แป๊ะเจี๊ยะ

ดร.รุจิระ บุนนาค[email protected] : @RujiraBunnag

แป๊ะเจี๊ยะ เป็นภาษาจีนแต้จิ๋ว แม้จะเป็นภาษาจีน แต่คนไทยนำคำว่า "แป๊ะเจี๊ยะ" ใช้กันอย่างแพร่หลาย และเข้าใจตรงกันว่าหมายถึง เงินกินเปล่า เงินใต้โต๊ะ ค่าน้ำร้อนน้ำชา สินบน ซึ่งมีหลายความหมาย เช่น เจ้าของที่ดิน/สิ่งปลูกสร้างอาจเรียกเก็บแป๊ะเจี๊ยะจากผู้เช่าเป็นเงินจำนวนหนึ่งที่ค่อนข้างสูงตอนทำสัญญา

ในทางการเมืองการให้แป๊ะเจี๊ยะ เพื่อให้ได้ตำแหน่งดีๆ เป็นเรื่องที่มีมานาน ว่ากันว่าพรรคการเมืองบางพรรคอาจเรียกเงินจากผู้ต้องการตำแหน่งทางการเมือง หรือรัฐมนตรีเป็นจำนวนที่สูงมาก เพื่อหาเงินเข้าพรรค และช่วยเหลือผู้สมัครอื่น

ในวงการสีกากีมีข่าวให้แป๊ะเจี๊ยะเพื่อโยกย้ายตำแหน่ง อดีตสมาชิกสภาขับเคลื่อนการปฏิรูปประเทศท่านหนึ่ง เปิดเผยว่า "ระดับผู้กำกับการ 5-7 ล้านบาท ระดับสารวัตร ราคา 1.5-2 ล้านบาท เป็นราคาตั๋วเด็ก"

แวดวงการศึกษาเช่นกัน แม้การจ่ายแป๊ะเจี๊ยะจะเป็นเรื่องที่ผิด แต่ผู้ปกครองหลายรายอาจต้องจำยอม หรือเต็มใจที่จะให้แป๊ะเจี๊ยะแก่ทางโรงเรียน ซึ่งอาจเรียกว่า ค่าสนับสนุนอุปกรณ์ทางการศึกษา ค่าบูรณะอาคารเรียน ฯลฯ แม้จะเรียกแตกต่างกัน แต่เป็นที่ทราบดีว่าเป็นการแลกกับการที่บุตรหลานได้เข้าศึกษาในโรงเรียนนั้น

เรื่องแป๊ะเจี๊ยะในโรงเรียนเป็นเรื่องที่มีมาหลายทศวรรษแล้ว เป็นที่ทราบดีว่ายิ่งเป็นโรงเรียนที่มีชื่อเสียง แป๊ะเจี๊ยะจะสูงขึ้น ผู้ปกครองแต่ละคนอาจต้องแสดงให้โรงเรียนเห็นว่ามีกำลังสนับสนุนมากเพียงใด เพราะขณะเดียวกันผู้ปกครองรายอื่นอาจมีกำลังสนับสนุนในจำนวนเงินที่เท่ากัน ดังนั้น คนที่สนับสนุนสูงกว่าย่อมได้เปรียบ คล้ายกับการประมูล คนให้ราคาสูงสุดย่อมได้ของไป

ผู้ปกครองจำนวนไม่น้อยคิดว่า การให้แป๊ะเจี๊ยะเป็นเรื่องที่ยอมรับได้ และพร้อมที่จะให้ เพราะถือว่าเป็นเรื่องคุ้มค่า เพื่อแลกกับการที่บุตรหลานได้เข้าศึกษาและมีอนาคตที่ดี แม้แป๊ะเจี๊ยะบางโรงเรียนอาจสูงถึงเจ็ดหลัก ผู้ปกครอง นักเรียน และคนจำนวนไม่น้อยที่คิดว่าโรงเรียนที่มีชื่อเสียงย่อมคัดสรรครู อาจารย์ ที่มีความรู้ความสามารถ มาตรฐานทางการศึกษาของแต่ละโรงเรียนจึงแตกต่างกัน

มีผู้ประเมินว่า แป๊ะเจี๊ยะที่จ่ายให้โรงเรียนต่างๆ ทั่วประเทศแต่ละปี อาจสูงถึงระดับหลายร้อยล้านบาท และอาจแตะที่ระดับพันล้านบาท

ผู้ปกครองบางราย เมื่อให้แป๊ะเจี๊ยะและบุตรหลานได้เข้าเรียนโรงเรียนนั้นแล้ว หากโรงเรียนไม่ได้นำแป๊ะเจี๊ยะไปใช้ในทางการศึกษา หรือไม่ยอมออกใบเสร็จรับเงิน ต้องการเรียกร้องความเป็นธรรมและเร่งให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องตรวจสอบ โดยมีหลักฐานบันทึกทั้งคลิปภาพและคลิปเสียง

