โปรเจกต์ดีๆ เชิญทางนี้ เว็บระดมทุนออนไลน์ มีเงินให้

โดย...สวลี ตันกุลรัตน์ [email protected]

หลังจากที่ทำความรู้จักคราวด์ฟันดิ้ง (Crowdfunding) หรือการระดมทุนสาธารณะจากมวลชนผ่านช่องทางออนไลน์ ในฐานะที่เป็น “นักลงทุน” กันไปแล้วจากเรื่อง “คราวด์ฟันดิ้ง ช่องทางกำไรของคนใจกล้า” ตั้งแต่เมื่อเดือน ต.ค. 2558

นับจากวันนั้นจนถึงวันนี้ มีเว็บไซต์สำหรับการระดมทุนออนไลน์ หรือ Crowdfunding Platform เกิดขึ้นและเติบโตขึ้นมาอีกหลายแห่ง และแน่นอนว่ามีบางเว็บไซต์ที่ดูเหมือนจะไปไม่ถึงฝัน

และนับจากวันนั้นจนถึงวันนี้ เราน่าจะรู้จักและคุ้นเคยกับคราวด์ฟันดิ้งกันบ้างแล้ว ไม่ว่าจะเป็นแค่สมัครสมาชิกของเว็บไซต์ หรือจะขยับฐานะเป็น “ผู้สนับสนุน” และร่วมลงทุนกับโปรเจกต์เด็ดๆ โดนใจสักแห่ง ซึ่งถือเป็นจุดเริ่มต้นที่ดี

มาคราวนี้เราจะเปลี่ยนฝั่งมาที่ “ผู้สร้าง” หรือ “ผู้ระดมทุน” ดูบ้าง เพราะแทบจะทุกเว็บไซต์มั่นใจว่า ถ้าเรามีความฝัน ไม่ว่ามันจะเป็นอะไร (ถ้ามันดีจริง) เราสามารถทำให้มันสำเร็จได้โดยใช้ช่องทางของคราวด์ฟันดิ้ง

เพราะฉะนั้น ถ้าเรามีโครงการดีๆ ไอเดียเด็ดๆ ห้ามมองข้ามการระดมทุนในแบบคราวด์ฟันดิ้งเด็ดขาด เพราะมันทำให้หลายโครงการประสบความสำเร็จมาแล้ว แต่ก็มีอีกหลายโครงการ (มากๆ) ที่ไม่ประสบความสำเร็จจากการใช้บริการคราวด์ฟันดิ้ง

อย่างไรก็ตาม ก่อนที่จะทำฝันให้สำเร็จ เราต้องไปทำความรู้จักกับเว็บไซต์ระดมทุนออนไลน์แต่ละแห่งก่อนว่า มีใคร อยู่ที่ไหน และทำอะไรกันบ้าง เพราะผู้ให้บริการหรือเจ้าของเว็บไซต์ก็เป็นอีกส่วนสำคัญที่จะทำให้โครงการเด็ดๆ ของเราโดนใจสาธารณชน

ในปัจจุบันแบ่งประเภทของคราวด์ฟันดิ้งได้ 4 ประเภท ซึ่งแต่ละประเภทจะมีรูปแบบและเหมาะกับโครงการที่แตกต่างกัน ได้แก่

1.การบริจาค (Donation) ซึ่งเป็นการรับบริจาคเงินจากคนทั่วไป เจ้าของโครงการ หรือผู้ระดมทุน ก็จะได้รับเงินบริจาคเพื่อไปทำโครงการเพื่อการกุศล หรือสาธารณประโยชน์ตามที่ตั้งใจ ขณะที่คนบริจาคจะไม่คาดหวังผลตอบแทน

2.การให้เงินเพื่อผลิตสินค้าหรือได้รับบริการเป็นรางวัลตอบแทน (Reward) หากเราคิดค้นหรืออยากจะผลิตสินค้าอะไรสักชิ้น โดยไม่จำกัดว่าจะต้องเป็นสินค้าที่จับต้องได้เท่านั้น เพราะมันสามารถเป็นอะไรก็ได้ เช่น การแสดง ผลงานเพลง แต่ยังมีเงินทุนไม่มากพอก็เข้ามาเสนอไอเดีย และถ้าผู้สนับสนุนปิ๊งไอเดียของเราก็จะระดมเงินให้เราไปทำตามความฝัน

