‘เราต่างจากลิงอย่างไร’

เคยได้ยินเรื่อง มนุษย์กำเนิดมาจากลิง ...แต่วันนี้ก็ยังมีลิงอยู่ที่สวนสัตว์ แล้วก็ไม่ได้มีแนวโน้มว่าลิงตัวนั้นจะกลายเป็นมนุษย์ได้ในอนาคตแต่อย่างไร

ผมมาเจอหนังสือเล่มนึงที่คุยเกี่ยวกับเรื่องนี้ เขาจุดประเด็นไว้น่าสนใจมากว่า “ทำไมมนุษย์จึงสามารถครองโลกนี้ ทั้งที่เราตัวเล็ก ไม่ค่อยแข็งแรง และย้อนกลับไปในอดีต เราไม่ได้มีจำนวนเป็นพันๆ ล้านคนอย่างในปัจจุบัน”

“แปลกใจไหมทำไมวันนี้มนุษย์ครองโลก? ชนะเจ้าป่า แล้วคุณว่าคนกับลิง ต่างกันตรงไหน ถ้าเอามนุษย์ 1 คน ไปปล่อยเกาะร้างเทียบกับลิง 1 ตัว คุณว่าใครมีโอกาสรอดสูงกว่า?”

อันนี้คำถามที่ท้าทายความคิดโดยนักเขียนและศาสตราจารย์ประวัติศาสตร์ชาวอิสราเอลที่ชื่อว่า Yuval Noah Harari กล่าวไว้ในหนังสือ Bestseller ของเขา--“เขาตั้งประเด็นที่น่าคิดหลายๆ อย่างเช่น เราบอกว่าเราเหนือสัตว์อื่นๆ แต่เอาจริงๆ ถ้าวัดกันตัวต่อตัว เราแทบจะสู้สัตว์อะไรไม่ได้เลย หมายความว่า จริงๆ แล้วเราเก่งเพราะอะไร?”

หมาหมู่!!?? เฮ้ย!! ไม่ใช่

Yuval กล่าวว่า จริงๆ แล้วที่มนุษย์สามารถชนะทุกสัตว์แล้ว ครองโลก เพราะมนุษย์มีจุดเด่นดังนี้

1.เราทำงานเป็นกลุ่มได้ ไม่ใช่กลุ่มเล็กๆ แบบสัตว์อื่น แต่หมายถึงการทำงานร่วมกันแบบใหญ่ คุณไม่สามารถเอาลิงมานั่งรวมกันในสเตเดี้ยมฟุตบอล เพื่อรวมพลังแล้วคิดการใหญ่ เพราะมันคุยกันไม่รู้เรื่องและคงเหยียบกันตาย แต่มนุษย์ทำได้

2.มนุษย์สามารถสะสมความรู้แล้วส่งต่อ สัตว์อื่นต้องเรียนทุกอย่างจากสัญชาตญาณ และด้วยตัวเอง ไม่มีการสะสมและส่งต่อองค์ความรู้

3.มนุษย์มองการณ์ไกลและเชื่อในนิทาน อันนี้ตลกแต่จริง เขาบอกว่าไม่มีสัตว์อะไรในโลกที่จะเชื่อในนิทาน เช่น คุณไม่สามารถไปบอกลิงที่หากล้วยเก่งๆ ให้แบ่งกล้วยให้ลิงตัวอื่น เพื่อที่ว่าลิงตัวนั้นจะได้ขึ้นสวรรค์ลิง หรือเราไม่สามารถสอนลิงให้เชื่อในกระดาษ แล้วเอากระดาษแลกกล้วยได้ มีแต่มนุษย์เท่านั้นที่เอากระดาษแลกทุกสิ่งทุกอย่าง

เอาแค่ 3 ข้อก็เห็นแล้วว่า เราแตกต่างเพราะเราคิดไม่เหมือนสัตว์อื่น อ่านแล้วต้องหันมามองตัวเองว่า เรายังคงรักษาจุดเด่นที่เหนือกว่าสัตว์อื่นอยู่หรือเปล่า คือ “ทำงานร่วมกับคนอื่นได้-สะสมและแชร์ความรู้-มองการณ์ไกล”

ฮึม!! วันนี้เราชักแย่ เพราะโลกวันนี้ เราไม่ค่อยทำงานร่วมกับใคร เราเสพและแชร์แต่เรื่องไร้สาระ ที่สำคัญวันนี้คนมองแต่ใกล้ๆ อะไรที่ได้เงินเร็วก็ทำไว้ก่อน ...เหนื่อยแล้วซิ ...555

เอาเป็นว่าความคิดของ Yuval ทำให้ผมฉุกคิดในนิทานต่างๆ ที่เราเชื่อ เช่น นิทานประเทศ นิทานความเชื่อ นิทานวัฒนธรรม นิทานเรื่องเศรษฐกิจ นิทานเรื่องเงิน

-- แต่มีนิทานอันนึงที่เด็ดที่สุด!! นิทานที่ทุกคนเชื่อ เชื่อเหมือนกันทุกชนชาติ ทุกศาสนา ทุกวัฒนธรรมคือ นิทานเรื่องเงิน ...เราเชื่อว่าเงินคือสิ่งมั่นคงสูงสุด แต่จริงๆ เงินเป็นเพียงความเชื่อที่ใช้ได้เพราะเราเชื่อ

แต่คุณใช้ไม่ได้กับลิง “เอ๊งจะบ้าหรือ จะเอากระดาษใบนั้นมาแลกกล้วยในมือฉัน นี่แกคิดว่าฉันเป็นลิงที่โง่หรือ ..มีแต่มนุษย์เท่านั้นที่จะยอมแลกกล้วยกับกระดาษ ...ตลก!!”