Angel Investor

วิทัย รัตนากร รองผู้อำนวยการธนาคารออมสิน

ในช่วงที่ผ่านมาเริ่มมีการพูดถึง Angel Investor ที่ภาครัฐพยายามสนับสนุนให้เกิดขึ้นอย่างจริงจังในไทย เพื่อให้มีบทบาทลงทุนในธุรกิจ Startup มากขึ้น เนื่องจาก Startup ยังมีปัญหาการได้รับเงินร่วมลงทุนจากกองทุน Venture Capital (VC) ซึ่งมีแล้วจำนวนมาก ทั้งที่มีผู้สนับสนุนหลักจากธนาคารพาณิชย์และธนาคารของรัฐ หรือบริษัทเอกชนขนาดใหญ่ที่เรียกว่า Corporate Venture Capital ก็ตาม จึงขออธิบายความต่างระหว่าง Angel Investor (Angels) และ VC ให้ท่านผู้อ่านได้เข้าใจกันครับ

Angels ส่วนใหญ่เป็นนักลงทุนอิสระ บุคคลหรือกลุ่มบุคคลที่มีความมั่งคั่งสูง อาจเป็นคนวัยทำงานทั่วไปที่อยากทำธุรกิจ มีเงิน แต่ไม่มีเวลาเริ่มธุรกิจใหม่ๆ หรือผู้ที่อยู่ในวัยเกษียณแต่มีประสบการณ์ด้านธุรกิจ ตลอดจนผู้เคยทำธุรกิจ Startup มาแล้ว ที่อยากใช้เงินส่วนตัวในการลงทุนกับธุรกิจใหม่ๆ หรือเอื้อประโยชน์ให้กับธุรกิจเดิมที่ทำอยู่

การลงทุนของ Angels นั้น ในแง่ของจำนวนเงินในการลงทุนอาจไม่สูงมากนัก ซึ่งอาจร่วมลงทุนเพียงไม่กี่แสนหรือล้านบาทเท่านั้น เพราะจะลงทุนกับ Startup ในระยะเริ่มต้นมากๆ หรือเรียกกันว่าช่วง Seed Funding ซึ่งเป็นช่วงที่ธุรกิจยังไม่มีรายได้ ไม่มีเงินลงทุน ไม่มีลูกค้าหรือผู้เข้ามาใช้บริการและอาจรวมถึงยังไม่รู้สาระสำคัญที่สุดของสินค้าหรือบริการใหม่ที่ตลาดต้องการด้วยซ้ำไป

กล่าวได้ว่า Startup อาจมีเพียงแนวความคิดและความเป็นไปได้ของธุรกิจเท่านั้น การลงทุนในลักษณะนี้จึงมีความเสี่ยงสูงมาก และนักลงทุนจะต้องสามารถรับความเสี่ยงได้สูงกว่าการลงทุนแบบ VC เสียอีก ซึ่งการเข้ามาของ Angels ไม่เพียงให้เงินทุนในการเริ่มต้นทำธุรกิจเท่านั้น แต่ยังให้ความรู้ ประสบการณ์ รวมถึงเครือข่ายธุรกิจที่ตัวเองมีอยู่ ช่วยให้ธุรกิจมีโอกาสประสบความสำเร็จมากขึ้น

โดย Angles จะลงทุนจำนวนน้อยๆ แต่หว่านกระจายในหลายๆ โครงการ และหวังว่าจะมีโครงการใดโครงการหนึ่งประสบความสำเร็จอย่างมาก สามารถชดเชยการขาดทุนจากโครงการอื่นๆ และทำให้กลับมามีกำไรในภาพรวมได้เลย โดยในต่างประเทศนั้น Angel Investment ได้รับความนิยมมานานหลายปี

โดยกลุ่มธุรกิจที่ได้รับการสนับสนุน 3 ลำดับแรก คือ ธุรกิจซอฟต์แวร์ ธุรกิจเกี่ยวกับสุขภาพ และธุรกิจค้าปลีกออนไลน์ จนในปี 2558 สหรัฐมี Angels สูงถึง 2.98 แสนราย และมีมูลค่าการลงทุนเฉลี่ยสูงถึง 2 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐ/ปี เรียกได้ว่า Angels เป็นนักลงทุนคนแรกที่กล้าเข้ามาช่วยธุรกิจ จึงเปรียบเสมือนผู้มอบ "ปีก" ให้ธุรกิจ Startup เติบโตและพร้อมบินขึ้นสู่ท้องฟ้า

ส่วน VC นั้น แม้จะเป็นแหล่งเงินทุนสำหรับ Startup เหมือนกัน แต่จะแตกต่างจาก Angel Investor ในแง่ของแหล่งเงินทุน จำนวนเงินในการลงทุน และจังหวะเข้าลงทุนในธุรกิจ คือ การลงทุนแบบ VC จะอยู่ในรูปของกองทุนที่รวบรวมเงินจากนักลงทุนอื่นแล้วนำมาบริหาร (นำไปลงทุนในธุรกิจ) แตกต่างจาก Angels ที่มักเป็นเพียงเงินจากบุคคล ตระกูลหรือกลุ่มบุคคลไม่กี่รายเท่านั้น ทำให้เม็ดเงินในการลงทุนของ VC จะมีมูลค่าสูงและลงทุนต่อเนื่องในหลายรอบกว่าของ Angels โดยอาจลงทุนตั้งแต่ไม่กี่ล้านบาทไปจนถึง 50-100 ล้านบาท

นอกจากนั้น VC ส่วนใหญ่เน้นลงทุนกับกิจการที่เริ่มมีรายได้เข้ามาบ้างแล้ว และให้ความสำคัญกับจำนวนผู้เข้ามาใช้บริการ เช่น จำนวนลูกค้า จำนวนผู้เข้าเว็บไซต์ หรือจำนวนผู้ดาวน์โหลดแอพพลิเคชั่นและใช้บริการจริง โดยต้องเชื่อว่าสินค้าหรือบริการของ Startup ที่ลงทุนนั้น ได้พัฒนามาจนตอบโจทย์ตามความต้องการของตลาดแล้ว จึงเป็นเรื่องที่ดี หากเราสามารถสนับสนุนให้มีผู้ลงทุนประเภท Angle Investor อย่างจริงจังขึ้นในประเทศไทย เพราะจะสามารถสนับสนุนให้ Startup ที่อยู่ในระยะเริ่มต้นมากๆ ให้ได้รับการร่วมลงทุนจาก Angle Investor และเมื่อกิจการเริ่มพัฒนามากขึ้นก็อาจได้รับการร่วมลงทุนจาก VC ต่อไป

ปัจจุบันธนาคารออมสินก็มีโครงการสนับสนุน Startup โดยจัดตั้ง VC รวม 3 กองทุน มูลค่ารวม 2,000 ล้านบาท เพื่อร่วมลงทุนใน Startup ที่มีศักยภาพสูงหรืออยู่ในกลุ่มที่มีประโยชน์ต่อการขยายเศรษฐกิจประเทศในอนาคต และที่ผ่านมากองทุนได้ร่วมลงทุนไปแล้วในหลายโครงการทั้งที่เป็น Tech Startup และ SMEs Startup ซึ่งผู้ประกอบการหรือ Startup ที่สนใจต้องการให้ธนาคารออมสินร่วมลงทุนสามารถติดต่อได้ที่ธนาคารออมสินทุกสาขานะครับ