สิ่งที่นักลงทุนหรือผู้สนับสนุนคาดหวังคือ สินค้าหรือผลิตภัณฑ์ที่เราจะผลิตขึ้นเหมือนกับการสั่งซื้อสินค้าล่วงหน้า

 

3.การให้เงินกู้ (Loan) แทนที่จะกู้เงินจากสถาบันการเงิน (ซึ่งร่ำลือกันว่าสำหรับโครงการเล็กๆ หรือโครงการใหม่ๆ อาจจะกู้ได้ยาก) เราก็หันมาขอกู้เงินจากมวลชนคนละเล็กละน้อย แล้วเราก็จ่ายดอกเบี้ยให้มวลชนคนให้กู้ ซึ่งอัตราดอกเบี้ยอาจจะมากกว่าหรือน้อยกว่ากู้จากสถาบันการเงินก็ได้

4.การร่วมลงทุน (Investment) ถ้าเราเป็นกิจการที่ดีมีอนาคต และต้องการหา “ผู้ร่วมทุน” จากเดิมอาจจะต้องไปหาญาติพี่น้อง หรือเพื่อนๆ มาร่วมหุ้น แต่ตอนนี้เราสามารถระดมทุนออนไลน์ โดยที่มวลชนคนจำนวนมากที่สนใจในโครงการจะเข้ามาร่วมหุ้นหรือให้กู้ร่วมด้วยก็ได้

ในวันข้างหน้าที่กิจการเรารุ่งเรือง เราก็จะจ่ายเงินปันผลให้ผู้ร่วมทุนและถ้ากิจการใหญ่โตจนสามารถเข้าซื้อขายในตลาดหลักทรัพย์ได้ หรือมีคนมาซื้อกิจการ ผู้ร่วมทุนของเราก็อาจจะกำไรจากการขายหุ้นได้ด้วย

แต่เว็บไซต์ที่จะพาไปรู้จักกันในวันนี้ ส่วนใหญ่จะเป็นคราวด์ฟันดิ้งในประเภทที่ 1 และ 2 เพราะน่าจะเป็นรูปแบบที่ระดมทุนได้ง่ายมากกว่าแบบที่ 3 และ 4 แต่ก็ไม่ใช่ว่ารูปแบบที่ 3 และ 4 จะไม่สามารถประสบความสำเร็จได้

Afterword

“หากคุณมีเนื้อหา ต้นฉบับ ของเรื่องราวที่จะทำเป็นหนังสือเกือบสมบูรณ์ และอยากลองจัดพิมพ์หนังสือด้วยวิธีการระดมทุน เชิญ...”

ไม่ต้องอธิบายอะไรมากสำหรับ Afterword เพราะเพียงแค่คำเชิญชวนก็บอกได้แล้วว่า นี่คือคราวด์ฟันดิ้งสำหรับนักเขียน ที่ต้องการระดมทุนไปใช้ในการจัดพิมพ์หนังสือ โดยมีผู้อ่านเป็นคนตัดสินใจว่าต้นฉบับไหนควรได้รับการจัดพิมพ์ โดยไม่ต้องไปพึ่งพาสำนักพิมพ์

Afterword ใช้วิธีการระดมทุน โดยเปิดการรับการระดมทุนในช่วงเวลาหนึ่ง ซึ่งหากสามารถระดมทุนได้ตามเป้าหมาย โครงการจะปิดรับการระดมทุน และหากสนใจหนังสือสามารถสั่งจองได้ แต่หากครบกำหนดเวลาแล้วไม่สามารถระดมทุนได้ตามเป้าหมาย เงินที่ระดมมาได้จะถูกส่งคืนไปที่ผู้ร่วมระดมทุน

โดยให้เหตุผลในการระดมทุนรูปแบบนี้ แทนที่จะเป็นแบบสั่งจองล่วงหน้าหรือรับบริจาค ไว้ว่า “การระดมทุนแบบนี้จะผลักดันให้เกิดแรงจูงใจการสร้างสรรค์งานเขียนใหม่ๆ”

Meefund

“ถ้าคุณมีไอเดียดีๆ มีฝันที่จะทำ... มาร่วมสร้างโปรเจกต์มันส์ๆ กับ Meefund”

