ปล่อยเช่า ‘แอร์บีเอ็นบี’ เลี่ยงไม่ได้แต่ต้องตั้งรับ

โดย...จารุพันธ์ จิระรัชนิรมย์

กระแสการให้บุคคลทั่วไปนำห้องพักที่บ้านมาปล่อยเช่าผ่านเว็บไซต์ตัวกลาง เช่น แอร์บีเอ็นบี เป็นที่นิยมมากทั่วโลก ซึ่งไทยก็มิอาจปฏิเสธกระแสนี้ได้ ปัจจุบันมีคนที่นำบ้าน ห้องในคอนโดมิเนียมของตัวเองไปปล่อยเช่าผ่านช่องทางนี้เพิ่มขึ้นต่อเนื่อง โดยเฉพาะในเมืองท่องเที่ยว ซึ่งมีทั้งกลุ่มที่เห็นประโยชน์มองว่าเป็นการสร้างรายได้เสริมให้ผู้ที่มีบ้านหรือห้องพักในคอนโดมิเนียมและกลุ่มที่ต่อต้าน เช่น เพื่อนบ้านรอบๆ ที่พักที่ไปปล่อยเช่าผ่านแอร์บีเอ็นบี และโรงแรมมีใบอนุญาตถูกกฎหมาย

ไซมอน แลนดี้ ประธานกรรมการบริหาร บริษัท คอลลิเออร์ส อินเตอร์เนชั่นแนล ประเทศไทย ได้จัดทำบทวิเคราะห์เรื่องแอร์บีเอ็นบีในประเทศไทยและทั่วโลก : ห้องพักที่เป็นผู้ทำลายของที่พัก ระบุว่า การให้บริการที่พักบนเว็บไซต์แอร์บีเอ็นบีเป็นแนวโน้มที่ยังไม่ไปไหน โรงแรม เจ้าของอสังหาริมทรัพย์ และภาครัฐต้องหาทางออกจัดการกับปัญหาที่เกิดจากบริการที่พักบนแอร์บีเอ็นบีมากกว่าพยายามปิดกั้นไม่ให้มีบริการที่พักแอร์บีเอ็นบี ซึ่งทางที่ดีอาจอนุญาตให้นำห้องมาปล่อยเช่ารายวันได้แต่ต้องอยู่ภายใต้กฎเกณฑ์ที่กำหนด ขณะที่กฎหมายปัจจุบันไม่เอื้อต่อการทำธุรกิจปล่อยห้องเช่าผ่านแอร์บีเอ็นบีนัก

ทั้งนี้ ผลกระทบแอร์บีเอ็นบีไม่ใช่แค่ทำลายรูปแบบการบริการจัดการโรงแรมแบบเดิมๆ แต่ยังทำให้เกิดวิกฤตกับที่อยู่อาศัยในเมืองใหญ่และคุณภาพชีวิตผู้อยู่อาศัยด้วย โดยผลต่อโรงแรมคือการแข่งขันทางธุรกิจที่ไม่เป็นธรรม เพราะห้องพักปล่อยเช่าบนแอร์บีเอ็นบีเป็นของคนทั่วไป ไม่จำเป็นต้องปฏิบัติตามมาตรฐานด้านการป้องกันอัคคีภัย สาธารณสุข และความปลอดภัยต่างๆ เหมือนกับโรงแรมที่ขอใบอนุญาตถูกต้องตามกฎหมายและบ่อยครั้งกลุ่มนี้ก็ไม่ได้เสียภาษีด้วย

สำหรับโรงแรมที่ได้รับผลกระทบมากจากแอร์บีเอ็นบีคือ โรงแรม 2-3 ดาว ที่ใช้ราคาแข่งขัน เพราะห้องพักที่ปล่อยเช่าผ่านแอร์บีเอ็นบีมักมีขนาดใหญ่กว่าและมีสิ่งอำนวยความสะดวกมากกว่าที่โรงแรม 2-3 ดาวนำเสนอ ส่วนผลกระทบต่อตลาดที่อยู่อาศัยในต่างประเทศ เช่น นิวยอร์ก และซานฟรานซิสโก มีบ้านเช่าระยะยาวจำนวนมากเปลี่ยนมาให้เช่าระยะสั้น มีผู้เช่าบ้านเช่าช่วงมาปล่อยเช่าระยะสั้นบนแอร์บีเอ็นบี

