ถอดบทเรียนกัดดาฟี

นันทิยา วรเพชรายุทธ

ปัญหาเรื่องนิวเคลียร์เกาหลีเหนือนั้นไม่ใช่เรื่องใหม่ แต่มีมานานนมตั้งแต่สมัยคิมผู้พ่อ หรืออดีตประธานาธิบดี คิมจองอิล จนได้รับเกียรติให้เข้าร่วมทีมเป็น 1 ใน 3 ประเทศอักษะแห่งปีศาจ (Axis of evil) อันประกอบไปด้วย อิรัก อิหร่าน และเกาหลีเหนือ มาแล้วในยุคของอดีตประธานาธิบดี จอร์จ ดับเบิลยู. บุช เมื่อปี 2002

ทว่าภายใต้สถานการณ์ในอดีตและความเข้าใจของคนส่วนใหญ่ก็คือ ตราบใดที่มีพี่ใหญ่ในภูมิภาคอย่าง "จีน" อยู่ ปัญหานี้ก็ไม่น่าจะบานปลายออกไป ปัญหาเกาหลีเหนือจะยังคงมีอยู่เพื่อเป็นกลไกทางการเมืองในภูมิภาคให้จีน และเพื่อให้อุตสาหกรรมค้าอาวุธได้ทำเงินกันเท่านั้น

อย่างไรก็ดี ท่าทีของโสมแดงในยุค "คิมจองอึน" ที่เปลี่ยนไปในปัจจุบัน ทั้งแข็งกร้าวขึ้นและคาดเดาไม่ได้มากขึ้น โดยล่าสุดยังคงยั่วยุด้วยการทดสอบขีปนาวุธพิสัยไกลข้ามทวีป (ไอซีบีเอ็ม) เป็นลูกที่สองไปตกใกล้กับเกาะฮอกไกโดของญี่ปุ่นนั้น ทำให้หลายฝ่ายหันมาตั้งคำถามอีกครั้งว่า จะวางใจสถานการณ์นี้ได้จริงๆ หรือ

ซีเอ็นบีซีได้รายงานบทความชิ้นหนึ่งที่น่าสนใจว่า ความดื้อด้านของคิมจองอึนที่จะเป็นมหาอำนาจ (อาวุธ) นิวเคลียร์ในวันนี้ อาจถอดมาจากบทเรียนของอดีตผู้นำลิเบีย "มูอัมมาร์ กัดดาฟี" ที่ถูกโค่นอำนาจและเสียชีวิตระหว่างปฏิบัติการ ไล่ล่าของกองกำลังฝ่ายกบฏในปี 2011

ลิเบียในยุคนั้นปกครองด้วยระบอบเผด็จการกำปั้นเหล็กโดย กัดดาฟี ไม่ต่างอะไรกับเกาหลีเหนือ ลิเบียท้าทายกฎระเบียบปฏิบัติของประชาคมโลกในเกือบทุกด้าน ทั้งเรื่องสิทธิมนุษยชนและการทดลองอาวุธทำลายล้างสูง (WMD) โดยไม่สนมาตรการคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจ

แต่แล้วในปี 2003 กัดดาฟีก็ทำในสิ่งที่ไม่มีใครคาดคิดด้วยการยอม ล้มเลิกโครงการพัฒนาอาวุธนิวเคลียร์ พร้อมเปิดบ้านให้ทีมผู้ตรวจสอบจากนานาชาติเข้ามา เพื่อแลกกับการฟื้นความสัมพันธ์ใหม่กับโลกตะวันตกที่นำโดยสหรัฐและยุโรป และการยกเลิกมาตรการคว่ำบาตร

ก่อนที่ในอีก 8 ปีต่อมา กองกำลังพันธมิตรที่นำโดยนาโต้จะเข้ามาแทรกแซงในลิเบีย เพื่อสนับสนุนฝ่ายกบฏโค่นล้มรัฐบาลกัดดาฟีในที่สุด และทำให้กัดดาฟีเป็นผู้นำประเทศคนเดียวเท่านั้นที่เสียชีวิตระหว่างช่วงการลุกฮือของหลายประเทศในคาบสมุทรอาหรับ (อาหรับสปริง)

กั๊วหยู นักวิเคราะห์จากเวอริสก์ เมเปิล ครอฟต์ มองว่าบทเรียน ดังกล่าวถือเป็นความเชื่อโดยพื้นฐานในหัวของคิมจองอึนว่า ทำไมเกาหลีเหนือจึงต้องมีอาวุธนิวเคลียร์ที่ทรงประสิทธิ ภาพเอาไว้ในมือ และเชื่อว่าตราบใดที่ประเทศยังมีสถานะเป็นเอกราชไม่ได้ขึ้นอยู่กับใคร ก็ย่อมมีสิทธิที่จะทำได้

ความทรงจำในช่วงเวลาเพียงไม่ถึง 10 ปีในลิเบีย รวมถึงในอิรัก ที่รัฐบาล ซัดดัม ฮุสเซน ถูกสหรัฐและพันธมิตรเข้าถล่มจากข้อกล่าวหาว่าครอบครอง WMD นั้น เป็นสิ่งที่คน ทั่วโลกยังไม่ลืม และเกาหลีเหนือก็ยังจดจำเป็นตัวอย่างชั้นดีเช่นกัน n