เพราะ Meefund เปิดรับผลงานแทบจะทุกแขนง ทั้งการสร้างผลิตภัณฑ์ บริจาคและสาธารณประโยชน์ งานประชุมสัมมนา การ์ตูน แฟชั่น อาหาร เกม สุขภาพ นวัตกรรม เทคโนโลยี สื่อสิ่งพิมพ์ ภาพยนตร์ ดนตรี การแสดง การแสดงภาพถ่ายและงานศิลปะ

เพียงแต่ต้องเป็นโครงการที่มีผลงานชัดเจน ไม่ผิดกฎหมายและศีลธรรมอันดี ทั้งในเชิงกระบวนการและเชิงเนื้อหาสาระ

โดยที่ผู้สร้างผลงาน หรือเจ้าของโครงการโชว์ ต้องทำคลิปวิดีโอเพื่อโชว์ผลงานและรายละเอียดต่างๆ รวมไปถึงรายการรางวัลตอบแทนที่กำหนดไว้ในแต่ละขั้นบนเว็บไซต์ Meefund

นอกจากนี้ ยังไม่ต้องเป็นห่วงว่า ไอเดียที่เราคิดว่าเด็ด ผลงานที่คาดว่าจะดัง จะโดนใจมวลชนหรือไม่ เพราะ Meefund จะมีทีมงานช่วยคัดกรองผลงานและสื่อสารผลงานออกมาให้เข้าตาประชาชนมากที่สุด

โครงการที่ระดมทุนจะต้องกำหนดเงินทุนที่ต้องการภายในเวลาที่กำหนด และหากได้รับเงินสนับสนุนตามจำนวนที่ต้องการภายในเวลาที่กำหนด จะถือว่าโครงการนั้นประสบความสำเร็จและเจ้าของโครงการจะได้รับเงินทุนเพื่อสร้างผลงานและรางวัลที่จะส่งกลับไปให้ผู้สนับสนุน

แต่ถ้าไม่สามารถระดมทุนครบตามที่กำหนด เจ้าของโครงการจะไม่ได้รับเงินสนับสนุนใดๆ ซึ่งเรียกรูปแบบการระดมทุนแบบนี้ว่า All-or-Nothing หรือ “ได้ทั้งหมด หรือ ไม่ได้เลย” (เพราะคืนเงินให้ผู้สนับสนุน)

“กลไกการทำงานของ Meefund Crowd Funding จะเป็นการเปลี่ยนพฤติกรรมของการสร้างสรรค์ผลงานไปจากเดิม ให้ผู้มีไอเดียดีๆ ได้มีช่องทางการสื่อสารความฝัน ได้รับรู้ผลตอบรับ และได้รับเงินสนับสนุนเพื่อไปสร้างผลงาน”

DreamDriveProject

“ขอเพียงคุณเป็นคนที่มีความฝัน มีความคิดสร้างสรรค์ โอกาสเป็นของคุณแล้ว เสนอผลงานของคุณให้โลกได้รู้”

DreamDriveProject เปิดรับผลงานหลากหลายหมวดหมู่ เช่น ศิลปะ งานออกแบบ ดนตรี การถ่ายภาพ ภาพยนตร์และวิดีโอ แฟชั่น เกม การเต้น การ์ตูน ซอฟต์แวร์ และเทคโนโลยีและนวัตกรรม และหมวดหมู่อื่นๆ

วิธีการระดมทุนเป็นแบบ All or Nothing หรือ “ได้ทั้งหมด หรือ ไม่ได้เลย” (เพราะคืนเงินให้ผู้สนับสนุน) ซึ่งดูเหมือนจะเป็นรูปแบบที่ได้รับความนิยมจากผู้ให้บริการในประเทศไทยมากที่สุด

นอกจากนี้ DreamDriveProject ยังเปิดเผยเคล็ดลับที่ทำให้โครงการน่าสนใจเอาไว้ด้วย เช่น ความน่าเชื่อถือของโปรเจกต์ การนำเสนอที่น่าสนใจ และการโปรโมท ที่แม้ว่าช่องทางออนไลน์ โซเชียลมีเดียจะสำคัญ แต่ก็ต้องไม่ลืมการโปรโมทในช่องทางอื่นๆ ด้วย รวมทั้งยังควรเลือกรางวัลที่มีคุณค่ามากกว่าแค่ราคา เพราะ “ผู้สนับสนุนบางคนไม่ได้มองของรางวัลเพียงราคาเท่านั้น”

