ทางรอด

โดย...ณ กาฬ เลาหะวิไลย

การแก้ไขปัญหาราคาสินค้าเกษตร โดยเฉพาะข้าวมีหลากหลายมิติที่ต้องทำ ไม่เพียงแค่เฉพาะการกำหนดเรื่องราคาเท่านั้น

แน่นอนที่สุด การเพิ่มผลผลิตต่อไร่รวมถึงการปลูกข้าวที่ได้ราคาดี เป็นสิ่งที่จำเป็นต้องกระทำในระดับไร่นา

ที่อยากจะยกตัวอย่างเป็น โครง การธัญโอสถ ของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

โครงการดังกล่าวจะเริ่มจากปรับปรุงพันธุ์ข้าวโดยเน้นพันธุ์ข้าวที่เสริมภูมิคุ้มกัน เช่น ข้าวสีนิล (ข้าวเจ้าหอมนิล) ที่มีสารต้านอนุมูลอิสระสูง ข้าวไรซ์เบอร์รี่ ข้าวที่มีธาตุเหล็กสูงดัชนีน้ำตาลปานกลาง เช่น ข้าวสินเหล็ก

ส่วนชาวนาในเขตชลประทาน มีการปรับปรุงพันธุ์ข้าวหอมนาชลประทาน ปิ่นเกษตร+4 ที่รวมยีนกว่า 10 ตำแหน่งมารวมไว้ โดยมีผลผลิตสูงกว่า 1 ตัน/ไร่ และมีดัชนีน้ำตาลต่ำกว่าข้าวบัสมาติที่มีชื่อเสียงของอินเดีย

ข้าวหอมปิ่นเกษตร+4 จึงเป็นพันธุ์ข้าวที่มีเอกลักษณ์ของผลิตภัณฑ์ที่โดดเด่นเป็นที่ต้องการของผู้บริโภค

และสำหรับพันธุ์ข้าวที่เริ่มมีชื่อเสียงโด่งดัง เช่น ไรซ์เบอร์รี่ ที่เป็นข้าวกล้องคุณภาพดี ธาตุอาหารสูง เหมาะสำหรับการปลูกในพื้นที่ที่มีความเย็นแถบภาคเหนือ

ราคาข้าวไรซ์เบอร์รี่ขายได้ถึงเกวียนละ 2.6 หมื่นบาทขึ้นไป ขณะที่ข้าวพันธุ์ปกติจะขายได้ในราคาต่ำกว่านี้ แม้จะมีโครงการประกันราคาแล้วก็ตามที

โครงการธัญโอสถจึงเป็นการยกระดับการผลิตข้าวไปสู่สินค้าระดับพรีเมียม สร้างมูลค่าเพิ่มให้กับชาวนา

อย่างไรก็ตาม การปลูกข้าวตามโครงการธัญโอสถจำเป็นต้องใช้การเพาะปลูกแบบเกษตรอินทรีย์หลีกเลี่ยงสารเคมี หรือยาปราบศัตรูพืช เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม

ปัจจัยสำคัญก็คือชาวนาต้องมีความอดทน

ช่วงที่ผ่านมาข้าวเกษตรอินทรีย์ถูกทำลายไป จากโครงการรับจำนำข้าวในราคาสูงๆ ทำให้ชาวนาหันไปปลูกข้าวระยะสั้นเพื่อเร่งเข้าโครงการรับจำนำ

เมื่อคณะทหารประกาศชัดเจนจะเลิกประชานิยมในโครงการรับจำนำข้าว หนทางที่จะยกระดับความเป็นอยู่ของเกษตรกร ก็คือการเร่งส่งเสริมให้ปลูกข้าวคุณภาพสูงให้มากขึ้น สนับสนุนงบประมาณลงสู่โครงการเหล่านี้เพื่อขยายพันธุ์ ขยายพื้นที่เพาะปลูก

ขณะเดียวกันต้องสนับสนุนการแปรรูป อาทิ ข้าวไรซ์เบอร์รี่ สามารถนำรำปลายข้าวมาพัฒนาให้เกิดมูลค่าเพิ่มมากยิ่งขึ้น โดยกำไรจะเพิ่มขึ้นอีก 4-5 เท่าตัว

ทางรอดของชาวนาจึงอยู่ที่การยกระดับการผลิต สร้างมูลค่าเพิ่มอย่างจริงจัง

ราคาไม่ใช่ทางออกของชาวนา

แต่คุณภาพคือคำตอบสุดท้ายอย่างแท้จริง