ปัจจุบันความก้าวหน้าของเทคโนโลยี ล้ำหน้าไปไกลมาก โทรศัพท์มือถือ กระดุมเสื้อ ปากกา แว่นตา นาฬิกา ล้วนเป็นอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ขนาดเล็กสามารถบันทึกภาพและเสียงในการสนทนาได้ ใครผิดใครถูกต้องเป็นไปตามขั้นตอนของกฎหมาย

เรื่องคลิปแป๊ะเจี๊ยะโรงเรียนดัง ต้องฟังความทุกฝ่าย พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี ได้สั่งการให้กระทรวงศึกษาธิการสอบสวนในเรื่องนี้ และหากเป็นจริง ต้องไปดูว่าจะลงโทษได้หรือไม่ ท่านได้กล่าวว่า การแก้ไม่ให้มีการเรียกรับเงิน (แป๊ะเจี๊ยะ) ต้องพัฒนาให้ทุกโรงเรียนมีคุณภาพ เท่าๆ กัน

มีข้อสังเกตว่า แป๊ะเจี๊ยะหรืออาจเรียกว่า เงินบริจาคให้โรงเรียน เพื่อให้รับบุตรหลานเข้าเรียน หากเป็นโรงเรียนของรัฐบาล มักไม่เห็นว่า ผู้บริหารโรงเรียนนำเงินไปใช้ให้เกิดประโยชน์แก่โรงเรียนอย่างไรบ้าง เพราะส่วนหนึ่งโรงเรียนจะได้รับงบประมาณสนับสนุนจากทางราชการอยู่แล้ว

แต่หากเป็นโรงเรียนเอกชนที่มีชื่อเป็นฝรั่ง จะเห็นค่อนข้างชัดเจนว่า นำเงินไปใช้ประโยชน์อะไรบ้าง เช่น สร้างอาคารใหม่ ปรับปรุงสิ่งอำนวยความสะดวกต่างๆ

รัฐบาลได้ให้ความสำคัญในเรื่องการศึกษา หัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) อาศัยอำนาจตามมาตรา 44 รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พ.ศ. 2557 ออกคำสั่งฉบับที่ 28/2559 มีผลตั้งแต่วันที่ 15 มิ.ย. 2559 เนื้อหาสำคัญ คือ รัฐต้องจัดการศึกษาขั้นพื้นฐานโดยไม่เก็บค่าใช้จ่าย ตั้งแต่ชั้นอนุบาลถึงมัธยมศึกษาปีที่ 6 หรือระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช. 3) หรือเทียบเท่า และให้รวมถึงการศึกษาพิเศษและการศึกษาสงเคราะห์ด้วย "การศึกษาพิเศษ" คือ การจัดการศึกษาให้แก่บุคคลซึ่งมีความผิดปกติอย่างหนึ่งอย่างใด จำเป็นต้องจัดการศึกษารูปแบบ "การศึกษาสงเคราะห์" คือ การจัดการศึกษาให้แก่เด็กที่ตกอยู่ในภาวะยากลำบากหรืออยู่ในสถานภาพที่ด้อยกว่าเด็กทั่วไป

ปีงบประมาณ พ.ศ. 2560 รัฐบาลได้จัดสรรงบประมาณ เพื่อสนับสนุนค่าใช้จ่ายในการจัดการศึกษาตั้งแต่ระดับอนุบาลจนจบการศึกษาขั้น พื้นฐาน จำนวนเงิน 39,234,150,800 บาท

การจ่ายแป๊ะเจี๊ยะและค่าการศึกษาในระดับโรงเรียน เป็นความพอใจทั้งผู้ให้และผู้รับ แต่ไม่มีใบเสร็จรับเงิน ผู้ปกครองจะไม่กล้าเรียกหรือทวงถาม เพราะส่วนใหญ่เกรงว่า ลูกหลานที่เรียนอยู่จะเดือดร้อน ทำให้แป๊ะเจี๊ยะกลายเป็นเรื่องธรรมดา

หากโรงเรียนที่ได้รับแป๊ะเจี๊ยะ นำเงินไปใช้จ่ายเป็นประโยชน์แก่โรงเรียน ครู นักเรียน โดยภาพรวมบรรดาผู้ปกครองส่วนใหญ่จะทำใจได้และไม่ติดใจอะไร เพราะอย่างไรเสียบุตรหลานของตนจะได้ประโยชน์ด้วย แต่หากผู้บริหารโรงเรียนกลับนำเงินนั้นไปใช้ส่วนตัว ผู้ปกครองย่อมเสียความรู้สึก

แม้รัฐบาลจะได้พยายามแก้ไขปัญหาการจ่ายแป๊ะเจี๊ยะด้วยการจัดสรรงบประมาณเป็นจำนวนมหาศาลเพื่อการศึกษา แต่คงต้องใช้เวลาอีกนานพอสมควรกว่าการจ่ายแป๊ะเจี๊ยะโรงเรียนจะหมดไป n