Asiola

“ไอเดียดีๆ…ไม่ควรจะมีชีวิตอยู่แค่ในจินตนาการ”

Asiola ถือว่าเป็นผู้ให้บริการที่ค่อนข้างจะ Active มากๆ เมื่อเทียบกับผู้ให้บริการบางราย เพราะถ้ากูเกิ้ลข้อมูลที่เกี่ยวกับคราวด์ฟันดิ้งจะเจอเว็บไซต์นี้โฆษณาอยู่บนสุด และเมื่อเปิดเข้าไปดูในเว็บไซต์ก็จะตื่นตาตื่นใจกับสารพัดโครงการของ “ศิลปิน” ในด้านดนตรี แฟชั่น อาหาร และงานศิลปะ

ระดมทุนรูปแบบ All or Nothing โดย Asiola ระบุว่า การระดมทุนเกิดจากการสั่งจองของตอบแทนพิเศษที่ศิลปินเตรียมไว้ให้ เพราะฉะนั้นยิ่งมีการสั่งจองของตอบแทนมากเท่าไร โครงการก็จะยิ่งเข้าใกล้เป้าหมาย 100% มากขึ้น และถ้าครบ 100% หรือเกิน 100% จะถือว่าประสบความสำเร็จ

“เมื่อผู้สนับสนุนไอเดียช่วยกันระดมทุนจนถึงเป้าหมายครบ 100% ไม่เพียงแต่ผู้สนับสนุนจะได้รับของตอบแทนเท่านั้น แต่ไอเดียนั้นจะได้รับการต่อยอดให้เป็นจริง”

Taejai

ถ้าพูดถึงการระดมทุนแบบบริจาค “เทใจ ดอท คอม” น่าจะมาเป็นชื่อแรกๆ โดยจะเน้นโครงการที่มีความคิดสร้างสรรค์ เป็นประโยชน์อย่างยั่งยืน 

สิ่งที่แตกต่างออกไปจากคราวด์ฟันดิ้งอื่นๆ คือ แม้ว่าโครงการจะไม่สามารถระดมทุนได้ตามเป้าหมาย แต่ถ้าพร้อมที่จะนำเงินบริจาคไปดำเนินโครงการต่อก็รับโอนเงินไปได้ หรือจะส่งมอบให้โครงการอื่นๆ ที่กำลังระดมทุนอยู่ก็ได้

GoGiveMe

“พัฒนาขึ้นมาเพื่อช่วยให้ผู้ที่มีความคิดสร้างสรรค์ในการพัฒนาสินค้าหรือบริการ สามารถหาแหล่งเงินทุนเพื่อนำไปพัฒนาไอเดียให้เป็นจริง”

น่าจะยังเป็นน้องใหม่ แต่ที่นำมานำเสนอด้วย เพราะ GoGiveMe บอกว่า จะสนับสนุนโครงการในแบบ Revolve Funding ที่เป็น Reward Base เท่านั้น คือ ระดมทุนเพื่อแลกกับสินค้าหรือบริการ และผู้ระดมทุนจะได้รับเงินก็ต่อเมื่อระดมทุนสำเร็จเท่านั้น ถ้าระดมทุนไม่สำเร็จ เงินจะถูกโอนคืนกลับไปยังผู้สนับสนุน

ดูเหมือนจะเป็นรูปแบบเดียวกับ All or Nothing เพียงแต่ชื่อเรียกต่างกัน ซึ่งจะเป็นแบบนั้นจริงหรือไม่คงต้องรอดูกันไป

แม้ว่าการระดมทุนผ่านคราวด์ฟันดิ้งจะดูเป็นไปได้และมีเงินให้จริง แต่หลายคนพอเห็น “ค่าธรรมเนียม” ที่ผู้ให้บริการเรียกเก็บก็ถึงกับอึ้งไป ซึ่งคงต้องเทียบ “ต้นทุน” กับการระดมทุนด้วยวิธีการอื่นๆ ว่า คราวด์ฟันดิ้ง เป็นทางเลือกดีกว่าหรือไม่