นากเล็กเล็บสั้น สัตว์เขาดินหมายเลข 3

โดย ปริญญา ผดุงถิ่น 

ตอนที่เจ้าหน้าที่เขาดิน “คุณหมี” พาผมมาถึงบ่อของนากเล็กเล็บสั้น (Asian Small-clawed Otter) ก็เป็นช่วงท้ายๆ ของการทัวร์ถ่ายรูปสัตว์เขาดิน อากาศหรี่โรยแล้ว

ฝูงนากเล็กกำลังเล่นน้ำต่อสู้กันพัลวันเป็น “สิงคลี” (เดาะภาษาเก่าแก่ที่เคยเห็นจาก “เพชรพระอุมา” แปลว่าอะไรผมยังไม่รู้เล้ย 555) เท่าที่เดินดูสัตว์เขาดินมาจนแทบครบรอบ ไม่มีสัตว์ชนิดไหนจะร่าเริง ซุกซน แสดงพฤติกรรมสนุกกับชีวิตเท่านากเล็กเล็บสั้นอีกแล้ว

เมื่อประกอบกับมันเป็นนากไซส์มินิ ตัวเท่าๆ แมว และมีหน้าตาที่น่ารักสไตล์แมวน้ำ โดยที่ผมเองก็เป็นครั้งแรกที่ได้เห็นตัวจริงของมัน

นากเล็กเล็บสั้นจึงคว้าตำแหน่ง “สัตว์เขาดิน หมายเลข 3” จากผมไปครองสบายๆ

พอแยกย้ายกับคุณหมี สิ่งแรกที่ผมทำด่วนแข่งกับเวลา คือรีบย้อนกลับมาที่บ่อนากเล็กเล็บสั้นอีกรอบ เนื่องจากตอนแรกนั้นถ่ายภาพออกมาไม่ได้ดังใจ ต้องแจ้นมา “ซ่อม” ด่วนก่อนจะมืด

พวกนากก็ยังมันส์อยู่กับการต่อสู้ในน้ำเหมือนเดิม ผมดูแล้วสภาพแสงเหี่ยวๆ เช่นนั้น จะถ่ายสปีดสูงๆ ให้ได้ภาพนากคมกริบ แลเห็นน้ำกระเซ็นเป็นเม็ด คงไม่ไหวแน่ เลยถ่ายไปตามปกติ ตัวนากจะไหวจะเบลอ ก็ได้อารมณ์ไปอีกแบบ

ก่อนจะมีวันนี้ ผมเคยซุ่มหาข้อมูลของนากเล็กเล็บสั้นมาพอสมควร เคยอ่านงานของนักวิจัยสัตว์ป่าไทยทั้งที่ห้วยขาแข้ง และฮาลา-บาลา เจตนาก็ไม่ได้ซับซ้อนอะไรหรอก ผมอยากถ่ายรูปนากเล็ก ไม่ว่าจะด้วยมือ หรือ Camera Trap

ข้อมูลที่ได้มานั้น ระบุตรงกันว่านากเล็กเล็บสั้นหายาก และก็เจอตัวได้ยากเข้าไปใหญ่ เนื่องจากมันเป็นสัตว์ที่มักออกหากินกลางคืน

อีกทีก็มีเพื่อนแจ้งมาว่า เจอฝูงนากเล็กเล็บสั้นตอนกลางวัน ในป่าแก่งกระจาน ผมก็ไปด้อมๆ ย่องๆ ตามพิกัดที่ได้รับมาอยู่ 2-3 หน แต่ก็ไม่โชคดีแบบเขา

นากเล็กเล็บสั้นจัดเป็นนากที่ตัวเล็กที่สุดในโลก โดยบรรดานากที่มี 4 ชนิดในไทยอีก 3 ชนิด ล้วนแต่เป็น “นากใหญ่” สถานภาพระดับโลกปัจจุบันคือ Vulnerable หรือเสี่ยงสูญพันธุ์

ปัจจัยคุกคามหลักตามที่เป็นข้อมูลจากต่างประเทศก็คือ การสูญเสียถิ่นอาศัย จากการตัดไม้ทำลายป่า และการทำการเกษตร ตลอดจนโดนกำจัดทิ้งโดยตรง ในฐานะสัตว์ศัตรูของบ่อเลี้ยงปลา

ทั้งที่นากเล็กเล็บสั้นก็เป็นสัตว์ที่ปรับตัวเก่ง เอาตัวรอดเก่ง อยู่ได้ในสภาพธรรมชาติที่หลากหลาย ทั้งในป่าและนอกป่า แต่ก็ยังเก่งไม่พอหรอก เมื่อเทียบกับคน

แต่สำหรับข้อมูลการคุกคามในไทย กลับมีเรื่องการถูกจับมาขาย ลองกูเกิลดูก็ได้ จะเห็นเรื่องของการซื้อขาย หรือเลี้ยงนากเล็ก เป็นหัวข้อยอดฮิตในวงการค้าขายและเลี้ยงสัตว์ป่า

ซึ่งบ่องตง ผมก็งงว่าพวกผีเปรตนี่ มันช่างหาตัวสัตว์ป่ากันได้เก่งฉิบหาย นึกย้อนกลับมาที่ตัวผมเอง ถ้าหากต้องทุ่มเทเอาจริงเอาจัง เพียงแค่ให้ได้เห็นตัวจริงนากเล็กเล็บสั้นในธรรมชาติ ก็ยังคิดอยู่ว่าจะทำได้สำเร็จหรือไม่ หรือถ้าสำเร็จ ต้องผลาญเวลาและทรัพยากรมากขนาดไหน?

ก็ได้แต่ฝากความหวังไว้กับชุด “เหยี่ยวดง” ชุดอะไรต่อมิอะไรของกรมอุทยานฯ ไล่ตามเบาะแสของพวกผีเปรตนักค้าสัตว์ป่าให้ทัน และตามตอแยไปเรื่อยๆ

เพราะถึงผมจะได้เห็นนากเล็กเล็บสั้นในเขาดินแล้วก็ตาม ก็ยังอยากให้เห็นพวกมันสุขสบายดี มีสวัสดิภาพในธรรมชาติด้วย