พฤติกรรมผิด พูดเท็จในที่ทำงาน

โดย ทายาท ศรีปลั่ง

ความหมายศีลข้อที่ 4 คือ การเว้นจากเท็จหรือมุสา หมายถึงไม่เป็นความจริงการกล่าวเท็จจึงหมายถึงการพูดไม่จริง หรือพูดปด ให้ผู้อื่นเข้าใจผิด โดยมุสาวาท มีองค์ประกอบ 4 ประการดังต่อไปนี้

1.เรื่องไม่จริง

2.เจตนาจะพูดเรื่องไม่จริงนั้น

3.ความพยายามที่เกิดจากเจตนานั้น

4.ผู้อื่นรับรู้เรื่องไม่จริงนั้น

ศีลข้อนี้หมายรวมถึงการเขียนหนังสือที่เป็นเท็จ หรือแสดงอาการให้ผู้อื่นเข้าใจผิดจากความเป็นจริง การสาบานหรือหลอกล่อให้คนอื่นเชื่อในคำเท็จการทำมารยา แกล้งป่วยหรือทำกลอุบายหลอกลวง หรือหลอกล่อให้ผู้อื่นหลงเชื่อ

หลักการพิจารณา ศีลข้อที่ 4 มีวัตถุประสงค์ให้รักษาประโยชน์ของกันและกันด้วยความจริง ไม่เเบียดเบียนกันด้วยวาจา ไม่ส่อเสียดเว้นจากการพูดมุสา ไม่พูดคำหยาบและพูดเพ้อเจ้อไร้ประโยชน์ ควรพูดแต่วาจาที่จริงมีประโยชน์และถูกเหมาะกับเวลา

ตัวอย่างพฤติกรรมละเมิดศีล ในพระไตรปิฎก พระพุทธเจ้าตรัสเล่าว่า เป็นกรรมเก่าทำไว้ในหลายชาติในอดีตดังนี้ในชาติหนึ่ง พระองค์เกิดเป็นนักเลง ชื่อ "ปุนาลิ" ได้กล่าวตู่ (ใส่ร้าย) พระปัจเจกพระพุทธเจ้าพระนามว่า "สุรภี" ว่าทำผู้หญิงท้อง ตายจากชาตินั้น บาปกรรมส่งผลให้ไปเกิดอยู่ในนรกนานแสนนานเสวยทุกขเวทนาอย่างแสนสาหัส เกิดมาในชาตินี้ แม้จะได้ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้าแล้ว เศษกรรมที่ยังหลงเหลืออยู่ ก็ส่งผลให้พระองค์มาถูกนางสุนทริกา กล่าวตู่ว่าพระองค์ได้ร่วมรักกับนางจนตั้งครรภ์ เป็นต้น

ความหมายในที่ทำงาน เมื่อนำศีลข้อที่ 4 นี้มาปรับใช้กับการทำงานคือ ควรพูดสุภาพพูดความจริงและเป็นประโยชน์พระพุทธเจ้า ทรงสอนให้พูดความจริง และเป็นประโยชน์เรียกว่าสัมมาวาจา ควรใช้อย่างมีปัญญา รู้กาลเทศะรู้เวลาและสถานที่และบุคคลเป็นการพูดเพื่อนทำไปสู่ความสำเร็จและประสบความสำเร็จในการทำงานได้

ตัวอย่างพฤติกรรมละเมิดศีลในที่ทำงาน กล่าวไม่จริง

o พนักงาน ต้องการขายสินค้าให้กับลูกค้า จึงโกหกเรื่องราคาต้นทุน เช่น ผมขายขาดทุนนะเนี่ย แต่ไม่เป็นความจริง

o พนักงานต้องการขายสินค้าของตนเองแล้วไปกล่าวว่าสินค้าของคู่แข่งไม่มีคุณภาพเท่าของตน

o พูดจริงบ้างแต่พูดไม่จริงเยอะกว่าจริง

o การสร้างเอกสารเท็จนำมาเบิกจ่าย การตกแต่งงบการเงิน

พูดจาดูถูกหยาบคาย (ไม่สุภาพ)

o พูดจาเพ้อเจ้อ พูดไม่ได้คิด พูดส่อเสียด

o การพูดจาหยาบคาย พูดจริงแต่คนอื่นเสียหายจากความจริงนั้น

o พูดเกี่ยวกับความผิดทั้งๆ ที่คนนั้นได้รับผลของความผิดไปแล้ว

o พูดเกี่ยวกับแฟนเก่าของเพื่อนให้ภรรยาของเพื่อนฟัง

การไม่รักษาสัญญา

o พนักงานพูดจาผัดวันประกันพรุ่งจนงานไม่เสร็จตามที่สัญญาไว้ ทำให้เกิดผลกระทบต่อความเชื่อมั่นของลูกค้าและหัวหน้างาน

แรงจูงใจในการผิดศีลข้อที่ 4 บางครั้งอาจจะมีเหตุการณ์ที่ โกหกแล้วคิดว่าถูกต้องเพื่อช่วยเหลือองค์กรหรือผู้อื่นแต่บางครั้ง ผลลัพธ์ที่ได้อาจเป็นเพียงแค่ระยะสั้นๆ แต่เกิดผลที่ร้ายแรงกว่าใน ระยะยาว

วิธีป้องกันการผิดศีลข้อที่ 4 การส่งเสริมให้หลีกเลี่ยง เช่น การพูดให้กำลังใจ แนะนำ ส่งเสริม แนะนำทางแก้ไขให้พูดในทางสร้างสรรค์ การ feedback ต้องไปให้ถึงตัวผู้ฟังโดยไม่ผ่านบุคคลที่ 3 การเงียบเวลาเราไม่พอใจก็เป็นอีกวิธีหนึ่งที่เราจะสามารถหลีกเลี่ยงการใช้วาจาที่หยาบคายแทนได้

บางหน่วยงานมีการจัดฝึกอบรม Talent หัวหน้างาน ในเรื่อง Team Building และจัดให้มีพระเทศน์ โดยยกตัวอย่างการส่งเสริมในเรื่องของการพูดจาหรือการป้องกัน หลีกเลี่ยงไม่ให้เกิดการทำผิดในศีลข้อที่ 4 ซึ่งจะส่งผลทำให้องค์กรน่าอยู่มากขึ้นไปอีก และส่งเสริมและสนับสนุนให้พนักงานมีการเจริญสติอย่างสม่ำเสมอ