที่ส่วนใหญ่เป็นเกษตรกรมีความมั่นใจในการทำนา อันเป็นอาชีพหลักที่สำคัญของคนไทยที่มีมาแต่ช้านานสืบมาจนปัจจุบัน

ฝนปีนี้ที่มาพร้อมกับพระราชพิธีพืชมงคลก็ยิ่งเป็นสิ่งยืนยันว่า นับตั้งแต่โบราณเป็นต้นมา บ้านเมืองนี้จะร่มเย็น และอยู่รอดปลอดภัย ก็ต้องอาศัยการเกษตร

พ้นจากนี้ก็ผิดทางแน่นอน