วิสัยทัศน์และข้อมูลเชิงลึก

โดย...วิฑูรย์ สิมะโชคดี

ทุกวันนี้ เราต่างต้องการ “ข้อมูลสถิติ” ที่แม่นยำ เชื่อถือได้ เพื่อประกอบการพิจารณากำหนดวิสัยทัศน์ (Vision) พันธกิจ (Mission) ตลอดจนถึงนโยบาย (Policy) ที่ชัดเจน และสามารถปฏิบัติได้ผล

วิสัยทัศน์ คือ ภาพขององค์กรที่เราอยากเห็น อยากได้ อยากเป็น ในอนาคต วิสัยทัศน์จึงเป็นเรื่องที่สมควรให้พนักงานทุกระดับจากทุกหน่วยงานได้มีโอกาสกำหนดร่วมกัน ในลักษณะของ “Shared Vision” ที่ทำให้บุคลากรในองค์กรยอมรับและเกิดความผูกพันกับวิสัยทัศน์นั้นๆ เพื่อจะได้ยึดถือและมุ่งมั่นนำไปสู่การปฏิบัติ หรือดำเนินการต่างๆ ให้บรรลุสู่วิสัยทัศน์ที่ร่วมกันกำหนดขึ้น 

แต่ความเป็นจริงแล้ว “วิสัยทัศน์” ส่วนใหญ่มักกำหนดจากกลุ่มผู้บริหารระดับสูงขององค์กรแล้วประกาศใช้เลย ซึ่งก็คงไม่เป็นปัญหาอะไรมากนัก ถ้าผู้บริหารได้เผยแพร่และอธิบายวิสัยทัศน์นั้นให้พนักงานส่วนใหญ่ได้รับรู้ และเข้าใจจนยอมรับกันอย่างกว้างขวางทั่วทั้งองค์กร

การประกาศวิสัยทัศน์ (และเป้าหมาย) จึงมักอาศัยการประชุมสัมมนา หรือพิธีแจกรางวัลต่างๆ ภายในองค์กร เป็นโอกาสที่ผู้บริหารจะพูดถึง “วิสัยทัศน์ขององค์กร” ซึ่งผู้บริหารจำนวนมากจะไม่ใช้วิธีบอกเล่าถึงวิสัยทัศน์โดยตรง แต่ใช้การตั้งคำถามที่ว่า “พวกเราทราบหรือไม่ว่า องค์กรของเราจะก้าวเดินไปถึงไหน มีเป้าหมายและพันธกิจอย่างไรบ้าง” หรือด้วยคำถามสั้นๆ ที่ว่า “พวกเรารู้หรือไม่ว่าเราจะไปทางไหนกัน” เพื่อเป็นการตอกย้ำหรือกระตุ้นให้เกิดการคิดทบทวนความจำในเรื่องวิสัยทัศน์ขององค์กร ซึ่งจะนำไปสู่การปฏิบัติต่อไป

ในความเป็นจริงแล้ว วิสัยทัศน์ขององค์กรต่างๆ มีทั้งที่เป็นข้อความยาวหรือข้อความสั้น และอาจมีการขยายความในระดับต่างๆ ด้วย ดังเช่นกรณีวิสัยทัศน์ขององค์กรที่ประสบความสำเร็จสูงอย่าง “การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย” (กฟผ.) ดังนี้

กฟผ. “เป็นองค์กรชั้นนำในกิจการไฟฟ้าในระดับสากล” โดยกำหนดให้ กฟผ.เป็นเลิศในการดำเนินงานทุกด้าน ตั้งเป้าให้ กฟผ.มีความสามารถอยู่ในกลุ่มระดับยอดเยี่ยม (Top Quartile) เมื่อเปรียบเทียบกับผู้ประกอบกิจการไฟฟ้าอื่นๆ ในโลก โดยมีเป้าหมายของการเป็นองค์การชั้นนำรวม 5 ด้าน ประกอบด้วย

1.เป็นองค์การที่มีธรรมาภิบาล (Good Corporate Governance)

2.เป็นองค์การที่มีการบริหารงานที่ดีมีประสิทธิภาพสูง (High Performance Organization)

3.เป็นองค์การที่มีประสิทธิภาพการทำงานเป็นเลิศ (Operational Excellence)

4.เป็นองค์การที่สังคมไว้วางใจและเป็นความภูมิใจของชาติ (National Pride)

5.เป็นองค์การที่มีฐานะการเงินมั่นคงเพียงพอต่อการขยายงาน (Financial Viability)

โดยหลักการแล้ว วิสัยทัศน์ขององค์กรมักจะกำหนดขึ้นเพื่อเป็นทิศทางหรือเป้าหมายขององค์กร ซึ่งเป็นประโยชน์ในการบริหารจัดการภายในองค์กรเอง พร้อมๆ กับการประกาศให้สาธารณชนได้รับรู้ด้วย อันจะนำไปสู่ความเชื่อมั่นและไว้วางใจ ดังกรณีของ กฟผ.ที่ต้องการทำให้ กฟผ.เป็น “ความภูมิใจของชาติ” ได้ (ถ้าเป็นบริษัทเอกชนในตลาดหลักทรัพย์ วิสัยทัศน์ก็เป็น “ด่านแรก” ที่จะทำให้ผู้ลงทุนได้พิจารณาตัดสินใจลงทุนร่วมกับผลการดำเนินการของบริษัทด้วย)

นอกจากวิสัยทัศน์ข้างต้นแล้ว กฟผ.ยังได้กำหนดพันธกิจ วัฒนธรรมองค์กร และค่านิยมองค์กรที่จะทำให้ปฏิบัติการต่างๆ สอดรับและบรรลุวิสัยทัศน์ของ กฟผ.ได้

ทุกวันนี้ “ข้อมูลเชิงลึก” ที่ถูกต้องและแม่นยำ (ทั้ง Macro และ Micro) จึงมีความสำคัญยิ่งต่อการกำหนด “วิสัยทัศน์” (แม้จะไม่ค่อยปรับเปลี่ยนกัน) และ “ยุทธศาสตร์” ขององค์กร (ที่มักจะปรับเปลี่ยนตามสถานการณ์) เพื่อเพิ่มความสามารถในการแข่งขันขององค์กรมากยิ่งขึ้น ครับผม!