พลังงานกลับทิศ

โดย...ณ กาฬ เลาหะวิไลย

เมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมา ผมหายไปญี่ปุ่นมา 1 สัปดาห์ เพื่อไปดูงานพร้อมๆ กับคณะนักศึกษาหลักสูตรวิทยาการพลังงาน หรือ วพน. รุ่น 3

ญี่ปุ่นเป็นประเทศที่ใช้พลังงานอย่างมหาศาล จากการเป็นประเทศอุตสาหกรรม แต่ญี่ปุ่นไม่มีแหล่งพลังงานในประเทศและใช้พลังงานนำเข้าหลากหลายรูปแบบ โดยเฉพาะมีการนำพลังงานนิวเคลียร์มาใช้

อย่างไรก็ตาม เหตุการณ์โรงงานนิวเคลียร์ระเบิดที่ฟูกุชิมา ทำให้มีการจับตาว่าญี่ปุ่นจะไปทางไหนในเรื่องพลังงานที่หายไป

การเดินทางไปญี่ปุ่นครั้งนี้ จึงได้มีโอกาสไปดูสิ่งที่เรียกว่า Smart City ซึ่งเป็นนโยบายที่รัฐบาลญี่ปุ่นวางเอาไว้และเด่นชัดมากขึ้น

แนวคิด Smart City คือ การลดการใช้พลังงานและส่งเสริมการใช้พลังงานหมุนเวียนที่นำกลับมาใช้ใหม่

รัฐบาลญี่ปุ่นได้ตัดสินเลือกดำเนินโครงการเมืองนำร่องใน 4 เมือง จาก 20 เมือง ที่ได้เสนอชื่อตามลักษณะพิเศษของแต่ละท้องที่

และจุดที่ไปดูงานก็คือ เมืองโยโกฮามา ที่จัดทำโครงการ Yokohama Smart City Project (YSCP) โดยครอบคลุม 3 พื้นที่ ซึ่งมีลักษณะพื้นที่ใช้สอยแตกต่างกัน

ทั้ง 3 พื้นที่ ประกอบด้วย 1.เขตย่านธุรกิจและมีอาคารสูง 2.เขตที่อยู่อาศัยเป็นบ้านเรือน

และ 3.เขตอุตสาหกรรม ที่มีย่านที่อยู่อาศัย โรงเรียน และสถานบริการสาธารณสุขรวมอยู่ด้วยกัน

ถึงแม้ทั้ง 3 เขตจะมีลักษณะแตกต่างกัน แต่ทว่ามีเป้าหมายเหมือนกันคือ การจัดการบริหารการใช้พลังงาน

การบริหารพลังงานจะเริ่มจากหน่วยขนาดเล็กก่อนคือ บ้านที่อยู่อาศัย โดยจะมีระบบบริหารจัดการระดับครัวเรือน หรือ HEMS : Home Energy Management System เข้ามาดูแล เชื่อมโยงการใช้พลังงานในแต่ละบ้าน

ขยายขอบข่ายใหญ่ขึ้นในระดับธุรกิจ อาคารสำนักงาน และที่อยู่อาศัยเป็นตึกสูง จะมีระบบ BEMS : Building Energy Management System ทำหน้าที่คล้ายกับ HEMS

ในเขตโรงงานอุตสาหกรรม จะมีระบบ FEMS หรือ Factory Energy Management System มาบริหารจัดการ

สุดท้ายในระดับชุมชน ที่จะเชื่อมโยงการใช้พลังงานระหว่างบ้านที่พักอาศัย ย่านธุรกิจ ฯลฯ จะมีระบบใหญ่ที่เรียกว่า CEMS : Community Energy Management System มาบริหารในภาพรวม

ทั้งหมดนี้ เพื่อบริหารพลังงานแบบกลับทิศทาง โดยเน้นในส่วนของการใช้ หรือ Demand Side จากเดิมที่มุ่งดูแลเฉพาะการสร้างโรงงานไฟฟ้า หรือที่เป็น Supply Side

ผลที่เกิดขึ้นน่าสนใจอย่างยิ่งและต้องยกยอดไปพรุ่งนี้อีกสักวัน