สิ่งเหล่านี้ทำให้รัฐบาลทั่วโลกทบทวนการคุมที่พักที่จะไปปล่อยเช่าบนแอร์บีเอ็นบีให้อยู่ภายใต้กฎหมายและระบบภาษี บางประเทศออกกฎหมายว่าเจ้าของบ้านที่จะนำบ้านไปใช้เชิงพาณิชย์ต้องมีใบอนุญาต กำหนดจำนวนวันพักขั้นต่ำปล่อยเช่าห้องพัก เช่น ไทย อย่างน้อย 1 เดือน จึงจะไม่ผิดกฎหมายโรงแรม หรือปารีส ไมอามี เช่าอย่างน้อย 6 เดือน เพื่อปกป้องธุรกิจโรงแรม หรือเบอร์ลิน กำหนดว่าอพาร์ตเมนต์จะนำห้องพักปล่อยเช่าระยะสั้นได้ไม่เกิน 50%

ไพสิฐ แก่นจันทน์ ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บริษัท แกรนด์ แอสเสท โฮเทลส์ แอนด์ พรอพเพอร์ตี้ ในฐานะผู้เชี่ยวชาญในธุรกิจโรงแรม กล่าวว่า การปล่อยเช่าห้องพักผ่านแอร์บีเอ็นบีเป็นแนวโน้มโลกที่ไทยหลีกเลี่ยงไม่ได้ แต่อนาคตจะเป็นประเด็นสำคัญที่น่าห่วง หากมีกรณีที่คนไม่ดีมาพักแล้วก่อปัญหาอาชญากรรม สิ่งที่ควรทำเพื่อป้องกันคือภาครัฐควรร่างกฎหมายเปิดโอกาสให้อาคารชุดหรือบ้านทั่วไปให้เช่ารายวันได้ เป็นกฎหมายแยกอีกฉบับจากกฎหมายโรงแรมจากนั้นให้เจ้าของบ้านหรือห้องพักในคอนโดมิเนียมที่นำห้องพักปล่อยเช่ารายวันผ่านช่องทางใดก็ตามต้องลงทะเบียน

ขั้นตอนต่อไปให้ที่พักที่จดทะเบียนไว้ต้องปรับปรุงเรื่องความปลอดภัยเพื่อลูกค้าที่เข้าพัก กรณีเป็นยูนิตในคอนโดมิเนียมต้องได้รับความยินยอมจากนิติบุคคลก่อน เพราะปกติทรัพย์สินส่วนกลางคอนโดมิเนียมไม่ได้เปิดโอกาสให้คนนอกใช้ ซึ่งลูกค้าแอร์บีเอ็นบีไม่ใช่เจ้าของห้องถือเป็นคนนอก อีกทั้งเป็นการคำนึงถึงผลประโยชน์ผู้อยู่อาศัยว่ากรณีบุคคลภายนอกมาพักยินดีหรือไม่

“วันนี้สิ่งที่น่ากลัวคือคนมีห้องแถว 2-3 ห้อง ที่ด้านล่างเป็นร้านขายของแล้วชั้นบนทำห้องพักให้เช่าผ่านแอร์บีเอ็นบี โดยไม่มีทางหนีไฟ สปริงเคลอร์ หรืออุปกรณ์ดับเพลิง ซึ่งสิ่งเหล่านี้เป็นมาตรฐานความปลอดภัยต่อชีวิตและทรัพย์สินขั้นพื้นฐานที่ควรมี” ไพสิฐ กล่าว

ม.ล.สุรวุฒิ ทองแถม รองประธานอาวุโส ออนิกซ์ ฮอสพิทาลิตี้ ผู้บริหารโรงแรมอมารี โอโซ และชามา กล่าวว่า หากจะนำห้องพักที่ปล่อยเช่าบนแอร์บีเอ็นบีเข้าระบบเวลานี้ก็ยังไม่สาย ภาครัฐควรออกพระราชบัญญัติขึ้นมาดูแลกลุ่มนี้และให้กลุ่มนี้ต้องจดทะเบียน หากเป็นไปได้ควรเรียกหน่วยงานภาครัฐระดับท้องถิ่น เช่น องค์การบริหารส่วนตำบล ส่วนจังหวัด สำนักงานเขตเก็บข้อมูลในพื้นที่เพื่อหารือแบบลงรายละเอียดแนวทางดูแล เพราะหากปล่อยไว้อาจเป็นปัญหาระยะยาว เหมือนปัญหาวินมอเตอร์ไซค์และรถตู้ที่ไม่ได้ควบคุมมาก่อนแล้วก็เกิดปัญหาภายหลัง

เมื่อเรามิอาจหลีกหนีแนวโน้มโลกได้ ดังนั้นก็ต้องมีกฎหมาย หลักเกณฑ์ที่ตามให้ทันแนวโน้มโลกเพื่อดูแลดีกว่ารอวัวหายแล้วล้อมคอก